Profesor Tutka
- Kategoria:
- literatura piękna
- Wydawnictwo:
- Wydawnictwo Literackie
- Data wydania:
- 2002-01-01
- Data 1. wyd. pol.:
- 1956-01-01
- Liczba stron:
- 204
- Czas czytania
- 3 godz. 24 min.
- Język:
- polski
- ISBN:
- 83-08-03163-3
W kawiarni, w parku, na herbatce w prywatnym mieszkaniu - a tak naprawdę w bliżej nieokreślonym miejscu i czasie - spotykają się Sędzia, Radca, Rejent, Mecenas, Doktor i Profesor Tutka. Ich żywiołem jest rozmowa. Tutka, opowiadając pozornie błahe przypadki, posługuje się konwencją opowiastki filozoficznej, aby sprowokować słuchaczy do refleksji, a często do rewizji utartych pojęć.
Lapidarność i aforystyczność stylu, subtelność aluzji, drwiny i niedopowiedzeń, kryjące autentyczne emocje - to cechy tych mistrzowskich opowiadań.
Profesor Tutka, uosobienie kunsztu narracyjnego, operującego różnymi środkami, od gawędy do paradoksu, stanowi znakomitą kreację literacką Jerzego Szaniawskiego, a jego cykl miniatur należy do świetnych osiągnięć prozy polskiej XX wieku.
Michał Głowiński
[Wydawnictwo Literackie]
Porównaj ceny
W naszej porównywarce znajdziesz książki, audiobooki i e-booki, ze wszystkich najpopularniejszych księgarni internetowych i stacjonarnych, zawsze w najlepszej cenie. Wszystkie pozycje zawierają aktualne ceny sprzedaży. Nasze księgarnie partnerskie oferują wygodne formy dostawy takie jak: dostawę do paczkomatu, przesyłkę kurierską lub odebranie przesyłki w wybranym punkcie odbioru. Darmowa dostawa jest możliwa po przekroczeniu odpowiedniej kwoty za zamówienie lub dla stałych klientów i beneficjentów usług premium zgodnie z regulaminem wybranej księgarni.
Za zamówienie u naszych partnerów zapłacisz w najwygodniejszej dla Ciebie formie:
• online
• przelewem
• kartą płatniczą
• Blikiem
• podczas odbioru
W zależności od wybranej księgarni możliwa jest także wysyłka za granicę. Ceny widoczne na liście uwzględniają rabaty i promocje dotyczące danego tytułu, dzięki czemu zawsze możesz szybko porównać najkorzystniejszą ofertę.
Mogą Cię zainteresować
Oceny
Książka na półkach
- 216
- 131
- 83
- 15
- 11
- 7
- 5
- 4
- 3
- 3
Cytaty
Otóż, gdy pan ludziom będzie opowiadał przygody swoje w kawiarni, niech pan nie szuka większych podniet. Wystarczy panu filiżanka czarnej kawy. Gdyby się pan podniecił, może odszedłby od możliwości zrozumienia pana przez słuchaczy zbyt daleko. Straciłby pan z nimi kontakt. A tak, jeżeli nie wszystko zrozumieją, o czym pan mówi, w każdym razie ze trzy czwarte tego, co pan opowia...
Rozwiń
Opinia
Profesor Tutka jest w naszej literaturze tym, czym Starsi Panowie w kabarecie. Tak przynajmniej tę postać odbieram. Melancholijny dżentelmen-inteligent w czasach siermiężnego PRL-u, nieśmiało przypominający o istnieniu pewnej formacji, którą w komunizmie skutecznie tępiono. I chyba niestety wytępiono doszczętnie, bo w III RP nikogo takiego wśród tzw. elit już nie spotykamy.
Mówi się czasem „przedwojenny profesor”, mając na myśli klasycznego inteligenta – człowieka odznaczającego się wysoką kulturą osobistą, wszechstronnie wykształconego, przestrzegającego zasad moralnych. Po sokratejsku – mądrego i dobrego (zgodnie z założeniem, że wszelkie zło wynika z ignorancji).
Wykreowany przez Jerzego Szaniawskiego bohater to typ takiego właśnie profesora. Oczywiście ma on swoje słabości (jest przecież tylko człowiekiem), ale nikomu one nie szkodzą i nawet przydają mu uroku. Wszak roztargnienie czy przywiązanie do drobnych przyjemności (także zmysłowych) nie są czymś, na czym mógłby ucierpieć autorytet.
Tutka to bardzo wyrazista postać, choć wydaje się ledwie naszkicowana. Szaniawski w swoich krótkich opowiadaniach jedynie zarysowuje rzeczywistość. Potrafi jednak kilkoma zdaniami (jak malarz kilkoma pociągnięciami pędzla) wyczarować świat, który urzeka. Liryzmem, refleksją, stylem.
Oto w przytulnej kawiarence spotykają się eleganccy panowie – profesor, doktor, sędzia, mecenas i rejent. Toczą rozmowy na rozmaite tematy. Zwykle wychodzą od potocznych doświadczeń, by dojść do jakiejś prawdy natury ogólnej. Spostrzeżenia i uwagi przyjaciół (dotyczące zdarzeń dnia codziennego) inspirują profesora do dłuższych wypowiedzi. Mają one charakter mini-gawędy, opowiastki filozoficznej, anegdoty. Nasz bohater dużo podróżował i niejedno przeżył, dlatego nie sposób z nim się nudzić. Większość historyjek kończy puentą – czasem refleksyjną, niekiedy zabawną.
Szaniawski napisał ok. pięćdziesięciu tekstów o Tutce – początkowo publikował je w „Przekroju”, a potem wydał w formie książkowej (w dwóch tomach, w 1954 i 1962 r.). Niektóre z opowiadań nawet zekranizowano (serial "Klub profesora Tutki" w reżyserii Andrzeja Kondratiuka, z Gustawem Holoubkiem w roli głównej).
Najbardziej lubię opowiadania:
1) o dziwnym spotkaniu na sennej stacyjce kolejowej (z cudzoziemcem, starszą damą i panem w meloniku),
2) o sobowtórze profesora (jedyną różnicą między sobowtórami okazał się styl gawędzenia),
3) o tym, jak Tutka został sam na sam z wariatem,
4) o wizycie profesora u wiedźmy,
5) o poszukiwaniu ukochanej przyjaciela, które okazało się daremnym trudem.
Dobrze powracać do takich utworów. Subtelnych, inteligentnych, ciepłych. Są antidotum na ordynarność współczesności.
Profesor Tutka jest w naszej literaturze tym, czym Starsi Panowie w kabarecie. Tak przynajmniej tę postać odbieram. Melancholijny dżentelmen-inteligent w czasach siermiężnego PRL-u, nieśmiało przypominający o istnieniu pewnej formacji, którą w komunizmie skutecznie tępiono. I chyba niestety wytępiono doszczętnie, bo w III RP nikogo takiego wśród tzw. elit już nie spotykamy....
więcej Pokaż mimo to