Delhi. Stolica ze złota i snu

Trzecia pod względem liczby ludności aglomeracja świata to miasto wielu sprzeczności. Autor reportażu o Delhi przygląda się mu i jego mieszkańcom: rozmawia zarówno z bogatymi przedsiębiorcami, jak i mieszkańcami slumsów. Stara się zdiagnozować procesy historyczne, które doprowadziły do ukształtowania tak ogromnej, pełnej podziałów społeczności. "Delhi. Miasto ze złota i snu" to bardzo dobry reportaż, pozwalający spojrzeć z szerszej perspektywy na stolicę Indii.

Trzecia pod względem liczby ludności aglomeracja świata to miasto wielu sprzeczności. Autor reportażu o Delhi przygląda się mu i jego mieszkańcom: rozmawia zarówno z bogatymi przedsiębiorcami, jak i mieszkańcami slumsów. Stara się zdiagnozować procesy historyczne, które doprowadziły do ukształtowania tak ogromnej, pełnej podziałów społeczności. "Delhi. Miasto ze złota i...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Przeczytałem tę książkę w rocznicę naszego rodzinnego wyjazdu do Indii, gdzie wizyta w stolicy tego kraju była jedną z atrakcji.
Samo miasto tak jak cały kraj to zderzenie największych kontrastów jakie można sobie wyobrazić. Bogactwo z ubóstwem, piękne kolory i wonności zestawione ze smrodem kloacznych rowów i brudnych żebrzących ludzi. Piękne historyczne budowle zestawione z namiotami rozbitymi wprost na ulicy i całymi rodzinami koczującymi w taki warunkach. Indie to stan umysłu a ta książka w bardzo realistyczny sposób opisuje tę wielką, zatłoczoną i hałaśliwą stolicę.....

Przeczytałem tę książkę w rocznicę naszego rodzinnego wyjazdu do Indii, gdzie wizyta w stolicy tego kraju była jedną z atrakcji.
Samo miasto tak jak cały kraj to zderzenie największych kontrastów jakie można sobie wyobrazić. Bogactwo z ubóstwem, piękne kolory i wonności zestawione ze smrodem kloacznych rowów i brudnych żebrzących ludzi. Piękne historyczne budowle zestawione...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Nie lubię czytać po kolei. Na szczęście wśród tych kilkunastu części, na które autor podzielił swoją opowieść o Delhi do numerów kilku z nich dodał daty. 1857, 1911, 1947, 1984, 1991. Stanęłam więc przed wyborem:
- czy zacząć od powstania sipajów, przegranego zrywu wolności przeciw brytyjskim kolonizatorom
- czy od przenosin stolicy Indii Brytyjskich z Kalkuty do Delhi,
- czy od podziału subkontynentu poprzedzającego opuszczenie Indii przez Brytyjczyków i towarzyszącym mu rzeziom i zalewowi Delhi przez pendżabskich uchodźców z wyodrębnionego z Indii przez Brytyjczyków muzułmańskiego Pakistanu
- czy od delhijskiego pogromu sikhów w reakcji na zamach na premier Indirę Gandhi w odpowiedzi na jej zbrojny atak na święte miejsce sikhów Złotą Świątynię w Amritsarze
- czy od zliberalizowania gospodarki Indii przez Manmohana Singha, rezygnacji z izolacjonizmu kraju i wprowadzenia wolnego rynku, co poskutkowalo gwałtownym wzrostem dochodu i szybkim bogaceniem się bogatych ludzi, a ubożeniem biednych.
Wszystko wydawało się ciekawe. Zaczęłam więc skakać po książce Bengalczyka Rany Dasgupty. Jego dziadkowi z rodziną w czas Podziału Indii w 1947 roku udało się uciec przed rzeziami na hindusach i sikhach z Lahore tylko dzięki pomocy muzułmańskiego przyjaciela. Podobnie jak miliony innych stracili oni wszystko, dom, całe mienie, ale w przeciwieństwie do miliona współbraci zachowali życie. Ojciec autora od głodu i załamania swego ojca uciekł jako gastarbeiter do Niemiec, potem do Londynu. Pracując studiował i wysyłal pieniądze rodznie. Wciąż licząc, że lada moment wróci do Kalkuty, do swoich, ale poślubienie Angielki sprawiło, że został w Europie. Do Indii wrócił dopiero jego syn, autor książki. Do Delhi. Do ukochanej kobiety i napisać książkę. Został w Delhi do dziś.

