-
Patronat LC
-
Patronat LC
-
Patronat LC
-
Patronat LC
-
Patronat LC
Patroni roku 2025. Jeden z najwybitniejszych polskich pisarzy i patron liberalnej inteligencji
Sejm ustanowił patronów 2025 roku. Jak zwykle wśród osób najbardziej zasłużonych dla polskiej kultury znaleźli się ludzie pióra. Sprawdzamy, kogo tym razem wyróżnili posłowie.
Wikimedia Commons (Polona.pl)
Patroni roku są wybierani przez sejm od blisko ćwierćwiecza. Po raz pierwszy na podobne wyróżnienie zdecydowano się na początku przełomu stuleci. Rok 2001 ustanowiono wówczas rokiem Stefana Wyszyńskiego i Ignacego Jana Paderewskiego.
Lista patronów co roku staje się coraz pojemniejsza. Trwającemu roku 2024 patronuje aż dziewięć osób zasłużonych dla polskiej historii, kultury i sportu. Cztery z nich to wybitni polscy pisarze: Melchior Wańkowicz, Kazimierz Wierzyński, Zygmunt Miłkowski i Marek Hłasko.
Nim przejdziemy do ustanowionych przez Sejm patronów roku 2025, warto wspomnieć, że swoich patronów wybiera też Senat. Rok 2024 jest między innymi rokiem Witolda Gombrowicza, Czesława Miłosza.
Rok 2025 rokiem Żeromskiego i Słonimskiego
Posłowie zdecydowali, że rok 2025 będzie rokiem Stefana Żeromskiego, Antoniego Słonimskiego, Olgi Boznańskiej, generała Kazimierza Sosnkowskiego, Franciszka Duszeńki, pierwszych królów Polski, a także bohaterów z Katynia, Charkowa i Miednoje.
❗️#Sejm ustanowił patronów 2025 roku👇
— Sejm RP🇵🇱 (@KancelariaSejmu) July 24, 2024
🔸Milenium Koronacji Dwóch Pierwszych Królów w Gnieźnie
🔸Stefan Żeromski
🔸Olga Boznańska
🔸Polscy Bohaterowie z Katynia, Charkowa, Miednoje, Bykowni i innych miejsc
🔸Antoni Słonimski
🔸Franciszek Duszeńko
🔸Generał Kazimierz Sosnkowski pic.twitter.com/n4y5jmk5ly
W przypadku Stefana Żeromskiego, powszechnie uważanego za jednego z najważniejszych pisarzy w polskiej historii, okazją do wybrania go patronem przyszłego roku była setna rocznica śmierci autora „Przedwiośnia”, „Popiołów” czy „Ludzi bezdomnych”.
W uzasadnieniu uchwały czytamy: „Był twórcą przekonanym o doniosłej funkcji literatury, wierzył bowiem w szczególne posłannictwo pisarza i w jego odpowiedzialność za kształtowanie losu narodu i Ojczyzny”.
Zwrócono uwagę, że bogatej twórczości literackiej Żeromskiego towarzyszyła równie intensywna działalność społeczna. Przypomniano, że pisarz uczestniczył w akcji plebiscytowej na Warmii i Mazurach, był projektodawcą Akademii Literatury Polskiej, prezesem Związku Zawodowego Literatów Polskich i polskiego oddziału PEN Clubu. W 1918 roku stanął zaś na czele „Rzeczypospolitej Zakopiańskiej”.
Obie te swoje aktywności, pisarską i społeczną, podporządkował dewizie zapisanej w młodzieńczym dzienniku: „Więc moja ludzkość to Polacy, mój wszechświat – to moja ziemia, a mój Bóg – to ojczyzna z tym wszystkim, co się w tym wyrazie zamyka…”.
Żeromski zmarł w listopadzie 1925 roku. Skamandryci pisali wówczas:
Aż dziw, że ze śmiercią jednego człowieka mogło się w Polsce nagle stać tak ciężko i ciemno. Umarł największy bodaj pisarz współczesnej Europy (…) Uczył nas jak należy dźwigać do nieba wielkie domy święte, dawał nam żywy wzór niezmordowanej świeżości odczuwania, nieustępliwej walki o sprawiedliwość (…) Był to ktoś wielki, ostatni z roku wieszczów, i nie ma dziś rąk, które by sięgnąć mogły po osierocone insygnia jego władzy.
Tadeusz Boy-Żeleński podkreślał z kolei:
Każda pospólna sprawa znajdowała w nim oddźwięk; jakakolwiek się lęgła inicjatywa, można było być pewnym, że Żeromski jest przy jej narodzinach (…) tak przywykliśmy, że on jest sercem, myślą, sumieniem narodu, iż śmierć jego to na żywym ciele rana (…) ale na całym obszarze Polski nie ma nikogo, kto by mógł zająć miejsce osierocone przez Żeromskiego. On był jedyny i w pewnym sensie – ostatni.
