Do dziś liczymy zabitych. Nieznana wojna w Sri Lance

Zgodzę się z przedmówcą, dla mnie to reportaż doskonały. Sięgnęłam po niego po obejrzeniu dokumentu o M.I.A, która pochodzi ze Sri Lanki. Zapewne z racji na przynależność ojca do Tamilskich Tygrysów i traumę jej społeczności w filmie przedstawiła tylko część prawdy o tym złożonym konflikcie. Ta książka jest wszechstronnym uzupełnieniem, a autorka naświetla dwie strony sporu. Bolesna, ale potrzebna lektura.

Zgodzę się z przedmówcą, dla mnie to reportaż doskonały. Sięgnęłam po niego po obejrzeniu dokumentu o M.I.A, która pochodzi ze Sri Lanki. Zapewne z racji na przynależność ojca do Tamilskich Tygrysów i traumę jej społeczności w filmie przedstawiła tylko część prawdy o tym złożonym konflikcie. Ta książka jest wszechstronnym uzupełnieniem, a autorka naświetla dwie strony...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Książka opowiada o losach ludności w ostatnich miesiącach wojny domowej na Sri Lance. Poznajemy w niej historię osób, które znalazły się w środku walk z kurczącymi się zapasami wody, żywności oraz lekarstw . W I połowie 2009 roku armia rządowa rozpoczęła ofensywę na ostatnie terytoria kontrolowane przez Tamilskie Tygrysy. Celem zmasowanego ostrzału artyleryjskiego i nalotów stały się nie tylko obiekty wojskowe i stanowiska obronne wroga, ale także szpitale oraz skupiska ludności cywilnej. Ataki miały charakter terrorystyczny i przypominały te, których dopuszczali się Niemcy podczas ataku na Polskę. Armia starała się w ten sposób zastraszyć przeciwnika oraz wprowadzić chaos na jego pozycjach. Ponadto żołnierze rządowi okrutnie obchodzili się ze schwytaną ludnością. Również rebelianci postępowali w sposób godny potępienia. Przebierali się za cywilów, zmuszali ludzi do walki za ich sprawę, wykorzystywali własnych rodaków jako żywe tarcze oraz przeprowadzali zamachy terrorystyczne, często wtopieni w tłum uciekinierów.
W książkach poświęconym konfliktom najważniejsze są dla mnie trzy rzeczy: ukazanie tła politycznego, społecznego i gospodarczego, przedstawienie działań militarnych (planowania, ruchów wojsk, walk itd.) oraz historie i poglądy ludzi biorących udział w opisywanych wydarzeniach. Niestety jest to reportaż, więc skupia się tylko na tej ostatniej kwestii. Na dodatek brakuje wypowiedzi osób mających jakiś większy wpływ na konflikt oraz ludzi będących po stronie rządowej (Syngalezów). Pomimo tego moim zdaniem książka jest obiektywna, ponieważ autorka cały czas podkreśla, że konflikt nie jest czarno-biały. Tak więc polecam.

Postaram się przedstawić streszczenie okoliczności konfliktu na podstawie niniejszej książki, a także dzieła S. Subramaniana „This Divided Island” oraz wykładu: https://www.youtube.com/watch?v=yBeT2OcAiyw .
Przyznaję, że posiadam znikomą wiedzę na temat historii tego regionu. Nie mam pojęcia jak wyglądały stosunki międzyludzkie na wyspie przed odzyskaniem niepodległości. Jednak czy jest to konieczne, aby przynajmniej w podstawowym zakresie zrozumieć konflikt? Nie sądzę. Tym bardziej, że przeciętny mieszkaniec zapewne również nie posiadał dogłębnej wiedzy historycznej. Rozpatrując przyczyny jakichkolwiek wydarzeń musimy pamiętać, aby unikać tzw. „pułapki wiedzy”. Badacz historii może mieć bowiem większą wiedzę od uczestników wydarzeń i przez to mylnie interpretować ich motywy. Z logicznego punktu widzenia pewne przeszłe wydarzenia (np. najazdy, masakry itd.) powinny wpływać na postępowanie i sposób myślenia w przyszłości, ale czy zawsze wpływają? Jeśli przeciętny człowiek nie wie, że np. setki lat temu przedstawiciele innej grupy etnicznej wybili sporą część jego grupy to siłą rzeczy nie może się oburzać z tego powodu i czuć nienawiści do tej innej grupy. Dlatego w postrzeganiu otaczającego świata oraz historii oprócz faktów liczy się także „ogólne wrażenie” na temat jakiejś kwestii, niekoniecznie podparte wiedzą.