Historia autora kładzie się cieniem na książce. W 1947 roku opuszczający Indie po 180 latach kolonizowania ich Brytyjczycy wyodrębnili z subkontynentu indyjskiego muzułmański Pakistan. Temu Podzialowi na wschodzie i na zachodzie subkontynentu, w Bengalu i Pendzabie towarzyszył wielomilionowy exodus. Z włączonych do Pakistanu części Pendzabu i Bengalu uciekali hindusi i sikhowie, z Indii do Pakistanu muzułmanie. W tę wędrówkę ludów wpisały się rzezie, uprowadzenia kobiet i ich gwałty. Uchodźcy z pakistańskiej części Pendżabu tysiącami, dziesiątkami tysięcy przybywali do Delhi. To oni współtworzyli po odzyskaniu wolności przez Indie to miasto. Według autora kreując pełną agresji kulturę posttraumatyczną mężczyzn symbolicznie wykastrowanych przez fakt niemożności obronienia swoich kobiet przed gwałtem. Doświadczenie tego urazu na pewno miało znaczenie w najnowszej historii Indii, niemniej wydaje mi się, że autor je demonizuje. Podobnie jak sprawę transformacji miasta przez pieniądz po liberalizacji gospodarki indyjskiej w 1991 roku. Na pewno ostatnie 30 lat wolnego rynku przemieniły Delhi, ale w obrazie miasta autor za dużo uwagi poświęca pieniądzowi. To co mnie zafascynowalo z początku książki, z czasem zaczęło nużyć powtarzalnością.
Wydawało mi się, że autor przywiązuje się do swoich hipotez tak, że dobiera argumenty i fakty na ich potwierdzenie.
Niepokojąc, budząc grozę. To mroczny obraz miasta. Bohaterów pozytywnych tu niewielu.
Dasgupta przeprowadza w tej opowieści szereg wywiadów. Z miliarderami, z mitomanami, z ludźmi którzy stracili bliskich w prywatnych szpitalach tak dalece nastawionych na zysk, że szpikujących pacjentów lekami i męczących ich procedurami, które ich zabiły. Wśród jego rozmówców jest też Meenakshi, kobieta, która od 20 lat broni interesów ludzi wysiedlanych ze slumsów. Ta część opowieści bardzo mnie poruszyła.

Z autorem zaliczamy spacer brzegiem Jamuny, kiedyś źródła wody dla miasta dziś cuchnacej trującej wszystko kloaki. Rozdział za rozdziałem trwa nagromadzenie doświadczeń miasta na podobieństwo śmierdzącej góry śmieci. Przeważa zniszczenie. Przygnębiające.

W sierpniu wybieramy się do Delhi. Książka Dasgupty krzyczy: nie jedź na spotkanie z Apokalipsą, która według autora jest przyszłością reszty świata.

Niemniej książkę - według mnie - warto przeczytać. Dowiedziałam się z niej wielu bardzo ciekawych rzeczy, wynotowalam mnóstwo informacji, zaciekawiły mnie pewne sformułowania. Chwilami rozdrażniona czytałam jednych tchem.

Na chybił trafił przedstawiam cytaty:,
- "Nie tylko muzułmanie obawiali się, że w nowych Indiach zabraknie dla nich miejsca; również hindusi byli zbyt muzułmańscy, by tam żyć. Podczas zamieszek zabijali nie muzułmanów, ale
i s l a m: islam, którego część stanowili,
islam, islam, który nosili w sobie, islam, który musieli unicestwić."
(Dasgupta pisząc o zaparciu się w sobie miłości hindusów do islamu, który do 1947 był częścią ich świata, ciekawie porównuje tu bratobojcze relacje hindusów i muzułmanów w północnych Indiach z domową wojną braci Kaurawów z braćmi Pandawami w starożytnym eposie "Mahabharacie")

