Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Gratka dla poezjolubnych, w znakomitym opracowaniu Andrzeja Vincenza. Helikon - góra w Beocji, był w pojęciu starożytnych siedzibą Apollina oraz dziewięciu muz, więc Helikonem 'sarmackim' nazwał A.Vincenz ten wybór poezji i zgodnie z barokową tradycją. Wyjaśnia, że między Kochanowskim a Krasickim i resztą poetów oświecenia, w ogólnej świadomości ,, rozpościerają się bezpłodne pustynie złego smaku, sarmackiego barbarzyństwa i saskich mroków"... paradoksalnie. Wnioskuje, że poza specjalistami dziedziny, gust barokowy jest synonimem złego smaku. Do niedawna i dla mnie, pośród barokowych sztuk tylko muzyka, z obfitością instrumentacji była fascynująca. Ale jednak słowa przezłocone, odpowiednio podane, mogą być smakowite... no i maskarady. Barok wymyślił maskę, a maskarady były oficjalnymi spektaklami, jak na przykład na weselu Zygmunta III z Anną Habsburg, na krakowskim Rynku: ,, Starosta chęciński stawił sie z taką oto inwencją: Minos na wozie ognistym, ciągniętym przez trzy smoki. Pokazała sie ogromna skała, w której zamknięty był Quintus Curtius. W skale ukrytych było sześciu kornecistów, którzy ukazali sie za Kurcjuszem, po czym skała spłonęła (...) Za nimi zjawiło się czterech "Venturerów" ( żołnierzy służących z własnej ochoty, nie za żołd ),a byli nimi sami magnaci(...) Szli za nimi wojownicy i trębacze, a za nimi dwóch bębnistów, ubranych po murzyńsku, a kartelusz ich zawiadamiał, że przybywają z Afryki, życząc sobie przy monarchach zacnych szczęścia swego spróbować". W europejskiej poezji barokowej ulubioną figurą jest teatr, scena - topos, lecz w bogobojnej Polsce częsty jest topos życia jako żeglugi do portu, a port ten bywa duchowy. Życie jest snem, złudnym pozorem życia, a prawdziwym życiem jest życie wieczne. Barokowa śmierć jest bramą do życia, warunkiem nieśmiertelności, a poezja jej paradoksalną gloryfikacją. Poetyzują wielbiciele tajemnicy i znaków omylnych ...słońce krąży wokół Ziemi- Ziemia jest dla współczesnych wciąż jeszcze centrum wszechświata. ''Świat widzialny jest swego rodzaju szyfrem, przy pomocy którego można odczytywać najróżniejsze ukryte znaczenia (...) Jeśli każda rzecz wskazuje na jakieś leżące poza nią znaczenie, jeśli wszystkie znaczenia ukryte są za znakami, to same rzeczy można widzieć dwojako (...) Ale można też przypisywać wagę jedynie temu co zakryte, a same znaki, czyli cały świat zewnętrzny, widzieć jako zewnętrzny tylko pozór, jako przebranie, maskę." Cechą baroku jest ruch, a w nim : ,, Człowiek jest bombol, szkło, lód, bajka, cień, proch, siano, sen, punkt, głos, dźwięk, wiatr, kwiat, nic, by go królem zwano." Oksymoron, paradoks, hiperbole, parafrazy - to ulubione figury baroku. Lecz najbardziej znanym symbolem baroku, nie tylko w ogrodzie, ale i w splendorach poetyckich jest ... labirynt.