Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Ciężko czasami ocenić książkę popularnonaukową - wiadomym jest, że sięgnąłem po pozycje zgodną z moimi zainteresowaniami. Książka poszerzyła moje horyzonty, zwróciła uwagę na pewne problemy. Szczególnie mocną stroną pozycji określiłbym to, co Kościelny napisał o polskich biskupach w XVI wieku i ich unikalnej roli w budowaniu kultury humanistycznej. Wysokiej oceny nie mogę jednak dać, bo zauważyłem cały szereg nieprawidłowości. Po pierwsze i najważniejsze: trzykrotnie wszedłem sobie na Wikipedię podczas czytania książki, żeby zdobyć dodatkowe informacje o Grzegorzu z Sanoka, braciach czeskich oraz polskich tłumaczeniach Biblii. Jakież było moje zdziwienie, kiedy okazało się, że słowo w słowo to samo jest na Wikipedii oraz w pracy pana Kościelnego. Pozycja została wydana w 2017 roku, więc to autor książki posługiwał się Wikipedią - artykuły były starsze. Inna sprawa, że pozycja pana Kościelnego nie była w żadnym artykule na Wikipedii w sekcji bibliografii. Wikipedia jest projektem opartym na zasadzie uznania autorstwa, to znaczy można się powoływać na artykuły na niej zawarte, ale należy to w swojej pracy zaznaczyć. Pan Kościelny dokonał plagiatu i dlatego ocena jest książki, choćby była najbardziej merytoryczna, nie może być wysoka. Drugą sprawą jest chaos w przedstawieniu informacji. To samo było napisane w książce czasami nawet pięć razy (!). Wydarzenia nie były ułożone w sposób chronologiczny, a raczej geograficzny, dlatego bardzo często się ze sobą zlewały. Sens takiego postępowania widzę tylko wtedy, kiedy ktoś korzystałby z tej książki szukając konkretnej informacji. Jeśli przeczytał ją, tak jak ja, "na raz" może czasami czuć się zirytowany. No i może warto powiedzieć o tym, że rzekomo książka miała być pozbawiona zabarwienia ideologicznego. Niestety już we wstępie autor zamieszcza tezy, które klasyfikują go do grupy konserwatywnej, katolickiej prawicy (chociażby "teza" o teorii spiskowej dziury ozonowej albo stwierdzenie, że problemy na tle religijnym istnieją nadal, bo przecież uchodźcy z Syrii). Katolicyzm jest cały czas wybielany, usprawiedliwiany, więc trzeba czytać książkę z dystansem i wkładać obiektywizm tam, gdzie go nie ma. Tak samo, protestantyzm przedstawiany jest cały czas w złym świetle, nadużywane jest słowo "heretyk". Dochodząc do konkluzji, jestem jednak daleko od potępienia tej pozycji, bo tak jak już wyżej pisałem sprawiła, że jestem mądrzejszy i skłoniła do pewnych refleksji i zwrócenia uwagi na procesy, o których wcześniej nie miałem pojęcia. Cedząc hasełka ideologiczne od rzetelnych informacji, jesteśmy w stanie z "Dziejów reformacji w Polsce" sporo wyciągnąć.