(recenzja pierwotnie ukazała się na Szortal.com)

Strzelecko-alpejskie pulp fiction

Hubert Przybylski

Czytelnicy ze zgniłego kapitalistycznego Zachodu zdają się lubić coś, co ja nazywam niskobudżetową literaturą wojennej akcji. Są to pisane seriami krótkie powieści o nieskomplikowanej fabule i wyrazistych postaciach dzielnych, zawsze wychodzących cało (lub względnie cało) z najgorszych możliwych tarapatów bohaterach (tak a propos - u nas też istniała taka seria, tzw. "tygryski", ale tę serię pisała większa ilość autorów i ich bohaterowie zdecydowanie częściej, niż ich zachodni odpowiednicy, kończyli swe przygody śmiercią). Po raz pierwszy takie książki trafiły do Polski z Zachodu gdzieś na początku lat 90-tych, a jednym z ich przykładów jest cykl "Krucjata" Jerry'ego Aherna (jedynym dwóm tomom "Krucjaty", które dałem radę przeczytać, dałem oceny 1/10). Wobec słabego przyjęcia ze strony naszych, uzbrojonych w wysublimowane gusta czytelników, serie te z czasem przestano wydawać. Ale że świat się zmienia i że gusta czytelników się zmieniają, to popyt na niskobudżetową literaturę akcji znowu się pojawił. A jedną z odpowiedzi na ten popyt jest seria "Edelweiss. Strzelcy alpejscy" Leo Kesslera (to pseudonim Charlesa Whitinga),której czwarty tom, "Czerwony atak", właśnie skończyłem czytać.

Bohaterami cyklu jest elitarna grupa szturmowa strzelców alpejskich, dowodzona przez pułkownika Stürmera, która tym razem dostaje rozkaz wzięcia udziału w operacji mającej na celu porwanie marszałka Tito. Aby to zrobić, muszą oni przekraść się niepostrzeżenie przez zajęte przez komunistycznych partyzantów, czetników i zwykłych bandytów góry, aby później, korzystając z zamieszania wywołanego atakiem reszty niemieckich sił, ująć Tito i bezpiecznie odtransportować go do niemieckiego sztabu. Misja jest praktycznie rzecz biorąc samobójcza, ale prawdziwi bohaterowie nie znają strachu i zawsze wypełniają rozkazy.

Na pierwszy rzut oka ten skrót fabuły zdaje się obiecywać ciekawą, drugowojenną powieść akcji. Tyle, że jej autorem jest Whiting, który ogromną większość ze swoich około trzystu pięćdziesięciu powieści określił mianem "Bang-bang, thrills-and-spills" (autor notki na wikipedii przetłumaczył to jako "Pif-paf, krew i strach"). I "Czerwony desant" doskonale się wpasowuje w tę charakterystykę. Fabuła jest schematyczna i w przeważającej większości skupia się na stawianiu coraz to trudniejszych do pokonania i niebezpieczniejszych przeszkód przed dzielnymi niemieckimi żołnierzami. Przy okazji każdej z takich trudności pojawia się krótka, kilkustronicowa wstawka, pozwalająca spojrzeć na sytuację oczami ich wrogów. Którzy, choć nierzadko sami również są dzielnymi żołnierzami, to i tak, zaraz po stworzeniu bohaterom z Edelweiss problemu, zginą zastrzeleni, przebici bagnetami, porąbani saperkami lub rozerwani w wyniku eksplozji granatów. Jedynymi odstępstwami od tego schematu są tworzące tło fabuły nieliczne scenki obyczajowe, sztabowe (po obu stronach konfliktu) i kilka scenek, które mają uwiarygodnić powieść w zetknięciu z faktami znanymi z historii.

