Stabilizacja i bezpieczeństwo a nieustraszone sięganie po nieznane. Każda z tych potrzeb naznacza ludzkie życie i organizuje je w sposób dla innych może nie do pojęcia. Znamy to, prawda? Jeśli jest tak, jak pisał Ernest Shlackleton, że prawdziwą porażką jest tylko rezygnacja z poszukiwań, to do realizacji celu dąży się z determinacją niesłychaną. Czy to gwarantuje, że się go osiąga? Niekoniecznie.

Irlandczyk Ernest Shlackleton, jeden z dziesięciorga rodzeństwa, od początku swojej edukacji narzekał na nauczycieli, ale czytał książki. Może one spowodowały(?), że nie zagrzał długo miejsca w domu i w wieku 16 lat wyruszył na swą pierwszą wyprawę na morze. Później próbował zdobywać biegun południowy na pokładzie statku Discovery z kapitanem Robertem Scottem (1901-1904), ale także w ramach samodzielnej wyprawy (1907 -1909). Gdy wyprzedził ich Roald Amundsen, Shlackleton, marzący o zrobieniu „czegoś wielkiego”, co rozsławiłoby jego imię, postanowił przemierzyć lodowy kontynent od morza do morza przez biegun. 8 sierpnia 1914 roku wraz z 27-osobową załogą na statku Endurance wyruszył na eksplorację Antarktydy.  

Dzieje niespełnionej wyprawy irlandzkiego podróżnika na Antarktydę (1914-1916) opowiada „Wyprawa Shlackletona” młodego brytyjskiego rysownika Williama Grilla, wydana przez warszawską Kulturę Gniewu. Wydawnictwo specjalizuje się, jak głosi na stronie internetowej, w wydawaniu „dziwnych komiksów” z całego świata. „Wyprawa...” nie jest jednak komiksem, niech nie zraża się nikt, kto za tą formą nie przepada. Nazwać ją można by raczej  picture book, książką ikonolingwistyczną, w której tekst i obraz pełnią rolę równorzędną[1].  Ten debiut (pierwotnie praca zaliczeniowa dla uczelni artystycznej) uznany został przez „The New York Times” za najlepszą ilustrowaną powieść dla dzieci i młodzieży w 2014 roku. Dużego formatu książka z oszczędną narracją zilustrowana jest kolorowymi kredkami. Rysunki są przeróżne, od obrazka wielkoformatowego (np. statek Endurance na Morzu Weddella, zatrzymany przez pak lodowy) po drobne szkice pokazujące różne fazy ludzkiej aktywności (np. życie w obozie oceanicznym) i wyposażenie wyprawy.

Poszczególne karty książki opowiadają historię przygotowań finansowych, rekrutowania załogi ludzkiej i psiej (69 psów o fantastycznych imionach), wyposażania statku i wreszcie kolejnych etapów wyprawy: zmagań Endurance z pakami lodowymi i zatonięcia statku, obozów na krach lodowych i wypraw kilku grup małymi łodziami ratunkowymi po pomoc. Dzieje ludzkich zmagań z naturą i przezwyciężania własnych ograniczeń, zarówno fizycznych, jak i psychicznych, oglądamy na 72 stronach. Mają je poznawać przede wszystkim dzieci, jednak i dla dorosłych będzie interesująco, jeśli tylko zechcą się na przykład zastanowić, co może kryć się za lakonicznymi zdaniami o potrzebie utrzymywania wysokiego morale wśród wymęczonej warunkami pogodowymi, głodem i fizycznym osłabieniem załogi. Czy rozważyć, na ile rzeczywiście żartobliwie można potraktować pojedynek na wiosła.       

Shlackleton celu nie zrealizował, kolejną próbę podjął w roku 1921. Podczas tej wyprawy jednak zmarł. Miał 47 lat. 100 lat mija od przygody Endurance. W międzyczasie Biały Ląd został nawet przemierzony na przełaj przez angielskiego geologa i podróżnika Viviana Ernesta Fuchsa (1957), próbował to zrobić także Polak Marek Kamiński. O wyprawie Irlandczyka warto jednak pamiętać, ona kończy okres wielkich Bohaterskich Wypraw Antarktycznych (1888-1914). Daje przykład nadludzkiej wręcz odwagi, wytrwałości, determinacji, ale i odpowiedzialności za załogę.

Poza tym - jak widać - stworzyła okazję do obcowania z ciekawą estetycznie publikacją. Kto nie wierzy, niech szuka w serwisie youtube filmiku reklamowego (https://www.youtube.com/watch?v=M5thOAUlV2o).

Polecam!

Justyna Radomińska