Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Nie zostałam wychowana, żeby przytulac, pocieszac czy byc częścią czyjejś rodziny. Zostałam wychowana, by trzymac dystans.

Nie zostałam wychowana, żeby przytulac, pocieszac czy byc częścią czyjejś rodziny. Zostałam wychowana, by trzymac dystans.

A kiedy mówiłem, że piszę książkę, nie od razu mnie rozumiano. Na Filipinach książka jest powszechnie synonimem wysłużonej Biblii i przykurczonego szkolnego podręcznika, względnie raportu dla organizacji, która czegoś szuka i ma jakiś interes. Pisanie książki nie pasowało do samotnego człowieka, który przyszedł z własnej woli i nigdzie się nie spieszył; który nosił węgiel z pagórka na pagórek, żuł betel i nie robił sobie przy tym zdjęć. Ale jeszcze trudniej było im zrozumieć, że ktoś w Polsce (Poland? Foland?) zechce z czystej ciekawości czytać o tym, co słychać po drugiej stronie globu. Dziwili się dlatego, że ich własny horyzont sięga na ogół do granic wyspy, łańcucha gór, skraju rodzimej prowincji. Rozproszeni na dwóch tysiącach wysp, ulegają mitom na własny i cudzy temat. Wiadomo, że gdzieś dalej mieszkają bogaci sąsiedzi z Azji i biali Amerykanie. Europa i Afryka są niejasne i marginalne - również dla tych, którzy codziennie oglądają telewizję i nie rozstają się z telefonem komórkowym. Krótko mówiąc, reszta świata mało kogo interesuje.

A kiedy mówiłem, że piszę książkę, nie od razu mnie rozumiano. Na Filipinach książka jest powszechnie synonimem wysłużonej Biblii i przykurczonego szkolnego podręcznika, względnie raportu dla organizacji, która czegoś szuka i ma jakiś interes. Pisanie książki nie pasowało do samotnego człowieka, który przyszedł z własnej woli i nigdzie się nie spieszył; który nosił węgiel z pag...

Bo wiara w duchy wciąż się tu tliła. Niejeden w lesie zwyczajowo szeptał na wszelki wypadek "Niech ustąpi ten, kto nie chce być dotknięty". Gdy zakładano nowe pole, nadal raz po raz składano w ofierze świnię, a krew i porcję mięsa przeznaczano duchom. Lepiej było z nimi nie igrać.

Bo wiara w duchy wciąż się tu tliła. Niejeden w lesie zwyczajowo szeptał na wszelki wypadek "Niech ustąpi ten, kto nie chce być dotknięty". Gdy zakładano nowe pole, nadal raz po raz składano w ofierze świnię, a krew i porcję mięsa przeznaczano duchom. Lepiej było z nimi nie igrać.

Dzieci były w większości nieśmiałe i nie odzywały się, bo niemal nie znały tagalskiego. Filipiński był dla nich językiem obcym w równym stopniu, co dla mnie. Na budynku łopotała flaga państwowa, ale nie wszyscy mieszkańcy się z państwem utożsamiali. Tylko nauczyciele znali dobrze urzędową mowę i władali dobrym angielskim. Mieli właśnie przerwę, więc popijali kawę pod wiatą. Postawili herbatniki z miasta i zaprosili do stołu. Słuchali anegdot ze szkół na Madagaskarze. Pytali, czy w moim kraju są słonie i muchy. Pewnie byli dobrymi nauczycielami. Po prostu, jak dla rzecz Filipińczyków, większość świata była dla nich zasnuta gęstą mgłą.

Dzieci były w większości nieśmiałe i nie odzywały się, bo niemal nie znały tagalskiego. Filipiński był dla nich językiem obcym w równym stopniu, co dla mnie. Na budynku łopotała flaga państwowa, ale nie wszyscy mieszkańcy się z państwem utożsamiali. Tylko nauczyciele znali dobrze urzędową mowę i władali dobrym angielskim. Mieli właśnie przerwę, więc popijali kawę pod wiatą. Pos...

