Do 17 lutego 1980 roku żaden człowiek nie zdobył Mount Everestu zimą. Wyczynu tego dokonali Polacy – Leszek Cichy i Krzysztof Wielicki. Jak do tego doszło? Jakie przeszkody trzeba było pokonać, by w ogóle stało się to możliwe? Jak wygląda wyprawa himalaistów? I jak to, co kiedyś było wyczynem na skalę światową, współcześnie zostało skomercjalizowane? Tego wszystkiego dowiecie się ze znakomitej książki „Gdyby to nie był Everest…” – pasjonującej opowieści Leszka Cichego zredagowanej przez dziennikarza Piotra Trybalskiego.

Jest to publikacja o historii odkrywania i zdobywania Mount Everestu, przybliżająca sylwetki wielu interesujących himalaistów. Oczywiście najwięcej dowiedzieć się możemy o samym Leszku Cichym – jak zainteresował się wyprawami wysokogórskimi, jakie miał ambicje, jak przygotowywał się do podróży w najwyższe góry świata. Książkę tę czyta się z zapartym tchem, niektóre fragmenty mrożą krew w żyłach i zapewne u wielu czytelników wyciskają łzy wzruszenia, ale nie brakuje też zabawnych anegdotek, które są wyjątkowo smakowitymi kąskami dla miłośników takich historyjek.

Droga Leszka Cichego na szczyt góry gór nie była łatwa. Wspinaczka w Himalajach to nie tylko pojedynek ze złymi warunkami atmosferycznymi i niewygodnym podłożem. To także walka z samym sobą – strachem, chorobami, tęsknotą, śmiercią kolegów. A jednak takie wyzwanie podejmowało wielu śmiałków, próbując dotrzeć na Mount Everest. Dlaczego? Wzorem George'a Mallory'ego z pewnością odpowiedzieliby: „Bo jest”. Kiedy jednak szczyt zostanie już przez kogoś zdobyty, stawia się nowe cele – takie, które zapewnią wpisanie się na chlubne karty historii – więc jak stwierdza Leszek Cichy, parafrazując Mallory'ego, trzeba było wejść na Mount Everest, „bo jest. Zimą!” (s. 7). A czterdzieści lat temu zimowe wejście na Czomolungmę zapewne wielu osobom wydawało się nierealną mrzonką albo wręcz misją samobójczą. Pomyślmy – himalaiści nie mieli wówczas smartfonów i internetu, aplikacji pogodowych, nowoczesnych strojów, które wystarczająco dobrze chroniłyby ich przed przenikliwym zimnem, czy wysokiej klasy sprzętu alpinistycznego. Ba! Problemem było nawet zgromadzenie odpowiedniego zapasu żywności, nie wspominając o tym, ile wysiłku kosztowało zainteresowanych, by dostać paszporty, wizy i pozwolenie na wyprawę. A sama wędrówka na szczyt? Wymowne są słowa Cichego, wypowiedziane po postawieniu nogi na wierzchołku najwyższej góry świata: „Gdyby to nie był Everest… tobyśmy chyba nie weszli” (s. 7).

Oprócz wciągającej treści warto zwrócić uwagę na wspaniałe ilustracje – zdjęcia gór, osób, wycinków prasowych, notatek i dokumentów, a także przydatne mapki. Na końcu książki znajdują się ponadto przypisy i informacje o fotografiach, indeks nazwisk oraz kalendarium zimowej wyprawy na Mount Everest, zakończonej sukcesem w 1980 roku.

Publikacja panów Cichego i Trybalskiego jest godna polecenia nie tylko miłośnikom gór czy sportów wyczynowych. To opowieść o tym, że jeśli się bardzo czegoś chce, to warto próbować. Nie każdy wyruszy w Himalaje, ale każdy z nas ma swój własny Everest.

Aleksandra Dolęga