Agatha Christie jest najbardziej znaną na świecie pisarką kryminałów i najlepiej sprzedającą się autorką wszech czasów. Wydano ponad miliard egzemplarzy jej książek w samym języku angielskim. Drugi miliard w tłumaczeniach na… 45 języków obcych. We Francji sprzedano 40 milionów jej książek, podczas gdy zajmującego drugie miejsce utworów Emila Zoli – 22 miliony.

Christie stworzyła słynne postaci literackie detektywów – Belga Herkulesa Poirota i starszej pani, detektyw-amator panny Marple. Wiele z jej powieści i opowiadań zostało sfilmowanych, a niektóre nawet kilkukrotnie („Morderstwo w Orient Expressie”, „Śmierć na Nilu” czy „4.50 z Paddington”). Agatha Christie pisała także romanse pod pseudonimem. W czasie I wojny światowej pracowała jako pielęgniarka. Była wielką miłośniczką psów. Jak wyglądało jej życie?

Pierwsze opowiadanie napisała z… nudów

Agatha Christie urodziła się w 1890 roku w południowo-zachodniej Anglii w hrabstwie Devon, gdzie spędziła całe swoje życie. Była najmłodsza z trójki dzieci Fredericka Alvaha Millera i Clarissy Margaret Miller, z domu Boehmer. We wczesnej młodości nie chodziła do szkoły. Kształciła ją matka i kolejne guwernantki. Matka była przeciwna temu, by córka uczyła się czytać do 8. roku życia. Mała Agatha poznawała więc litery sama.

Pierwszym opowiadaniem, jakie napisała było „The House of Dreams”, pierwotnie zatytułowane „The House of Beauty”. Opisała w nim szaleństwo, śmierć i nieśmiertelność, a także wpływ makabrycznego snu na życie człowieka. Opowiadanie stworzyła z nudów, gdy leżała w łóżku, odzyskując zdrowie po przebytej grypie. Jako dziecko uwielbiała wystawne uczty przygotowywane na Boże Narodzenie. Nie lubiła zupy ostrygowej. Jedzenie stało się inspiracją dla jej opowiadania pt. „Tajemnica gwiazdkowego puddingu”.

Gdy miała 22 lata poznała podczas balu w rodzinnym Torquay starszego od siebie o rok pułkownika Archibalda Christie. Po nieco ponad dwóch latach, w wigilię 1914 roku, wzięli ślub. Po pięciu latach urodziła im się córka Rosalind Hicks.

Podczas I wojny światowej Agatha Christie pracowała w szpitalu w Devon jako pielęgniarka. Następnie dołączyła do zespołu apteki szpitalnej jako technik farmaceutyczny, zdobywając w ten sposób wiedzę na temat trucizn, którą później wykorzystała w swoich książkach. Właśnie wtedy Christie zaczęła pisać powieści detektywistyczne.

W jej pierwszej książce, „Tajemniczej historii w Styles”, pojawił się Herkules Poirot – ekscentryczny detektyw, który obecny był łącznie w około 25 powieściach i wielu opowiadaniach. Pomysł napisania powieści poddała pisarce jej siostra Madge. Do tej pory Agatha głównie czytała książki i pisała opowiadania. Christie podjęła się wyzwania i napisała „Tajemniczą historię w Styles”, która jednak została odrzucona przez sześciu wydawców nim ostatecznie wydrukowano ją w 1920 roku.

Autorka napisała łącznie 66 powieści kryminalnych i 14 zbiorów opowiadań, a w kolejnych dziesięcioleciach jej imię stawało się synonimem tajemniczych powieści i zamieszkujących je detektywów.

– stwierdziła autorka.

Tajemnicze zaginięcie znanej pisarki

Jednym z najtrudniejszych w jej życiu okazał się rok 1926. Właśnie wtedy zmarła jej matka, brat uzależnił się od narkotyków, a wydawcy nie spodobała się jej powieść pt. „Zabójstwo Rogera Ackroyda”. Co więcej, jej mąż Archibald Christie zakochał się w innej kobiecie i zażądał rozwodu. Wówczas, w grudniu 1926 roku, pisarka zaginęła na 11 dni. Wywołało to niemałe poruszenie w prasie. W poszukiwaniach Christie wzięły udział tysiące policjantów i wolontariuszy i do dnia dzisiejszego przyczyny tego zdarzenia pozostają niejednoznaczne. Jak się okazało, pisarka przebywała w hotelu Harrogate w północnej Anglii, w którym zameldowała się pod nazwiskiem kochanki męża.

W 1930 Christie wyszła ponownie za mąż, za młodszego o 14 lat od siebie archeologa Maxa Mallowana. Wyjeżdżała z nim na wykopaliska na Bliskim Wschodzie, będącym później tłem kilku jej powieści.

Angielska twórczyni napisała ponad 30 sztuk, z których najsłynniejsza, „Pułapka na myszy",  jest najdłużej wystawianą sztuką na świecie (zadebiutowała w 1952 roku). Christie jest też jedyną autorką, której trzy sztuki wystawiane były jednocześnie na londyńskim West Endzie.

Autorka m.in. „Morderstwa w Orient Expressie”, „Śmierci na Nilu” i „Domu zbrodni” była miłośniczką psów. Jej pierwszym czworonożnym przyjacielem był szczeniak rasy Yorkshire Terrier, którego dostała jako prezent na piąte urodziny. Była tak szczęśliwa, że nie zdołała nawet powiedzieć „dziękuję”. Pies miał na imię Tony, chociaż jego pełne imię brzmiało George Washington.

Christie lubiła „haftowanie, pociągi, prawie każdy rodzaj muzyki, łamigłówki numeryczne i wszystko, co miało związek z liczbami”, a także chodzenie do teatru, wyjazdy nad morze, pływanie, ciszę, spanie, zapach kawy i konwalie. Jej ulubionymi pisarzami byli Elizabeth Bowen i Graham Greene, a kompozytorami – Elgar, Sibelius i Wagner. Nie lubiła tłumów, hałasu i kina, a takżę smaku alkoholu i papierosów. 

Autorka „Nocy w bibliotece” zmarła dokładnie 46 lat temu, 12 stycznia 1976 roku w swoim domu w wieku 85 lat. Gdy ogłoszono jej śmierć, dwa teatry na West Endzie przyciemniły swoje zewnętrzne światła na jej cześć. Została pochowana na pobliskim cmentarzu St Mary's, Cholsey, na działce, którą wybrała z mężem 10 lat wcześniej. Mallowan po jej śmierci ożenił się ponownie w 1977 roku. Zmarł rok później i został pochowany obok Christie.

Dzisiaj można wynająć jej stary dom w Devonshire w Anglii. Pisarka spędzała w nim dużo czasu latem, zwłaszcza w latach pięćdziesiątych XX w. W rezydencji pozostały meble i fortepian, który niegdyś należał do pisarki.

[pr]