Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Całkiem niezłe przybliżenie postaci Sokratesa, choć właściwie z podobnym spotkamy się we wstępach i przypisach do Dialogów Platona. Moim subiektywnym zdaniem, autor niepotrzebnie wmieszał w to egzystencjalistów, pozwalając im skąpać się w blasku ateńskiego Sylena, na co zupełnie nie zasługują. ----------------------------- „L. Brunschvicg pisze: „Wszystko skłania nas ku temu, aby naszą wiedzę o Sokratesie ująć w konwencji jego własnej ironii. Wiemy o nim na pewno tylko to, że nic o nim nie wiemy”. „Nie ma nic bardziej obcego Sokratesowi niż formuła Protagorasa, mówiąca, że „wszelkich rzeczy miarą jest człowiek”; dla Sokratesa miarą wszystkich rzeczy jest Bóg. Dlatego też poświęcił życie demaskowaniu takich doktryn jak subiektywizm gnoseologiczny, w ujęciu Teajteta, sprowadzający wszelką wiedzę do wrażeń zmysłowych, subiektywizm etyczny, w rozumieniu Filebosa, wedle którego dobre jest to, co sprawia przyjemność, czy subiektywizm aksjologiczny Kalliklesa i Trazymacha, uznających jedynie przyrodzone prawo silniejszego”. „Spotykamy tu zatem Eurypidesa, którego tragedie Sokrates chętnie oglądał, a zdaniem niektórych – miał udział w ich powstawaniu”. „Sokrates wymyka się historii, ponieważ ją przerasta, nie należy do przeszłości ani bliskiej, ani dalekiej: jest domeną wiecznego trwania. Jego słowo, a właściwie jego obecność, przetrwała wieki, podobnie jak słowa wyroczni delfickiej, która tak ważne miejsce zajmuje w jego życiu, a o której Heraklit mówił, że nic nie ukrywa ani nic nie objawia, a tylko – wskazuje. Osoba Sokratesa bardziej trwale oparła się czasowi, niż być może zrobiłoby to dzieło pisane, i jest to pierwszy punkt, od którego możemy rozpocząć nieśmiałą próbę porównania go z Jezusem”. „Pamięć jest duchowym obliczem wewnętrznego trwania; przywykliśmy traktować ją jak notatnik lub kalendarz naszej duszy, podczas gdy w rzeczywistości mówi nam ona, co następuje: nasza osoba jest światem, w którym nic nie ginie, środowiskiem o bezgranicznej wrażliwości, w którym najmniejsze drgnienie wywołuje przenikliwy rezonans zataczający szerokie kręgi”. Henri Bergson „Przypomnijmy, co o Sokratesie Platona mówi Magalhâes-Vilhena: To, co wiemy o wielkich postaciach historycznych, jest tylko jedną z różnych wersji ich żywota. Platon ubrał w słowa „ideę”, jaką Sokrates był w oczach swojego ucznia. To, że Sokrates Platona nie jest Sokratesem historycznym, nie zmienia faktu, że jest najbardziej wiarygodnym wizerunkiem, jakim dysponujemy. Platon przedstawia nam Sokratesa wraz z całym jego niespokojnym, złożonym i poruszającym tłem intelektualnym i życiowym. Daje nam człowieka z krwi i kości, a nie upozorowanego bohatera, którego chcieli w nim widzieć potomni. Poszukiwanie Sokratesa historycznego jest po prostu próbą interpretacji mitu Sokratesa platońskiego, obrazu, rzecz jasna, fałszywego, gdyż tylko obrazu, jednak zbliżonego do prawdy. Właściwe zdaje się w tym miejscu przytoczenie pięknych słów Renana: „Szczegóły te nie są prawdziwe w dosłownym znaczeniu słowa: są jednak prawdziwe jakimś wyższym rodzajem prawdy; są bardziej prawdziwe niż naga prawda, bowiem są prawdą pełną ekspresji i wyrazu, wyniesioną na wysokość idei”.