Od Wielicka do Woli Suchożebrskiej albo historia jednego pytania

Powstanie tej książki wiąże się z historią pewnego pytania, które nie tylko zapoczątkowało całą serię następnych, ale w rezultacie doprowadziło do wywiadów z licznymi świadkami dramatycznych wydarzeń i ‒ tym samym ‒ do opowiedzenia ich losów.

Wydarzenia koncentrują się wokół ziemiańskiego rodu Makowieckich, którego losy zaczynamy śledzić od XIX wieku. Jego przedstawicielami i jednocześnie głównymi bohaterami są Stanisław i Zofia Makowieccy. Panorama ich dziejów została nakreślona od sielankowego życia we dworze w Wielicku na Wołyniu do kupna nowego dworu w Woli Suchożebrskiej pod Siedlcami tuż przed wybuchem II wojny światowej. Wędrując z nimi poprzez przedwojenny Wołyń i srogie lata okupacji na wojennym Podlasiu, docieramy aż do wydarzeń wplecionych w historię powojennej Polski i Warszawy, czyli do komunistycznych lat PRL-u, a z ich potomkami rozstajemy się już w wolnej, współczesnej Polsce.

Najwięcej uwagi poświęcono pobytowi i działalności Makowieckich w Woli Suchożebrskiej. Z tym dworem i tym etapem ich życia los związał różnych wojennych uciekinierów. Wśród nich znalazł się znany lekarz i jednocześnie wielki bohater, któremu udało się zdobyć wiadomości o tajnym programie budowy rakiet V-2, a także ukrywający się żołnierze z Armii Krajowej i Rosjanie z obozu jeńców. Tutaj na przechowanie w wiejskim środowisku trafiają dzieci z RGO, w tym pochodzenia żydowskiego, pojawiają się księża jezuici, były komisarz i wojewoda siedlecki oraz była więźniarka z Ravensbrūck.

Wywiady przeprowadzone z uczestnikami wydarzeń i głosy świadków, zebrane w unikatowe opowiadania, wzbogacają i przybliżają Czytelnikowi nie tylko wydarzenia Wielkiej Historii, ale i realia ówczesnego codziennego życia. Niepublikowane do tej pory liczne fotografie doskonale ilustrują chwytaną przeszłość. Polifonię tych świadectw dopełniają nieznane dotąd materiały archiwalne i źródła prywatne, często intymne, np. listy. Dzięki tym relacjom i archiwaliom zwykła rodzinna historia przestaje być monografią tylko jednej rodziny. Przybliżając sprawy ważne lokalnie i fakty historyczne, staje się uniwersalnym przyczynkiem ożywiającym narodową przeszłość.