- "Grabież ziemi i codzienna korupcja...panoszenie się elit władzy kosztem reszty ludności; przemiana rzeczy powolnych, intymnych i oryginalnych w rzeczy szybkie, ogromne i pospolite ...
W stopniu większym niż na "materialistycznym" Zachodzie miastem zaczął rządzić pieniadz; tymczasem nowy styl życia, rodzący się wśród nas, stanowił jedynie bezduszną, zdegradowaną kopię osiągnięć zachodnich społeczeństw. Powstały biurowce, apartamentowce, galerie handlowe, a wokół nich tłoczyły się miliony ludzi, którzy nigdy nie wchodzili do środka - chyba żeby pozamiatac podłogi ".
- "A zatem klasy średnie po prostu ekskomunikowaly pozostałe 90 procent ludności że swojego projektu rozwoju Indii" (W duchu polemik Arundhati Roy)
- "Dobrze jest dawać datki, gdyż część negatywnej energii przechodzi na obdarowanego" (! - jałmużna nie z miłosierdzia)
- "Nazwa Jamuny wywodzi się od imienia Jami; Jama i Jami, według "Rygwedy" pierwsi śmiertelnicy, były bliźniętami, dziećmi boga słońca. Jami, owładnięta pożądaniem do brata, próbowała go namówić na spłodzenie potomstwa, aby w ten sposób zaludnić ziemię. Zdjęty odrazą Jama wolał jednak się zabić niż popełnić kazirodztwo. Ale nie mając potomków nie mógł się wyzwolić z królestwa zmarłych, został więc bogiem śmierci zliczającym czas życia śmiertelników...tragiczny bóg, który wciąż płacze z bólu, że przyszło mu kłaść kres życiu istot ludzkich.
Z łez wzgardzonej Jami, łkającej z tęsknoty za bratem, powstała rzeka Jamuna. Jej wody, zrodzone z żalu, miały moc wchłaniania wszystkich grzechów i smutków świata". (dalej o kolejnej niespelnionej miłości Jami do Kryszny, dziecka bawiącego się w tej rzece, pasterza kochającego się z wieloma kobietami w lasach wokół Jamuny).

I... reszta w książce z niepasującym polskim tytułem "Delhi. Stolica ze złota i snu" (W oryginale: "Capital: A Portrait od Delhi in The Twenty First Century")

Nie lubię czytać po kolei. Na szczęście wśród tych kilkunastu części, na które autor podzielił swoją opowieść o Delhi do numerów kilku z nich dodał daty. 1857, 1911, 1947, 1984, 1991. Stanęłam więc przed wyborem:
- czy zacząć od powstania sipajów, przegranego zrywu wolności przeciw brytyjskim kolonizatorom
- czy od przenosin stolicy Indii Brytyjskich z Kalkuty do...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Z Indiami i Delhi nieodłącznie kojarzą mi się kontrasty: ogromne bogactwo i skrajna bieda, piękno i brud, pęd ku nowoczesności i zacofanie, angielskie wykształcenie i analfabetyzm. Dużo z tego co jest tylko moimi skojarzeniami znalazło swoje odzwierciedlenie w reportażu Rana Dasgupta.

Ten Anglik w pierwszym pokoleniu, potomek rodzimych mieszkańców Delhi próbuje poznać i zrozumieć miasto, które trwa w nieustannym ruchu. Miasto, które się przeobraża cały czas. Cykl życia Delhi jest zupełnie inny niż znanych nam miast europejskich. Szybko wybuchło, rozrosło się, pochłonęło co tylko było w stanie i wypluło całe mnóstwo zupełnie nowych tworów. Skrajne kontrasty żyją obok siebie, korupcja budująca imperia, niesamowite bogactwo ale tuż obok wyzysk najbiedniejszych. Rana Dasgupta sięga głęboko i próbuje rozmawiać z przedstawicielami każdej z warstw tak aby jego obraz Delhi nabrał jak najwięcej szczegółów i detali, by był bardziej prawdziwy. Nie jest to łatwe zadanie bo stolica Indii wymyka się z przyjętych i znanych ram.

