Literatura zawsze była kluczowym medium pozwalającym diagnozować przemiany pamięci. Zebrane w książce teksty dotyczą refleksji nad rolą i miejscem trudnego splotu pamięci i polityki w historii literatury polskiej od przełomu romantycznego po czasy nam współczesne. Rysują się w nich wyraźne ciągi problemowe: romantyzm polityczny, pamięć zbiorowa i autobiograficzna, literatura jako świadectwo, terapeutyczne funkcje literatury. Badacze z wielu europejskich uniwersytetów koncentrują uwagę przede wszystkim na wewnętrznych napięciach w ramach tych ciągów lub na ich skrzyżowaniu. Dlatego nadali swej refleksji formę, dla której najlepszym określeniem są studia przypadków.

Wartość szczególna publikacji wynika też z jej składu autorskiego: w książce spotyka się bowiem międzynarodowe grono slawistów. Każdy z uczestników przychodzi więc z nieco innym bagażem lektur i doświadczeń interpretacyjnych, co pozwala szerzej i głębiej spojrzeć na złożone relacje między polityką, pamięcią i literaturą.