Okazją do obchodów roku Antoniego Słonimskiego jest przypadająca w 2025 roku 130. rocznica urodzin poety, pisarza, tłumacza i publicysty.
W uchwale zwrócono uwagę, że Słonimski „w swojej działalności publicznej sprzeciwiał się przemocy politycznej”. Posłowie podkreślili też, że jako prezes Związku Literatów Polskich poeta wykorzystywał swoją pozycję do walki o prawa materialne twórców i bronił wolności słowa.
Istotnie społeczna i publicystyczna działalność Słonimskiego jest dziś, jak się zdaje, lepiej pamiętana od jego dokonań artystycznych. I choć powszechnie uważa się go za poetę wybitnego, jego wiersze zostały zapomniane przez szeroką publiczność. Pamiętany jest dziś przede wszystkim jako komentator bieżących wydarzeń politycznych. Słonimskiego uważa się za patrona liberalnego nurtu w dziejach polskiej inteligencji.
W uzasadnieniu uchwały podkreślają to też posłowie:
Jednak fakt, iż był uważany za jednego z największych autorytetów moralnych, nie uchronił jego książek i felietonów przed konfiskatą czy cenzurą. Odkąd angażował się w działania opozycyjne, Służba Bezpieczeństwa podsłuchiwała jego rozmowy, czytała listy i śledziła niemal każdy ruch. W 1964 r. złożył w kancelarii premiera List 34 – protest przeciwko cenzurze, w wyniku czego wydano wobec niego zakaz druku i wyjazdów zagranicznych. Po wydarzeniach Marca 1968 r. pisarz padł ofiarą zainicjowanej przez Władysława Gomułkę nagonki antysemickiej, a jego nazwisko kompletnie zniknęło ze środków masowego przekazu.
Na zakończenie dodano:
Twórczość Antoniego Słonimskiego od lat inspiruje kolejne pokolenia twórców, od Kabaretu Starszych Panów, przez Wojciecha Siemiona, Stanisława Barańczaka i Wojciecha Gąssowskiego, do zespołu Pustki i Bartasa Szymoniaka. Inspiruje też wszystkich nas słowami: „Gdy nie wiem, co robić, to na wszelki wypadek wolę zachować się przyzwoicie”.
komentarze [35]
Ostatniego akapitu nie ma w uchwale. Został wycięty z projektu.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam
zamiast zwracać uwagę na dorobek, patrzą na okrągłe daty urodzin i śmierci... przewiduję że za rok patonem będzie Konwicki, 100 rocznica urodzin.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam
A Reymont?
W tym roku minęło 100 lat od przyznania mu Nobla, a w 2025 będzie 100 lat od śmierci pisarza.
Pozwolę sobie wkleić swoją wcześniejszą odpowiedź odnośnie powodu z którego Reymont może być pomijany:
Przed wojną był blisko endecji, a nawet przyjaźnił się z tym ,,złym" Dmowskim niepasującym do idei ,,uśmiechniętej" Polski. Później związał się z PSL ,,Piast", czyli ludowcami, ALE prawicowymi. A jak wiadomo według dużej części lewicy chłopami, robotnikami zajmowali się...
Z okazji roku Żeromskiego proponuję, żeby wydawcy wznowili jego dzieła choćby Dzienniki,które dosyć dawno nie były wznawiane jak inne jego utwory te znane i mniej popularne.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam
Fanom Słonimskiego warto przypomnieć, że mistrz felietonu opublikował 4 listopada w Trybunie Ludu (to był popularna komunistyczna gazeta) tekst po ucieczce Miłosza do Francji.
Jeżeli nie znacie to może i dobrze, ale jeżeli chcecie poznać jego treść to nie róbcie tego na stojąco bo mogą co wrażliwszym ugiąć się nogi w kolanach.
Słonimski był autorem błyskotliwych, mocnych, trafnych i zgryźliwych felietonów pisanych w 20-leciu międzywojennym. Już same te rewelacyjne felietony uzasadniają wybór jego osoby na patrona roku 🙂
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam
@Luna
Powinnaś jeszcze jako powód do wyróżnienia dodać wyrobienie estetyczne Słonimskiego. Nosił dobrze skrojony garnitur i bardzo lubił krawaty w groszki.
A jeżeli chodzi o felietony, to masz na myśli te pisane po podróży do Związku Radzieckiego. Bardzo chwalił tamtejszy ceremoniał ślubny. W tekście "Młodzież w Sowietach" na przykład.
@werblista Jestem zaskoczona, że akurat tobie mogą się nie podobać peany na cześć Rosji.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam
@Luna, celnie.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam
@Luna
Jeżeli nie odróżniasz matuszki Rosiji, od Rosji Radzieckiej funkcjonującej według zasad przywleczonych z Zachodu (komunizm to idea Oświecenia i późniejszych korekt dokonywanych przez mniej lub bardziej brodatych mędrców) to nic na to nie poradzę.
A laurki pisane przez Słonimskiego były właśnie na cześć tego wcielenia Rosji, ale główny mój zarzut wobec Słonimskiego...