Autor porusza wiele zagadnień ale z pewnością jest to zaledwie kropla w morzu problemów z jakimi zmaga się Delhi a razem z nią całe Indie. Dla mnie szczególnie interesujące były rozdziały poświęcone kwestii outsourcingu, kobiet, podziału na Indie i Pakistan, problemów z nieruchomościami. To tak niewiele ale bardzo ważne i sprawiające, że lepiej zrozumiałam pewne zagadnienia. Szczególnie, że zaprezentowane są w sposób prosty i zrozumiały. Naświetlony najpierw jest kontekst po to by później skoncentrować się na konkretnych przykładach, które chociaż unikalne stanowią reprezentację całości.

,,Delhi. Stolica ze złota i snu" to interesujący reportaż, wnikający za zasłonę i pokazujący miasto a poprzez nie ludzi i ich problemy. Porusza, uświadamia, rozszerza światopogląd. Polecam!

Z Indiami i Delhi nieodłącznie kojarzą mi się kontrasty: ogromne bogactwo i skrajna bieda, piękno i brud, pęd ku nowoczesności i zacofanie, angielskie wykształcenie i analfabetyzm. Dużo z tego co jest tylko moimi skojarzeniami znalazło swoje odzwierciedlenie w reportażu Rana Dasgupta.

Ten Anglik w pierwszym pokoleniu, potomek rodzimych mieszkańców Delhi próbuje poznać i...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Nuuudaaaa! Ta pozycja jest przykładem na to że można napisać książkę nie mając nic, absolutnie nic ciekawego do powiedzenia. Chciałem ją odstawić już po 100 stronach i żałuję że tego nie zrobiłem, dobrnąłem do połowy i nie dałem rady. Może w drugiej części się rozkręci,może. Tak jak nie rozumiałem skąd pełne zachwytu opinie po filmie "Przyczajony tygrys ukryty smok" tak i tu mam wrażenie że te pochwalne recenzje dotyczą zupełnie innej książki. Odradzam, szkoda czasu- jest tyle innych ciekawych książek do przeczytania.

Nuuudaaaa! Ta pozycja jest przykładem na to że można napisać książkę nie mając nic, absolutnie nic ciekawego do powiedzenia. Chciałem ją odstawić już po 100 stronach i żałuję że tego nie zrobiłem, dobrnąłem do połowy i nie dałem rady. Może w drugiej części się rozkręci,może. Tak jak nie rozumiałem skąd pełne zachwytu opinie po filmie "Przyczajony tygrys ukryty smok"...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Ta książka zawiera w sobie wszystko to, czego brakowało mi w przeczytanej niedawno pozycji o zbliżonej tematyce "Indie. Miliony zbuntowanych" V. S. Naipaula. Składa się również z rozmów z przedstawicielami różnych klas społecznych i obrazuje ich awans społeczny, mechanizmy wzbogacenia się oraz przystosowania do życia w wielkiej metropolii jaką niespodziewanie stało się Delhi. Jednak Autor pisze bardziej przystępnym językiem, nie rozmydla rzeczywistości, nie wrzuca do jednej opowieści wielu wciąż tych samych wątków, jak robił to Naipaul, przez co obraz jest przejrzysty, klarowny i zrozumiały. Uważam tę książkę za świetne dopełnienie wiedzy o współczesnych Indiach, zwłaszcza dla początkujących, zainteresowanych tematem. W reportażu Desgupty czuć to zbuntowanie, wrzenie w Indiach i w Delhi, coś czego w ogóle nie czułam, a co zapowiadał tytuł, w książce Naipaula. Poza tym książka "Delhi...", moim zdaniem, jest uniwersalną opowieścią o krajach odkrywających kapitalizm jako nowy ustrój. Znajdziemy tu wiele zbieżności z historiami innych krajów będących w podobnej sytuacji, w tym także z czasów Polski na dorobku. Co pokazuje, że niektóre mechanizmy i zachowania ludzkie są identyczne bez względu na to w jakiej części świata zachodzą.