Jak tam właściwie jest? Na to pytanie nigdy nie odpowiadam jednoznacznie. Po ośmiu intensywnych miesiącach zasadniczej podróży i miesięcznym powrocie mam przekonanie, że to kraj, w którym istnieją jedynie tendencje i wspólne mianowniki. Filipiny bezpieczniej uznać za archipelag różnych światów. W tej książce znajdują się ich próbki.

Jak tam właściwie jest? Na to pytanie nigdy nie odpowiadam jednoznacznie. Po ośmiu intensywnych miesiącach zasadniczej podróży i miesięcznym powrocie mam przekonanie, że to kraj, w którym istnieją jedynie tendencje i wspólne mianowniki. Filipiny bezpieczniej uznać za archipelag różnych światów. W tej książce znajdują się ich próbki.

- Kapitanie, czy naprawdę myśli pan, że nigdy nie rąbałem drzewa? Albo że u nas nikt nie pali ognisk? - Szczerze mówiąc, tak - odpowiedział lekko zmieszany. A więc rąbałem nie tylko drewno. Rąbałem stereotypy.

- Kapitanie, czy naprawdę myśli pan, że nigdy nie rąbałem drzewa? Albo że u nas nikt nie pali ognisk? - Szczerze mówiąc, tak - odpowiedział lekko zmieszany. A więc rąbałem nie tylko drewno. Rąbałem stereotypy.

- Znacie może jakieś naturalne mydło? - spytałem. - Znamy naturalny szampon. proszę zaczekać - powiedział pan Dionizio i dał susa do jaru za domkiem, w którym płynął strumyk. Po chwili wyłonił się z liściastą rośliną. - To katwagan. Trzeba obciąc dół, zmiażdżyć łodygę i wycisnąć, o! To była ciekawa nowość. Jednak w mniemaniu mieszkańców wszystko było tu nowością dla człowieka z bogatego świata. Gdy zabrałem się do rąbania drzewa, starali się mnie powstrzymać. Później przyglądali się, jakbym właśnie próbował dosiąść rozjuszonego byka.

- Znacie może jakieś naturalne mydło? - spytałem. - Znamy naturalny szampon. proszę zaczekać - powiedział pan Dionizio i dał susa do jaru za domkiem, w którym płynął strumyk. Po chwili wyłonił się z liściastą rośliną. - To katwagan. Trzeba obciąc dół, zmiażdżyć łodygę i wycisnąć, o! To była ciekawa nowość. Jednak w mniemaniu mieszkańców wszystko było tu nowością dla człowieka z...

Równie płynnie jak ton rozmowy Miguel zmieniał języki. Bez trudu dostosowywał się do pacjentów. Ci najskromniej ubrani wybierali wizajski, najbardziej powszechny na Mindanao. Inni woleli tagalski, czyli urzędowy filipiński. Ale już emerytowany notariusz za udaną operację chwalił Miguela pod niebiosa czystą angielszczyzną. Pacjent w markowych ubraniach też nie zająknął się w ojczystym języku. I niestety nie było w tym nic osobliwego. Język dawnego ciemiężcy stał się powszechnie wyznacznikiem statusu społecznego. Filipińczycy utracili dumę z posiadania własnej melodyjnej mowy. W ogóle utracili dumę - z powodu korupcji, warunków życia i tego, że pracują jako służba domowa na całym świecie, wyliczał Miguel, choć w kwestiach językowych robił tak samo.

Równie płynnie jak ton rozmowy Miguel zmieniał języki. Bez trudu dostosowywał się do pacjentów. Ci najskromniej ubrani wybierali wizajski, najbardziej powszechny na Mindanao. Inni woleli tagalski, czyli urzędowy filipiński. Ale już emerytowany notariusz za udaną operację chwalił Miguela pod niebiosa czystą angielszczyzną. Pacjent w markowych ubraniach też nie zająknął się w ojc...