Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Krytyczne „balast semickiej lubieżności”, w „tragedii opasłych bankierzyc” zawartych w „biografizmie nadmiernym” to jedna z dań a la carte opracowania Jerzego Domagalskiego. Ale to chyba prawda powszechna, pisać i być poza zaciągiem powszechnego zrozumienia. I to nawet dziś, kiedy już tyle wydawać się mogło wiemy o tym i tamtym. Na uwagę zasługują dwa nurty opracowania: Po pierwsze listy Stanisławy Przybyszewskiej, córki Stanisława, objawiające odrazę, wstręt, deklarowaną niechęć do grafomanii Prousta; choć bije w nich uznanie dla „wysokiego talentu” i podziw dla jego aparatu percepcyjnego niesłychanej czułości, jednak jej zdaniem: „najwspanialsza treść ujeta w formę roztopionego masła traci wartość”. I choć autorka miała świadomość fragmentaryczności swoich kontaktów, nie traci nic z kategoryczności wygłaszanych sądów. Zasługą autora jest obnażenie mechanizmów „pewności raczej intuicyjnej”. Po drugie, autor porywa się na interesujące porównanie opowiadania Panny z Wilka Iwaszkiewicza z Poszukiwaniem... Prousta. Wywołana inspiracja, wskazuje na podobieństwo obydwu narracji, jednak nigdy nie przekraczających granic odtwórczości, dla których inspiracją pozostaną prace Henri Bergsona i Johna Ruskina . Autor trafnie wyznacza „główne instancje motywacyjne” obu autorów pierwszy opierając na zmysłowej ( sensualnej) stronie minionego, : w drugim przypadku jest to zagłębienie w intelektualną (intuicyjną?) warstwę sojuszu teraźniejszości i przeszłości. Jednak najbardziej interesująca pozostaje - nierozstrzygnięta w opracowaniu - kwestia ambicji i zamierzeń obu autorów „powieściowego tworzywa”, nadających tak odmienne – choć bliskoznaczne - akcenty osobistym doświadczeniom.