Ta książka zawiera w sobie wszystko to, czego brakowało mi w przeczytanej niedawno pozycji o zbliżonej tematyce "Indie. Miliony zbuntowanych" V. S. Naipaula. Składa się również z rozmów z przedstawicielami różnych klas społecznych i obrazuje ich awans społeczny, mechanizmy wzbogacenia się oraz przystosowania do życia w wielkiej metropolii jaką niespodziewanie stało się...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Chociaż Czarne wydało tę książkę w swojej flagowej serii reportażowej, myślę, że należy ją raczje określić mianem eseju. Dasgupta odwiedza Delhi, żeby opowiedzieć o całych Indiach, ich przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. Interesuje go zwłaszcza to, jak Hindusi przystosowali do siebie kapitalizm - i poświęca dużo miejsca krytyce tego ekonomicznego systemu.
"Delhi" jest też historią o państwie, które coraz bardziej wycofuje się ze swoich funkcji proobywatelskich: tak jak w innych miejscach na świecie, np. w Europie, klasa średnia nie czuje więc związku z takim państwem, a lasy niższe wiedzą, że ono ma za zadanie jedynie komplikować im życie. W tym sensie Dasgupta dostrzega w Indiach społeczeństwo postkapitalistyczne (jeżeli chodzi o kapitalizm w dwudziestowiecznym, oswojonym wydaniu), część globalnej wioski, w której nikt już w nic nie wierzy. Książka jest chłodna i wyważona, ale nie czyta się jej lekko. Daleko Ranie Dasgupcie do gniewnego tonu, jakim Caparros operuje w "Głodzie", ale w istocie obaj mówią o tym samym.

Chociaż Czarne wydało tę książkę w swojej flagowej serii reportażowej, myślę, że należy ją raczje określić mianem eseju. Dasgupta odwiedza Delhi, żeby opowiedzieć o całych Indiach, ich przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. Interesuje go zwłaszcza to, jak Hindusi przystosowali do siebie kapitalizm - i poświęca dużo miejsca krytyce tego ekonomicznego systemu.
"Delhi"...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Do tej pory trafiałem na książki o Indiach pokazanych od strony biedy. Ta książka opisuje stolicę tego wielkiego kraju z drugiej strony, od strony bogactwa, choć w zasadzie cały czas mowa o klasie średniej. Taka klasa średnia, która obraca setkami tysięcy dolarów. Cóż, co kraj to obyczaj. No, ale gdy są bogacze, to muszą też być biedacy, więc o biedzie też jest. Ostatecznie 80% mieszkańców Indii zarabia dziennie co najwyżej 3 dolary. Jest też o prywatnej służbie zdrowia, o pozycji kobiet, o przemocy domowej, o korupcji, o wodzie i masie innych różnych ciekawych zjawiskach. Książkę polecam przede wszystkim piewcom wolnego rynku, deregulacji i globalizacji, choć jestem przekonany, że i tak powiedzą: tak ma być, cwani, bardziej bezwzględni, sprytniejsi mają wszystko, reszta nic. Takie są prawa buszu ;)

Do tej pory trafiałem na książki o Indiach pokazanych od strony biedy. Ta książka opisuje stolicę tego wielkiego kraju z drugiej strony, od strony bogactwa, choć w zasadzie cały czas mowa o klasie średniej. Taka klasa średnia, która obraca setkami tysięcy dolarów. Cóż, co kraj to obyczaj. No, ale gdy są bogacze, to muszą też być biedacy, więc o biedzie też jest. Ostatecznie...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Indie!!!! Indie! Co jeszcze, co jeszcze przyjdzie mi przełknąć. Jest ostro, tak, bardzo. I słodko, brrr, czuję jak zęby mi się psują. Jest jak pięścią pod oko. Boli. Ale upadam i sobie leżę. Zaczyna być błogo. Boli. Błogo. Boli. Błogo. Boli…. A dalej jest „Dehli. Stolica ze złota i snu”. To takie małe państwo w państwie. Taka potrawa jednogarnkowa. Takie miasto bez chodników. Taki wielki bajzel. Prowizorka.

Burżuazja, indyjska klasa średnia. Tak. Średnia, te miliony to tak całkiem średnio, wiem, bo tez mam, o tu, w sakiewce. Tylko inaczej zarobiłam, nie dałam nikomu w łapę, nie wyrugowałam rolników, nie przesiedliłam slumsów w niebyt, nie spekulowałam, nie przekupywałam, nie kradłam. I teraz nie czuję, że ten balast, to złoto mi ciąży, nie chcę tego zostawić i pracować nad mą zbrukana karmą. Co za schizofrenia, niebywałe.