Konflikt na Sri Lance ma charakter etniczno-religijny.
Wyspa ta zajmuje ważne miejsce w buddyzmie. Budda parę razy ją odwiedzał i generalnie bardzo mu się podobała. Znajdują się tam też znane buddyjskie świątynie. Być może jej znaczenie religijne przyczyniło się do tego, że większość mieszkańców – Syngalezi wyznający buddyzm – niechętnie odnosi się do obcych o odmiennych poglądach religijnych. Takimi „obcymi” są dla nich Tamilowie, którzy w większości wyznają hinduizm oraz katolicyzm. Jak w zwykle w tego typu sporach Syngalezi powołują się na zasadę: „my byliśmy tu pierwsi, więc to nasza ziemia” i traktują innych jako najeźdźców. W ich opinii wyspa była oazą szczęścia i spokoju aż do przybycia Tamilów oraz muzułmanów. Nie wiadomo czy faktycznie Syngalezi przybyli na wyspę jako pierwsi, ale czy po tylu latach nadal jest to istotne?
W każdym razie przenosimy się do XX wieku – na północy amerykańscy misjonarze edukują zamieszkałych tam Tamilów, a w pozostałych regionach za szkolnictwo odpowiadają Brytyjczycy. Brytyjczycy stosują zasadę „dziel i rządź”, więc dzielą społeczeństwo na różne grupy, szukając tego co ich różni, a nie łączy. W momencie odzyskania niepodległości Sri Lanka staje się demokracją parlamentarną, w której 15% Tamilów stanowi niemal połowę studentów, urzędników oraz posiada nadreprezentację w innych prestiżowych zawodach. Większość jest niezadowolona, więc w latach 50. zostaje syngaleski zostaje uznany za jedyny urzędowy język, więc Tamilowie (mówiący po tamilsku oraz angielsku) muszą nauczyć się nowego języka, aby móc dalej zajmować bardziej prestiżowe stanowiska. Ponadto liczebność Tamilów na uczelniach i w zawodach zostaje odgórnie ograniczona. Wskutek nieudolnych rządów w latach 60. pogarsza się kondycja gospodarcza wyspy, a stopa bezrobocia rośnie do 25% mieszkańców. Niezadowolenie doprowadziło do nieudanego zamachu stanu ze strony lewicowej syngaleskiej partii JVP. Kolejne lata przynoszą ustanowienie przepisów wymierzonych w tamilską kulturę, a w 1972 roku uznaje się oficjalnie buddyzm za najważniejszą religię w kraju. Jak powiedział jeden z mieszkańców: „związek Sri Lanki z buddyzmem jest taki sam jak Watykanu z katolicyzmem albo Arabii Saudyjskiej z islamem”. W międzyczasie dochodzi do antytamilskich pogromów, podczas których służby oraz władze zachowują się biernie (czasami policjanci nawet współpracują z tłumem). Pokojowe protesty nie przynoszą żadnego (przynajmniej nie natychmiastowego) skutku. Tamilskie partie żądanie autonomii zamieniają na domaganie się niepodległości. Sytuacja w kraju sprawa, że wiele osób przestaje uważać zajmowanie się polityką za domenę bogatych Tamilów, którzy chcą przywrócenia swojego statusu. Powstają Tamilskie Tygrysy, które postawiają sobie za cel zjednoczenie Tamilów pod swoją flagą i zdobycie niepodległości na drodze walki zbrojnej. Zamach na kilkunastu syngaleskich żołnierzy w 1983 roku staje się pretekstem do pogromu Tamilów, który jeszcze bardziej nakręca spiralę nienawiści. Również Tamilskie Tygrysy się radykalizują i „przechodzą z zabijania z obowiązku do zabijania dla sportu” – coraz