Bohaterowie powieści są równie schematyczni jak jej fabuła. Mamy postać dzielnego i wrażliwego pułkownika Stürmera, najbardziej doświadczonego niemieckiego wspinacza, który (zgodnie z duchem powojennej, europejskiej polit-poprawności) nie jest faszystą, a w wojsku Hitlera służy, bo tego wymaga od niego honor oficera i miłość do ojczyzny. Jego zastępcą jest prawie tak samo dobry górołaz, major Greul. Ten jednak jest fanatycznym, wręcz nawiedzonym faszystą, a do tego strasznym służbistą. Kolejni dwaj żołnierze, to wielki jak góra i słynący z niewyparzonej gęby starszy sierżant Byk Jo Meier oraz jego przeciwieństwo - Jap, który jest owocem krótkiego i burzliwego związku Niemki i przewodnika z zamieszkującego rejon Nanga Parbat plemienia Hunzów. Obaj, oprócz ukazywania bohaterskości żołnierzy grupy szturmowej, dbają także o nasycenie powieści odpowiednią dawką grubiańskiego, typowego dla nieokrzesanych żołdaków (którymi przecież są),humoru. Reszta składu osobowego Edelweiss jest anonimowa i służy jedynie podkreślaniu beznadziejności sytuacji oddziału oraz waleczności jego żołnierzy, co autor osiąga stopniowo ich uśmiercając. Inne, ukazujące się w powieści postacie, to tylko mniejsze lub większe tło dla strzelców alpejskich i są one również skonstruowane wg. schematu: komuniści są wredni i ciągle knują, a bezwzględni esesmani są niemiecką odpowiedzią na dzikich i okrutnych partyzantów.

Ale to nie schematyczność fabuły czy bohaterów przeszkadzała mi w "Czerwonym ataku" najbardziej. Dużo gorsze jest to, że Whiting zbyt często usprawiedliwia okrucieństwo żołnierzy niemieckich, zwłaszcza tych z SS. Jako argumentu używa stwierdzenia, że esesmani muszą być okrutni, bo taki sam jest ich przeciwnik i ich bestialstwo jest wyłącznie odpowiedzią na bestialstwo partyzantów. Co gorsza, znajduje to odzwierciedlenie w światopoglądzie zachodnich ludzi, którzy coraz bardziej zapominają (może nie chcą pamiętać) o tym, jak było naprawdę. Aż kusi mnie żeby sprawdzić, jak autor usprawiedliwiał działania SS w czasie napaści na Polskę.

Moja ocena "Czerwonego ataku" to 5/10. To typowa, poprawnie językowo napisana lektura pociągowo-plażowa, niewymagająca od czytelnika przesadnego zaangażowania szarych komórek, czy skupienia. Ba, w moim przypadku widać jak na dłoni, że skupianie się na lekturze i analizowanie treści książki może tylko jej odbiorowi zaszkodzić i zniechęcić do dalszego czytania.

(recenzja pierwotnie ukazała się na Szortal.com)

Strzelecko-alpejskie pulp fiction

Hubert Przybylski

Czytelnicy ze zgniłego kapitalistycznego Zachodu zdają się lubić coś, co ja nazywam niskobudżetową literaturą wojennej akcji. Są to pisane seriami krótkie powieści o nieskomplikowanej fabule i wyrazistych postaciach dzielnych, zawsze wychodzących cało (lub względnie cało)...

Ciekawa opowieść wojenno-przygodowa, pisana przez Anglika z perspektywy niemieckiego żołnierza.
Warto zapoznać się z biografią autora Charlesa Whitingam piszącego pod pseudonimem Leo Kessler.

Ciekawa opowieść wojenno-przygodowa, pisana przez Anglika z perspektywy niemieckiego żołnierza.
Warto zapoznać się z biografią autora Charlesa Whitingam piszącego pod pseudonimem Leo Kessler.

Książka ciekawa. Akcja bardzo dobrze oddaje realia wojny. Nic nie jest za szybkie ani za wolne. W sam raz. Wszystko toczy się swoim tempem. Bohaterowie przyjemni, więc na pewno sięgnę po inne pozycje tego autora.
Byk Jo i Japa zdobyli moją sympatię, tak samo jak Sturmer.

Jedyna rzecz jaka mi się nie spodobała to raczej techniczna sprawa. Jeśli będę czytać inne książki Kesslera to postaram się znaleźć w innym wydawnictwie (jeśli będzie istniała taka opcja),tutaj wydawnictwo się nie popisało - dużo literówek, błąd w nazwie rozdziału (powtarza się dwa razy "piąty rozdział"). Okładka jednak jest bardzo fajna za co jest duży plus :)

Książka ciekawa. Akcja bardzo dobrze oddaje realia wojny. Nic nie jest za szybkie ani za wolne. W sam raz. Wszystko toczy się swoim tempem. Bohaterowie przyjemni, więc na pewno sięgnę po inne pozycje tego autora.
Byk Jo i Japa zdobyli moją sympatię, tak samo jak Sturmer.