Do tej pory patrzyłam w stronę ulicy, tej różnobarwnej, biednej i rozwrzeszczanej. Skupiałam się na duchowości i egzotyce. Błąd. To nie wszystko, trochę wyżej, zaraz z boku jest i inny aspekt Indii, nowobogaccy, starobogaccy, przyszłobogaccy. Jeżdżą swoimi maybachami , sztorcują służbę po wielohektarowych posiadłościach. Mają tyle, że nie mogą za żaden skarb podzielić się z tymi z ulicy, przecież służący pracuje dla samej satysfakcji i prestiżu, dostawca warzyw to złodziej, ogrodnik to fuszer. Oni tylko czyhają na chwilę nieuwagi aby złupić.
Fortuna jest przeznaczona co celów wyższych, nie na tych obdartusów. Można wspomagać bezpańskie psy, libacje są wskazane z milionowymi kolesiami, podróże. Ooooo, i całe kilogramy złota trzeba na siebie wciągnąć. A siedemnasta fura, a 20-stometrowy jacht, a trzeci odrzutowiec? To są prawdziwe potrzeby.

A dusza coraz bardziej plugawa.

Coś nie tak z tymi kobietami. Pracują, po nocach same chodzą, do knajp zaglądają, dyskoteki im się zachciewa. I karierę chcą robić. Czy to nie przechodzi ludzkiego pojęcia? A ci synowie, ci co oczyszczą ducha i poprzednie wcielenia do siedmiu pokoleń wstecz, ci co się opiekują rodziną, co po ślubie mieszkają z mamą. Czy nie mogą pokazać kto tu rządzi (ze wskazaniem na rodzicielkę)?

Oj, zakończę, na siłę, bo końca nie widzę, mogłabym tak długo, treści w książce Rana Dasgupta bez liku. Zatrważającej, okrutnej, niesprawiedliwej. Ale co tam, to co się dzieje dookoła mnie, na moim podwórku, powoduje że z łatwością uwierzę we wszystko. Niestety.

Indie!!!! Indie! Co jeszcze, co jeszcze przyjdzie mi przełknąć. Jest ostro, tak, bardzo. I słodko, brrr, czuję jak zęby mi się psują. Jest jak pięścią pod oko. Boli. Ale upadam i sobie leżę. Zaczyna być błogo. Boli. Błogo. Boli. Błogo. Boli…. A dalej jest „Dehli. Stolica ze złota i snu”. To takie małe państwo w państwie. Taka potrawa jednogarnkowa. Takie miasto bez...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Delhi.... to arcyciekawie i porywająco namalowany portret jednego z najszybciej rozwijających się współcześnie miast, niemniej to także przypowieść o tym, jak człowiek w pędzie do nieograniczonej władzy i pieniędzy zapomniał o wszystkim wokół: innych ludziach, zwierzętach i naturze. Zapomniał, że jeśli się tylko bierze, to źródło może się wyczerpać. To wizja nie tylko Dehli i Indii, ale także przyszłości globalnego świata. Może warto pochylić się nad zagadnieniem, aby jakoś uchronić przyszłość natury, której jesteśmy częścią, my ludzie, tylko częścią....

Może warto odpowiedzieć sobie na jakim etapie rozwoju znalazło się to społeczeństwo, dokąd ich zaprowadzi taki rodzaj transformacji i gdzie jest koniec niszczenia wszystkiego wokół siebie? Czy natura zastopuje wreszcie ludzi, którzy tak bardzo o niej zapomnieli, którzy dewastują ją bez opamiętania i refleksji?

Kompletne przemyślenia na stronie: http://ociekawosciswiata.blogspot.com/

Delhi.... to arcyciekawie i porywająco namalowany portret jednego z najszybciej rozwijających się współcześnie miast, niemniej to także przypowieść o tym, jak człowiek w pędzie do nieograniczonej władzy i pieniędzy zapomniał o wszystkim wokół: innych ludziach, zwierzętach i naturze. Zapomniał, że jeśli się tylko bierze, to źródło może się wyczerpać. To wizja nie tylko Dehli...

więcej

mniej

Pokaż mimo to