łatwiej przychodzi im stosowanie przemocy nawet wobec rodaków, którzy starają się zachować neutralność. Z czasem przechodzą do otwartej walki i opanowują północno-wschodnią część wyspy. Początkowo próbują przeciągnąć na swoją stronę muzułmanów, ale kiedy starania nie przynoszą skutku, rozpoczynają ich prześladowania. W tej wojnie ciężko pozostać biernym obserwatorem. Pozbawiają muzułmanów domów i kosztowności oraz zmuszają do emigracji na południe. Często dochodzi do antymuzułmańskie pogromów. Również na południu muzułmanie nie są bezpieczni i padają ofiarą przemocy. Ważną rolę w zachodzących wydarzeniach odgrywają buddyjscy mnisi. Buddyzm zostaje połączony z nacjonalizmem. Mnich nie jest już tylko kontemplującym mędrcem, ale także politykiem dążącym do zdobycia władzy dla dobra narodu oraz wojownikiem walczącym z wrogiem. „Jesteśmy rasistami i fanatykami religijnymi” – mówi z dumą buddyjski mnich. Porównuje walkę do zabicia niebezpiecznego zwierzęcia. „W moim przedszkolu jest około stu dzieci. Wyobraź sobie, że pewnego dnia przybiegł wściekły pies i zaczął gryźć te małe dzieci. O poranku czułem współczucie do każdej żywej istoty, ale teraz muszę dokonać wyboru. Jeśli mam chronić dzieci, muszę zabić lub uderzyć tego wściekłego psa” – dodaje. W taki sposób doszło do dehumanizacji drugiej strony. Przeciwnik nie jest już człowiekiem, który ma swoje zainteresowania, marzenia, obawy, o którym można powiedzieć wiele różnych rzeczy, ale staje się jedynie „wściekłym psem”. Przerażające rezultaty takiego sposobu myślenia można było zobaczyć w książce.
W ciągu 10 lat od zakończenia konfliktu gospodarka Sri Lanki powiększyła się dwukrotnie. Kraj zanotował również wzrost w rankingu wolności mediów, chociaż nadal określany jest jako „terminator wolnej prasy” (https://rsf.org/en/sri-lanka). Niżej napisany komentarz użytkownika Saudyjskie-Wielbłądy z sierpnia 2016 roku brzmi dość optymistycznie i wskazuje na to, że sytuacja powoli się normalizuje. A przynajmniej normalizowała do momentu napisania tamtej wypowiedzi. Od tego czasu miały miejsce antymuzułmańskie zamieszki (https://wiadomosci.wp.pl/buddysci-dokonuja-pogromow-muzulmanow-na-sri-lance-przemoc-zagraza-turystyce-6228010432333953a), jeden z najkrwawszych zamachów w dziejach (https://pl.wikipedia.org/wiki/Zamachy_na_Sri_Lance_(2019), a po nim kolejne akty przemocy (http://pulsazji.pl/2019/05/20/anty-muzulmanskie-zamieszki-sri-lance/). W listopadzie 2019 roku prezydentem został człowiek, który jest niechętny wobec wyjaśniania losów zaginionych oraz rozliczania się z przeszłością (https://www.bbc.com/news/world-asia-51555853). Na sytuację w kraju chyba w największym stopniu będzie miała trwająca obecnie pandemia koronawirusa. Ponad 11% PKB Sri Lanki generuje sektor turystyczny, więc ograniczenie ruchu z pewnością zaszkodzi gospodarce tej wyspy. Zresztą w erze globalnych powiązań osłabienie ekonomiczne innych państw również w pośredni sposób przedłoży się na zubożenie lankijskiego społeczeństwa. A to może doprowadzić do kolejnej fali nienawiści. Miejmy jednak nadzieję, że wszystko dobrze się potoczy.

