Książka skupia się na ostatnich latach panowania Szacha, rewolucji islamskiej i tułaczce monarchy po ucieczce z kraju. Monarcha wyniesiony do władzy przez Amerykanów i Brytyjczyków, jest też przez nich strącony. A za wszystkim stoją interesy, głównie dostęp do ropy.
Autor pisze z pozycji wiernego, choć krytycznego zwolennika. Przedstawia stanowisko elit, ale niewiele mówi o sytuacji wewnętrznej dolnych warstw społecznych.
Styl jest trochę toporny, często przywodzący propagandę PRL. Np. opis miłości ogółu narodu do Szacha jest w zasadzie niczym niepoparty. Ot stwierdzenie, że tak jest. Może uważa, że szacunek narodu to rzecz należna Szachowi? Przeciwnicy to oczywiście hołota sterowana z zagranicy lub nic nierozumiejący ignoranci.

Mimo wszystko, mimo całej sympatii – może niechcący – Autor ujawnia wiele słabości monarchy. Przedstawia go jako osobę czułą na zaszczyty, goniącą za podziwem innych przywódców, ślepo wierzący Amerykanom, a jednocześnie chwiejną i niezdecydowaną.

Jest nawiązanie do kryzysu w 1953 roku, kiedy prawie stracił władzę na rzecz Mossadegha, wyjechał, a inni, przy pomocy zachodnich agentów, tłumią protesty. W wydarzeniach bezpośrednio wyprzedzających ucieczkę Szacha (nazywaną wyjazdem) –postać monarchy jest pokazana jakby za mgłą. To inny działają, on co najwyżej wydaje zgodę lub nie. Oczywiście jest chory, ale wobec opisanych później pretensji Szacha – ta jego „nieobecność” bardzo rzuca się w oczy.

I zostaje pytanie: dlaczego wyjechał, i dlaczego w trakcie wygnani tak chciał pojechać do USA. Często wybrzydzał na proponowane mu miejsce pobytu. Czuł się zdradzony, ale czy sam najpierw nie zdradził?!

Książka skupia się na ostatnich latach panowania Szacha, rewolucji islamskiej i tułaczce monarchy po ucieczce z kraju. Monarcha wyniesiony do władzy przez Amerykanów i Brytyjczyków, jest też przez nich strącony. A za wszystkim stoją interesy, głównie dostęp do ropy.
Autor pisze z pozycji wiernego, choć krytycznego zwolennika. Przedstawia stanowisko elit, ale niewiele mówi...

"Upadek i śmierć szacha Iranu" to druga obok wspomnień cesarzowej Farah książka, w której rewolucja irańska oraz śmierć Mohammada Rezy zostały opisany z pozycji bliskich monarchii. Książka Nahavandiego jest na pewno bardziej wyważona, mniej emocjonalna od wspomnień Farah, a poza tym bardzo dokładnie rejestruje najważniejsze wydarzenia polityczne, które doprowadziły do zmiany ustroju w Iranie. Autor ukazuje samego siebie jako wiernego sługę dawnego systemu, ale zarazem w wielu miejscach wytyka władcy popełnione błędy, niewłaściwe nominacje, nadmierną wiarę w poparcie Ameryki. Bardzo często podkreśla propagandowe wykorzystywanie pewnych wydarzeń, kłamliwe pogłoski bez pokrycia, które przyczyniły się do pozytywnego przyjęcia rewolucji na Zachodzie. Później obraz islamistycznego Iranu miał się zmienić, ale błąd został już popełniony. Nahavandi idzie nawet dalej i wyraźnie łączy poparcie udzielone irańskim rewolucjonistom z rozwojem muzułmańskiego terroryzmu pod koniec XX w.

Bardzo dobrze oceniam tę pracę. Ma ona walor publikacji naukowej ale zarazem quasi-reportażu z ostatnich dni istnienia monarchii w Iranie. Moim zdaniem w wielu miejscach Autor mydli nieco oczy czytelnikom podając informacje o rosnących wskaźnikach gospodarczych (wiemy, jakie przełożenie miały te wskaźniki na poziom życia mieszkańców na przykładzie PRL),bagatelizuje pewne błędne posunięcia rządu, ale zarazem niejednokrotnie piętnuje niewłaściwe decyzje szacha i jego ludzi, czy rywalizację między wojskiem a tajną policją. Nade wszystko pokazuje jednak, jaka była alternatywa dla ówczesnego systemu rządów. Książka napisana została wyraźnie pod odbiorcę francuskiego, a to przecież właśnie Francja ugościła Chomeiniego... Autor dobrze pokazuje, jakie błędy popełnił Iran i jakie błędy popełnił Zachód, który - do pewnego stopnia - wyhodował potwora, nad którym później nie był już w stanie zapanować.

Tomasz Babnis

"Upadek i śmierć szacha Iranu" to druga obok wspomnień cesarzowej Farah książka, w której rewolucja irańska oraz śmierć Mohammada Rezy zostały opisany z pozycji bliskich monarchii. Książka Nahavandiego jest na pewno bardziej wyważona, mniej emocjonalna od wspomnień Farah, a poza tym bardzo dokładnie rejestruje najważniejsze wydarzenia polityczne, które doprowadziły do...

Profesor Houchang Nahavandi był jednym ze bezpośrednich świadków ostatnich lat panowania Szacha Iranu. Po latach, z perspektywy czasu, zdecydował się spisać swoje świadectwo, rzucając nowe światło na historię sprzed lat. Relacja ta jest wyważona, unikająca skrajnych ocen, a jednak jednoznacznie pokazująca, że wizja upadku Szacha dostarczona przez zachodnie media dość znacznie odbiega od prawdy. Książka zdecydowanie warta polecenia, mimo pewnej toporności stylu. Pozwala spojrzeć na nie tak odległą historię i zinterpretować ją na nowo, co może dostarczyć bardzo ciekawych wniosków, zwłaszcza w kontekście obecnej sytuacji na świecie.

Profesor Houchang Nahavandi był jednym ze bezpośrednich świadków ostatnich lat panowania Szacha Iranu. Po latach, z perspektywy czasu, zdecydował się spisać swoje świadectwo, rzucając nowe światło na historię sprzed lat. Relacja ta jest wyważona, unikająca skrajnych ocen, a jednak jednoznacznie pokazująca, że wizja upadku Szacha dostarczona przez zachodnie media dość...