Ptaszyna

Niestety, opis książki, również tu, na Lubimy Czytać, jest tak dokładny, że pozbawia przyjemności z czytania. Wszystko już od razu wiadomo, nie wydarza się nic ponad. Szkoda, bo jest to bardzo dobra lektura.

Niestety, opis książki, również tu, na Lubimy Czytać, jest tak dokładny, że pozbawia przyjemności z czytania. Wszystko już od razu wiadomo, nie wydarza się nic ponad. Szkoda, bo jest to bardzo dobra lektura.

"Wyjechali na wakacje wszyscy nasi podopieczni, gdy nie ma dzieci w domu, to jesteśmy niegrzeczni ..."

"Wyjechali na wakacje wszyscy nasi podopieczni, gdy nie ma dzieci w domu, to jesteśmy niegrzeczni ..."

Świetna powieść-obrazek z życia pewnej rodziny w prowincjonalnym węgierskim miasteczku sprzed wieku. Kapitalne portrety psychologiczne, znakomity humor postaci i sytuacji, a zarazem ironia i smutek, które towarzyszą niespiesznej opowieści. I pytanie, kim lub czym jest Ptaszyna? Czy można uciec przed gnuśnością, rutyną życiową i brakiem nadziei? Czy można uczynić swoje życie odrobinę lepszym i weselszym, uwolnić się od ciężaru? Ciekawa książka o tym, że każdy jest nieszczęśliwy na swój własny sposób.

Świetna powieść-obrazek z życia pewnej rodziny w prowincjonalnym węgierskim miasteczku sprzed wieku. Kapitalne portrety psychologiczne, znakomity humor postaci i sytuacji, a zarazem ironia i smutek, które towarzyszą niespiesznej opowieści. I pytanie, kim lub czym jest Ptaszyna? Czy można uciec przed gnuśnością, rutyną życiową i brakiem nadziei? Czy można uczynić swoje życie...

Według mnie to przede wszystkim studium staropanieństwa, jakże uniwersalne, ale czy profetyczne? Syn autora nigdy się nie ożenił.

Według mnie to przede wszystkim studium staropanieństwa, jakże uniwersalne, ale czy profetyczne? Syn autora nigdy się nie ożenił.

Dobrze napisana charakterystyka mieszczaństwa węgierskiego, Dulskich znad Dunaju, dobre spostrzeżenia i dystans.

Dobrze napisana charakterystyka mieszczaństwa węgierskiego, Dulskich znad Dunaju, dobre spostrzeżenia i dystans.

Takie kameralne, takie zwyczajne, a jednak ładunek cierpienia trudny do udzwignięcia. Mocna i trudna rzecz.

Takie kameralne, takie zwyczajne, a jednak ładunek cierpienia trudny do udzwignięcia. Mocna i trudna rzecz.

Ptaszyna – chyba bezimienna lub przeoczyłam – użycza swój pseudonim tytułowi, po czym znika i na nowo pojawia się dopiero pod koniec powieści. W środku wiele o niej bez niej. Na scenę wychodzą za to wyrwani z rutyny i chwilowo uwolnieni od ciężaru dziecka „niestandardowego” rodzice – Antonina i Akacjusz. Stajemy się świadkami ich prowincjonalnych podrygów, pośród których przychodzi też do kilku cierpkich konstatacji. Na wierzch, niczym piana z dawno niesmakowanych trunków, wypływa gorycz i odsłania się fasadowość więzów ponoć najtrwalszych. Niezaprzeczalny, choć zwodniczy, urok kreślonych tu scen kryje w sobie brutalność małomiasteczkowego świata i jego mieszkańców. Dla powracającej z wywczasu Ptaszyny, symbolicznie dzierżącej klatkę ze sobą – uwięzioną ptaszyną w miniaturze, pozostał mi skurcz serca.

Gdyby przełożyć ujętą tu sytuację na dzisiejsze czasy, naturalnie niewiernie, to widzę ją w wielu domach z niepełnosprawnością. Przeklęci nie spoczną.