Książka opowiada o losach ludności w ostatnich miesiącach wojny domowej na Sri Lance. Poznajemy w niej historię osób, które znalazły się w środku walk z kurczącymi się zapasami wody, żywności oraz lekarstw . W I połowie 2009 roku armia rządowa rozpoczęła ofensywę na ostatnie terytoria kontrolowane przez Tamilskie Tygrysy. Celem zmasowanego ostrzału artyleryjskiego i ...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Książka ta mną zdecydowanie wstrząsnęła. Jestem w szoku, ile takich rzeczy dzieje się na świecie?... a świat ma to w głębokim poważaniu. Masz problem? Jesteś zdany wyłącznie na siebie.
Nie byłam w stanie czytać więcej niż kilka-kilkanaście stron na raz, bardzo ciężka to lektura, dewastująca psychicznie.

Książka ta mną zdecydowanie wstrząsnęła. Jestem w szoku, ile takich rzeczy dzieje się na świecie?... a świat ma to w głębokim poważaniu. Masz problem? Jesteś zdany wyłącznie na siebie.
Nie byłam w stanie czytać więcej niż kilka-kilkanaście stron na raz, bardzo ciężka to lektura, dewastująca psychicznie.

Pokaż mimo to

Wojna domowa na Sri Lance pokazana głównie poprzez pryzmat cywili. Ciekawa, aczkolwiek momentami nużąca.

Wojna domowa na Sri Lance pokazana głównie poprzez pryzmat cywili. Ciekawa, aczkolwiek momentami nużąca.

Pokaż mimo to

Bardzo mocna książka! O wojnie na Sri Lance wiedziałem bardzo mało.
Nie wiedziałem, że była aż tak brutalna, nie wiedziałem, do czego dopuszczały się strony konfliktu, jak działali obserwatorzy, jaka była rola ONZ itd...

Reportaż, którego nie da się przeczytać dla przyjemności. Pełen realistycznych, brutalnych opisów doświadczeń ludności cywilnej. Czasami musiałem robić sobie przerwę. Dokumentacja tego, co przeżywali, jak walczyli o życie swoje, swoich bliskich. O niekończących się nalotach, poniżaniu drugiego człowieka, o gwałtach, a także licznych torturach.
Nie da się przejść obojętnie nad tą lekturą.

Bardzo mocna książka! O wojnie na Sri Lance wiedziałem bardzo mało.
Nie wiedziałem, że była aż tak brutalna, nie wiedziałem, do czego dopuszczały się strony konfliktu, jak działali obserwatorzy, jaka była rola ONZ itd...

Reportaż, którego nie da się przeczytać dla przyjemności. Pełen realistycznych, brutalnych opisów doświadczeń ludności cywilnej. Czasami musiałem robić...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Wcześniej o konflikcie na Sri Lance "coś tam słyszałem". Ta książka pozwoliła mi zorientować się w wydarzeniach, przyczynach i skutkach. Ciekawie i rzeczowo napisana.

Wcześniej o konflikcie na Sri Lance "coś tam słyszałem". Ta książka pozwoliła mi zorientować się w wydarzeniach, przyczynach i skutkach. Ciekawie i rzeczowo napisana.

Pokaż mimo to

Genialny i wstrząsający reportaż!

Genialny i wstrząsający reportaż!

Pokaż mimo to

Moja pierwsza dziesiątka!
Wg mnie jest to ideał reportażu. Dziennikarka nie staje po którejkolwiek stronie tego brutalnego konfliktu. Mamy koszmar wojny, możemy "poczuć" jego brutalność. Gdy nawet organizacje humanitarne opuszczają strefę działań - my tam pozostajemy...gdy wojna się teoretycznie kończy, wciąż jesteśmy...i do dziś liczymy zabitych.
Oczywiście, dano tu odrobinę więcej głosu przegranym partyzantom, ale słusznie, bo historię piszą zwycięzcy, a w tej nie było "czystej" strony. Pokazano zarówno bestialstwo sił rządowych, jak i partyzantki...bestialstwo dotykające wszystkich, w tym kobiety i dzieci.
Tu kolejne słowa są zbędne, tę książkę po prostu powinno się przeczytać...i nie zapominać.

Moja pierwsza dziesiątka!
Wg mnie jest to ideał reportażu. Dziennikarka nie staje po którejkolwiek stronie tego brutalnego konfliktu. Mamy koszmar wojny, możemy "poczuć" jego brutalność. Gdy nawet organizacje humanitarne opuszczają strefę działań - my tam pozostajemy...gdy wojna się teoretycznie kończy, wciąż jesteśmy...i do dziś liczymy zabitych.
Oczywiście, dano tu...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Bardzo dobra książka, temat w Polsce mało znany..

Bardzo dobra książka, temat w Polsce mało znany..

Pokaż mimo to

Książka porusza niezwykle ważny temat jakim jest tragedia tysięcy ofiar przemilczanej wojny na Sri Lance, wojny noszącej znamiona ludobójstwa. Niestety napisana jest w mało ciekawy sposób i nieszczegolnie mnie pochłonęła.

Książka porusza niezwykle ważny temat jakim jest tragedia tysięcy ofiar przemilczanej wojny na Sri Lance, wojny noszącej znamiona ludobójstwa. Niestety napisana jest w mało ciekawy sposób i nieszczegolnie mnie pochłonęła.

Pokaż mimo to