Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Książka ta to antologia poezji i prozy jednego z najważniejszych literatów chińskiego średniowiecza. Możnaby zatem oczekiwać wierszy o archaicznej budowie i równie archaicznej tematyce. I kilka z nich zapewne można dokładnie tak opisać. Bez pomocy obeznanego z kulturą Chin w V wieku naszej ery fachowca europejski czytelnik nie ma większych szans aby zrozumieć i docenić te teksty. A jednak sporo wierszy tego „pijanego pustelnika” zadziwia i cieszy. Prostota stylu, ponadczasowe, egzystencjalne treści, melancholijno-arkadyjskie odejście od spraw wielkiej polityki i zwrot ku skromnemu życiu na wsi oraz konsekwentne stronienie od tematów religijnych – tak w skrócie można opisać oeuvre Tao Yuanminga. Na nasz szacunek zasługuje również postawa samego wieszcza, który zasadniczo stronił od brudnych i bardzo niebezpiecznych spraw dworu. W świecie, gdzie mozaika ciągle zmieniających się sprzymierzeńców i wrogów wymagała bezustannego lawirowania, gdzie jedna zła decyzja decydowała często-gęsto o życiu lub śmierci, rezygnuje on z kariery politycznej i wybiera dobrowolnie życie prowincjonała. Ta decyzja ma znaczące konsekwencje: Tao będzie przez całe pozostałe życie ciężko pracował na roli i cierpiał niedostatek, spotęgowany przez alkoholizm. Kto jednak oczekuje, że poeta ma do zaoferowania tylko i wyłącznie lament i płacz, ten jeszcze nie poznał jego wierszy. Tao Yuanming ocenia i opisuje swoje życie ubogiego wieśniaka ze sporą dozą autoironii. Lament równoważą (a nawet wynagradzają z naddatkiem) chwile refleksji, zadowolenie z raz obranej drogi, swoiste zminimalizowanie własnych potrzeb i chęć dorównania konfucjańskim mędrcom chińskiej starożytności. Aż ma się ochotę zasiąść przy lampce wina śliwkowego przed oknem na ogród i przyglądać się ptakom, beztrosko pluskającym się w sadzawce! Jeśli pomyśleć, że wiersze te powstały w czasach, gdy w Europie trwała wędrówka ludów a Zachodnie Imperium Rzymskie właśnie dogorywało, to nie pozostaje mi nic innego jak z respektem pochylić czoło przed wielkim poetą.