Rzadko proszę, ale podnieście i zdmuchnijcie kurz z tego brylancika – „Ptaszyny”.

Ptaszyna – chyba bezimienna lub przeoczyłam – użycza swój pseudonim tytułowi, po czym znika i na nowo pojawia się dopiero pod koniec powieści. W środku wiele o niej bez niej. Na scenę wychodzą za to wyrwani z rutyny i chwilowo uwolnieni od ciężaru dziecka „niestandardowego” rodzice – Antonina i Akacjusz. Stajemy się świadkami ich prowincjonalnych podrygów, pośród których...

Wszyscy nieszczęśliwi mieszczanie nie tylko są do siebie podobni, ale i każdy jest nieszczęśliwy w taki sam sposób – zdaje się uważać Autor.

Według mnie - oraz wbrew innym tu opiniom - żadna to miła opowiastka o odzyskaniu radości życia. Raczej to rzecz o skonfrontowaniu się z jego wyzwaniami i uzyskaniu gorzkiej o nim samoświadomości.

Skoro większość ludzi wiedzie bezbarwne, beznadziejnie niezmienne, monotonnie powtarzalne i pozbawionego jakiegokolwiek blasku, nudne życie - także wtedy, gdy jest ono wieczną zabawą pijaka czy bawidamka.... Taki, nierzadki w literaturze, topos Kosztolanyi nasycił wyjątkową środkowoeuropejską melancholią. I to jak!

Autor odsłonił tu cały fałsz relacji międzyludzkich, zwłaszcza tych, które mają być rzekomo najsilniejsze, czyli na linii rodzice-córka. Wyobcowanie, którego tytułowa Ptaszyna doznaje w domu wujostwa, ma korzenie w pozornym cieple „domowego ogniska”. Rodzice podczas nieobecności córki zdają sobie sprawę z tego, że bynajmniej jej nie kochają. A pozornie uległy tatko ujawnia się jako brutalny „pan domu”, pomiatając podległą mu żoną – czego wyzwalaczem jest oczywiście alkohol…..

A Ptaszyna? Cóż, pozostaje jej płakać nocami w poduszkę „na jałowym zimnym panieńskim łożu, na którym nigdy nic się nie stało, na którym tylko spała, czasem chorowała, które pod jej ciężarem uginało się aż do ziemi jak katafalk pod brzemieniem trupa”.

Autor mistrzowsko odmalował też prowincjonalne węgierskie miasteczko końca 19. wieku. Takie, na którego stacji „można było dokładnie zlustrować przyjezdnych i choć na chwilę ulec drażniącej iluzji wielkomiejskiego życia”.

Miasteczko z wszystkimi powtarzalnymi typami ludzkimi, w tym nieodłącznymi birbantami, którzy wydają się największymi chyba niewolnikami swych przyzwyczajeń, choć konkurencja jest tu spora. Mimo że są ludźmi „w leciach”, zachowują się jak niewydarzone młokosy: „Ten, który wymiotował dwa razy, bawił się lepiej od tego, któremu zdarzyło się to tylko raz. Wczoraj niektórzy wymiotowali po trzy razy, a więc „zabawa była szampańska”.

Bardzo to dobra literatura, lekko tylko staroświecka, choć jednak nie aż takie tu „wyżyny głębi” jak u mojego Maraia…

Tradycyjnie parę cytatów….

