Jako nastolatek zasłuchiwałem się w płytach (a tak naprawdę kasetach) zespołu Kat. Do dzisiaj nadal od czasu do czasu włączam niektóre ich utwory, a czasem też słucham całych albumów. Musiałem więc kupić książkę Mateusza Żyły “Piekło i metal. Historia zespołu Kat”. Kilka lat wcześniej czytałem biografię Romana Kostrzewskiego napisaną też przez tego autora - opartą na wielu godzinach spędzonych z Romanem na rozmowach. Tamtą książkę wspominam bardzo dobrze, więc tym chętniej sięgnąłem po historię Kata.
W sumie, nie wiem, od czego zacząć. Nie przygotowałem sobie jakiejś rozpiski. Więc może tak zacznę.
Autor postarał się dotrzeć do jak największej ilości osób, które były związane z zespołem Kat na przestrzeni 44 lat ich działalności (pomijam w wyliczeniu przerwy, bo to byłoby zbyt skomplikowane). W przypadku osób zmarłych autor podpiera się wywiadami z nimi. Tak samo jest w sytuacji, gdy do którejś osoby nie udało się dotrzeć lub odmówiła spotkania i rozmowy.
Zaczynamy więc w roku 1979 i podążamy z podwórek katowickiego Tauzena (Osiedla Tysiąclecia), gdzie Piort Luczyk i Ireneusz Loth pierwszy raz zaczęli rozmawiać o stworzeniu zespołu. Poznajemy krótkie biografie wszystkich najważniejszych muzyków zaangażowanych w zespół. Dowiadujemy się o tym, gdzie muzycy Kat mieli wcześniej styczność z ludźmi, którzy kilka lat później dołączyli do zespołu. Śledzimy karierę zespołu, płyta po płycie, z zatrzymaniem się najważniejszych koncertach czy trasach – Metalmania 86, koncerty z Hanoi Rocks i Metallicą, trasa On Tour Again.
Ponieważ po książkę pewnie w większości sięgną osoby znające zespół i jego historię, to nie będzie to spoilerem, gdy powiem, że bardzo dużo miejsca autor poświęcił na opisanie wszystkich problemów, które pojawiły się w zespole na przestrzeni lat. W pewnym momencie naturalnie skupiając się na sporze między Piotrem Luczykem i Romanem Kostrzewskim. Tutaj muszę podkreślić, że autor mimo bycia na co dzień przyjacielem Romana i spędzania z nim dużo czasu także w sferze prywatnej, zawarł w książce także te wypowiedzi różnych osób, które są negatywne wobec wokalisty. Ale prawdę mówiąc, to obrywa się tu każdemu członkowi zespołu, może poza Jackiem Regulskim, kilkoma muzykami z wczesnego okresu działalności. Jest to duży atut, że nie ma udawania, że ktoś był święty, tylko ludzie są pokazani jako ludzie ze wszystkimi swoimi dobrymi momentami, ale też złymi.
Kolejnym plusem jest to, że działania Piotra Luczyka po rozpadzie Kata nie spotykają się tylko z krytyką, a z kolei działania Romana i nagrane płyty nie są też oceniane jako doskonałe. Autor zachowuje tutaj, moim zdaniem, równowagę i stara się być jak najbardziej obiektywny.
Siłą rzeczy, wydaje się, że więcej miejsca poświęca Romanowi, jego wywiadom, pracy solowej, a także analizom tekstów. Zresztą, Mateusz Żyła pisał pracę dyplomową na temat nawiązań do poezji młodopolskiej w tekstach Romana, a z wykształcenia jest doktorem nauk humanistycznych, więc nie mogło zabraknąć tego, co jest w jego życiu zawodowym najważniejsze.
Dodatkowym smaczkiem są niepublikowane dotychczas zdjęcia (tak zrozumiałem, że część nie była wcześniej publikowane, ale może źle zrozumiałem), a także wkładki, w których możemy przeczytać o tym, kiedy niektórzy muzycy i dziennikarze stykali się z muzyką Kata i jakie na nich wywarła wrażenie. Jest tu kilka niespodzianek, kto się wypowiedział na ten temat.
Ogólnie, książka jest świetnie zaplanowana i bardzo dobrze napisana. Jak wspomniałem autorowi udało się pozostać obiektywnym w opisaniu sporów wewnątrz zespołu, a także późniejszych zawodowych dokonań skłóconych stron. Oczywiście, można odnieść wrażenie o przesunięciu trochę szali na stronę Romana, ale i tak szanuję, że Mateusz Żyła włożył tak dużo wysiłku, by opowieść nie była jednostronna w tych fragmentach, które były najbardziej zapalne.

Mam tylko 2 uwagi, które mnie zdziwiły. W wielu miejscach nie jest odmieniona nazwa zespołu Kat. Jest to słowo w języku polskim, więc powinno się je odmieniać. Druga uwaga dotyczy wymiany zdań między Piotrem Luczykiem a Romanem Kostrzewskim za pomocą mediów - wypowiedź Luczyka jest zeskanowana i literki są tak małe, że nie da się ich przeczytać. Natomiast wypowiedź Romana została przez autora przepisana i jest zamieszczona w normalnym rozmiarze, w jakim napisana jest reszta książki. Jest to miejsce, gdzie autorowi trochę, świadomie lub nie, nie udało się zachować obiektywności.

Jako nastolatek zasłuchiwałem się w płytach (a tak naprawdę kasetach) zespołu Kat. Do dzisiaj nadal od czasu do czasu włączam niektóre ich utwory, a czasem też słucham całych albumów. Musiałem więc kupić książkę Mateusza Żyły “Piekło i metal. Historia zespołu Kat”. Kilka lat wcześniej czytałem biografię Romana Kostrzewskiego napisaną też przez tego autora - opartą na wielu...