Jedyna rzecz jaka mi się nie spodobała to raczej techniczna sprawa. Jeśli będę czytać inne książki...

Wiosną 1944 roku w Wilczym Szańcu zebrała się grupa najbliższych współpracowników Hitlera, by opracować plan zabójstwa człowieka, który w czasie działań wojennych stanął po stronie Stalina. Chodzi tu o dowódcę jugosławiańskiej narodowo-wyzwoleńczej armii Josipa Broz Tito. By jednak zgładzić Tito, nie wystarczy tylko rozkaz Hitlera. Ten człowiek wielbiony przez swoich rodaków znajduje się pod ścisłą ochroną w najbardziej górzystym terenie na pograniczu Bośni i Czarnogóry. Wódz III Rzeszy zmuszony jest więc po raz kolejny wykorzystać do tej operacji grupę szturmową Strzelców Alpejskich Edelweiss, która jest w stanie działać niemal w każdych warunkach. W tym miejscu rozpoczyna się właśnie akcja następnej z cyklu powieści Leo Kesslera pt.: "Czerwony atak. Desant na Drvar 1944".

Bohaterów wchodzących w skład grupy Edelweiss mieliśmy już okazję poznać w poprzednich częściach opowiadających o ich wojennych wyczynach. W ich nastawieniu do służby wojskowej niewiele się zmieniło. Nadal są równie wulgarni i nieokrzesani. Po raz kolejny też od nich zależą dalsze losy II wojny światowej. Jeśli bowiem uda im się zabić Tito, historia ma szansę potoczyć się zupełnie inaczej.

Do skomponowania fabuły tej książki, autor wykorzystał jak mniemam trzy próby zamachu na życie Jospia Broz Tito, które rzeczywiście miały miejsce w czasie działań wojennych. Mowa tu o operacji "Wariant Biały" (Fall Weiss),operacji "Wariant Czarny" (Fall Schwarz),podczas której Tito został ranny oraz o akcji "Skok konika szachowego" (Unternehmen Rösselsprung),czyli desantu powietrznego w pobliżu sztabu dowodzenia partyzantów w Drvarze. Wszystkie te działania prowadzone w latach 1943-1944 miały zakończyć się zgładzeniem jugosławiańskiego przywódcy. Nasza wiedza historyczna pozwala nam stwierdzić, że zakończyły się porażką, ale czy na kartach Czerwonego ataku Broz Tito również uchodzi z życiem?

Charles Whiting jak zwykle oddał w ręce czytelników świetnie skonstruowaną historię, która do ostatniej chwili pełna jest świadomych niedopowiedzeń. Wiele razy mamy bowiem wrażenie, że mimo uważnego śledzenia fabuły, coś ważnego nam jednak umknęło. Nawet zakończenie powieści nie pozwala nam na odetchnięcie z ulgą i jeszcze bardziej pobudza do refleksji nad tą skomplikowaną niemiecką operacją. Myślę, że wszyscy fani przygód Strzelców Alpejskich i popularnej obecnie prozy Leo Kesslera znajdą w "Czerwonym ataku" wszystko to, czego oczekuje się od powieści wojennych: polityczną intrygę i całe mnóstwo nieoczekiwanych zwrotów akcji. Zachęcam więc do lektury, a sama rozpoczynam polowanie na kolejną część tego rozbudowanego cyklu.

Wiosną 1944 roku w Wilczym Szańcu zebrała się grupa najbliższych współpracowników Hitlera, by opracować plan zabójstwa człowieka, który w czasie działań wojennych stanął po stronie Stalina. Chodzi tu o dowódcę jugosławiańskiej narodowo-wyzwoleńczej armii Josipa Broz Tito. By jednak zgładzić Tito, nie wystarczy tylko rozkaz Hitlera. Ten człowiek wielbiony przez swoich...