…Ta bohema to osobliwe figury. Próżnują, a mówią że pracują, są nieszczęśliwi, a twierdzą, że są szczęśliwi. Mają więcej trosk niż inni, lecz wytrzymują je, znoszą lepiej niż inni, jakby cierpienie było nieodzownym dla nich pokarmem…

…Nie można zrobić z życia komedii, nie można go w nic przebrać. Są ludzie, którym pozostał tylko ból, okrutny, bezkształtny ból, nienadający się do niczego, do niczego nieprzydatny, jedynie do tego, żeby się weń człowiek zakopał, żeby coraz głębiej zapadał się w smutek należący tylko do niego, w niezgłębiony szyb, ciemną kopalnię, która w końcu zawali się nad nim i już nie będzie dla niego ratunku - zostanie tam na dole…

…Ludzie, którzy nie oglądając się na bliźnich niezmiennie prą tylko ku swoim celom, jednym słowem, jednym gestem potrafią nam przypomnieć o tym, jak bardzo jesteśmy samotni; to jedno słowo, ten jeden gest bez żadnej widocznej przyczyny zastyga w naszej duszy jako wieczysty symbol bezcelowości życia…

…Nie rozstrzygnęli tego, co ich dręczyło. Nie doszli do żadnej konkluzji, lecz przynajmniej zmęczyli się. To też miało swoją dobrą stronę…

…Gdzie jest sprawiedliwość? Na tę rozpustną, biblijną nierządnicę, na tę ohydną personę powinien spaść deszcz siarczysty z nieba, tymczasem sypią się na nią kwiaty...

….Zbliżający się ku końcowi dzień, tak zresztą jak i wszystkie inne, nie ziścił ich nadziei…

Wszyscy nieszczęśliwi mieszczanie nie tylko są do siebie podobni, ale i każdy jest nieszczęśliwy w taki sam sposób – zdaje się uważać Autor.

Według mnie - oraz wbrew innym tu opiniom - żadna to miła opowiastka o odzyskaniu radości życia. Raczej to rzecz o skonfrontowaniu się z jego wyzwaniami i uzyskaniu gorzkiej o nim samoświadomości.

Skoro większość ludzi wiedzie...

Tak z przymrużeniem oka napiszę, że ta książka może być przestrogą dla ludzi, którzy fundują sobie dziecko, bo tak w sumie trzeba ;-)
Ani to dziecko szczęśliwe nie będzie, ani oni.
A tak poważnie - takie małe, ciche dziełko, a tak dużo w nim ciekawego. Zarówno na temat małomiasteczkowego życia gdzieś na zadupiach c.k., na temat "strasznych mieszczan", literatury, ludzi, oczekiwań, rozczarowań... Lubię taką literaturę, Kosztolanyi to jedno z moich ostatnich odkryć.

Tak z przymrużeniem oka napiszę, że ta książka może być przestrogą dla ludzi, którzy fundują sobie dziecko, bo tak w sumie trzeba ;-)
Ani to dziecko szczęśliwe nie będzie, ani oni.
A tak poważnie - takie małe, ciche dziełko, a tak dużo w nim ciekawego. Zarówno na temat małomiasteczkowego życia gdzieś na zadupiach c.k., na temat "strasznych mieszczan", literatury, ludzi,...

Autor świetnie oddaje klimat małomiasteczkowych ograniczeń i ciasnoty konwenansów przełomu XX w. Nostalgia za światem, który niepowetowanie odszedł, a jednak nachodzi refleksja, jak bardzo zmieniło się życie przeciętnego człowieka, rodziny? Tak samo martwimy się o najbliższych, emocjonujemy chorobami dzieci, opiekujemy starzejącymi się rodzicami. A gdzieś w środku w duszy różnie grało i gra. Niedomówiena, wstyd, zakompleksienie i strach przed wypowiedzeniem własnych potrzeb, obaw i chęci. Przeglądaliśmy się i przeglądamy w krzywym zwierciadle własnych ograniczeń tak samo.

Autor świetnie oddaje klimat małomiasteczkowych ograniczeń i ciasnoty konwenansów przełomu XX w. Nostalgia za światem, który niepowetowanie odszedł, a jednak nachodzi refleksja, jak bardzo zmieniło się życie przeciętnego człowieka, rodziny? Tak samo martwimy się o najbliższych, emocjonujemy chorobami dzieci, opiekujemy starzejącymi się rodzicami. A gdzieś w środku w duszy...