Teoria cnoty Tomasza z Akwinu, najpełniej rozwinęła się w jego Sumie teologicznej, ale w zarysie przedstawiona już we wcześniejszym Komentarzu do Sentencji Piotra Lombarda, a w szczególach dopracowana w późniejszych Questiones disputatae de virtutibus, jest bez wątpinia czyms więcej niż tylko najdojrzalszą formą średniowiecznego arystotelizmu w etyce czy też teologii moralnej. Z etycznymi koncepcjami Arystotelesa spotykają się w niej i łączą – czesto nie bez napięć – swoiste idee filozofii chrześcijańskiej, wywodzące się zwłaszcza od świętego Augustyna, którego definicję cnoty (skompilowaną przez Piotra Lombarda) Akwinata przywołuje nie rzadziej niż formułę Arystotelesa. (…)

Tak więc Tomasz rozróżnia trzy znaczenia “cnoty”:

(1) cnotę jako wewnętrzny akt cnoty,

(2) cnotę jako zewnętrzny akt cnoty i

(3) cnotę jako pewną dyspozycję.

We wszystkich tych znaczeniach cnota wiąże się jakoś z aktem decyzji, ale za każdym razem inaczej. Cnota w znaczeniu wewnętrznego aktu cnoty po prostu utożsamia się z nim; decyzja jest bowiem tym z aktów wewnętrznych, w którym dyspozycja cnoty znajduje swą najbardzej bezpośrednią aktualizację. Cnota w znaczeniu zewnętrznego aktu cnoty wiąże się z decyzją przez to, że ma w niej swe źródło – zewnętrzne akty cnoty są przecież zawsze czynami wypływającymi z decyzji. Gdy wreszcie chodzi o związek, który łączy decyzję z cnotą w sensie zalety charakteru, dobrej dyspozycji, jest on poniekąd odwrotny: tym razem to decyzja wynika z tak rozumianej cnoty jako jej konieczne następstwo.

( ze wstępu tłumacza)