Jesteśmy społecznością, która kocha książki

18/2023 Jestem niczym rasowy pieś myśliwski: gdy wpadnę na trop wydawnictwa opatrzonego w źródłach i bibliografiach znacznikami “Festung Breslau” – nie odpuszczam. Z reguły trafiam na wartościowe rzeczy w tym obrębie tematycznym. Ale – jak to bywa z regułami – niekiedy trafiają się od nich wyjątki. Takim wyjątkiem jest powieść Scholza. Naiwna, głupiutka, kiczowato sentymentalna, oderwana zupełnie od realiów czasów, które opisuje. Oś fabularną można zawrzeć w dwóch zdaniach: po dwudziestu latach od zakończenia wojny do Wrocławia przybywa obywatel Niemiec, który jako esesman w 1945 brał udział w obronie tytułowej twierdzy. Powodowany nieuzasadnionym sentymentem próbuje odnaleźć swoją ówczesną miłość, mając nadzieję, że przeżyła gehennę oblężenia i pozostała w mieście. Kompletny, odjechany absurd. Lata sześćdziesiąte, za chwilę w Polsce Marzec`68, kraj w objęciach komunizmu i służb bezpieczeństwa - Niemiec, były esesman, jest obywatelem RFN, czyli zgniłego zachodu – ot tak, przyjeżdża sobie do Polski pospacerować po mieście i poszukać śladów przeszłości. Autor oczywiście zupełnie pomija kwestię, że taki “turysta” od chwili postawienia nogi na polskiej ziemi byłby inwigilowany, każdy jego krok byłby starannie relacjonowany w reportach SB, miałby całodobowy ogon. Nie, esesman beztrosko poczyna sobie w rodzinnym mieście. Wątek – nazwijmy go miłosnym – zupełnie płaski, płytki, nieumotywowany psychologicznie. Także wątek wojenny – Autor usiłuje odmalować wydarzenia z okresu krwawych walk o miasto w 1945 roku – razi swą prostotą, by nie rzec prostackością. Autor dokonuje naiwnych psychologicznych prób uzasadnienia poczynań obrońców Breslau i jego “wyzwolicieli”. Oczywiście – wedle obowiązującej polityki historycznej – wszystko jest tu czarno-białe. Można odnieść wrażenie, że Autor nigdy nie był we Wrocławiu, a jego wojenną historię znał najwyżej pobieżnie, w opisach życia w twierdzy polegając wyłącznie na własnej wyobraźni. Być – pewnie był, w końcu coś musiało go zainspirować do napisania tej książki. Niestety, lektura to zbyt słaba, bym mógł ją polecać innym fascynatom historii mojego miasta. Przeczytałem tę książkę za Was – żebyście sami nie musieli już tego robić.