Trochę ten zestaw bohaterów dziwi, ale politycy lubią czasami zaskakiwać. Miejmy nadzieję, że po ich czteroletniej wytężonej pracy nie zostaną jedynie popioły...
...to tak a propos Stefana Żeromskiego w zestawieniu.
Najbardziej chyba bym się czepiał obecności Słonimskiego.
Poetą był raczej marnym, chociaż "Elegię miasteczek żydowskich" i "Alarm" znają (szczególnie ten...
Za co oni nienawidzą tego Reymonta? W 1924 r. zdobył Nagrodę Nobla. Nie ogłosili 2024 roku jego rokiem, ani nie będzie "Chłopów" w Narodowym Czytaniu. W 2025 roku Reymont zmarł, podobnie jak Żeromski.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam
Za co? Przed wojną był blisko endecji, a nawet przyjaźnił się z tym ,,złym" Dmowskim niepasującym do idei ,,uśmiechniętej" Polski. Później związał się z PSL ,,Piast", czyli ludowcami, ALE prawicowymi. A jak wiadomo według dużej części lewicy chłopami, robotnikami zajmowali się tylko socjaliści i ludowcy lewicowi (np. z ,,Wyzwolenia"). A nawet jeśli zostaną zmuszeni do...
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam więcej
* Oczywiście powinno być: "w 1925 roku Reymont zmarł podobnie jak Żeromski, który będzie patronem 2025 roku"
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam
Jak dobrze, że zajął się tym Sejm. Posłowie mogli sobie wejść na mównicę, wygłaszać oświadczenia, a potem cyk głosowanko i dniówka poselska jest. Potrzebna do tego była uchwała Sejmu (nie mylić z ustawą).
Fajnie, że ustanawia się patronów... ale czy to naprawdę musi robić Sejm? Nie można tego zrobić w komisji albo po prostu w MKiDN?
Ceterum autem censeo Sejm esse...
...podziwiam, że ich to nie przerosło... xD dziwi mnie tylko, że sejm robi w brew... ;) ministrze Nowackiej: Słonimski, Żeromski... nie za dużo tego? przecież program miał być odchudzony - abecadło i tabliczka mnożenia... xD a reszta tylko dla chętnych...
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam
@MarekFeliks Akurat Żeromski i Słonimski mieli poglądy na lewo, więc w sumie niedobra by było ich pominąć. Za to Reymonta już dobra pominąć. 😉
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam
@Lis Gracki czyżbym wyczul w załączonej sentencji nutkę anarchii 😇 Już widzę oczyma wyobraźni, jak maszerujemy pod czarną flagą, krzycząc: krwi, krwi....
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam
@Yahol a skąd, to klucz wiolinowy racjonalności 😎 Tak tylko przypomnę, że PO i SLD chciały rozwiązania Senatu w 2007 roku, więc ja tylko chcę by spełnili obietnice wyborcze.
https://www.rp.pl/polityka/art9174071-po-i-sld-chcialy-likwidacji-senatu-pis-byl-przeciw
Zapowiadali również zakończenie bizancjum i obniżenia kosztów rządzenia.
Więc można by powiedzieć, że to cała...
Ja w zupełnie innej sprawie. Nosząc wdzięczne imię Krzysztofa, obchodzę dzisiaj swoje imieniny. Przywilejem solenizanta jest przyjmować w tym wyjątkowym dla siebie dniu wszelkie serdeczne życzenia. Tymczasem ja chciałbym na chwilę odwrócić tę zależność, i życzyć wszystkim Wam - swoim wspaniałym przyjaciółkom i przyjaciołom, których poznałem w ciągu ostatniego roku, od kiedy...
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam więcej
To miłe 😇 Dostajesz ode mnie święty obrazek, ze świętym Krzysztofem:
To cynocefal - grecka lub bułgarska prawosławna ikona, przedstawiającą świętego Krzysztofa jako człowieka o głowie psa. Pozdrawiam!
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam
Wszystkiego najlepszego z okazji imienin, Krzysztofie. :-)
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam
@Krzysztof to bizantyńska ikona z muzeum ateńskiego. Widać greckie litery CHRISTOFOROS.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam
Św. Krzysztof jest patronem kierowców - trochę szkoda, że nie jest patronem miłośników dobrej literatury - ale swoimi drogami doszła mnie wieść, że mój (także) święty imiennik dba oto, aby kierowcy czytali nie tylko przepisy ruchu drogowego, ale również coś bardziej metafizycznego. Ma to swój sens, bo drogówce z kolei zalecił aby kierowcom przekraczającym przepisy, a ...
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam więcej
Krzyśku kochany jesteś ❤ Wszystkiego najlepszego z okazji imienin. Żeby Ci nigdy nie brakowało sił, entuzjazmu, cieszenia się drobnymi rzeczami i dobrych ludzi dookoła. Serdeczne uściski 😊.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam
@Krzysztof G. Będę szczery! Życzę Ci tego samego czego życzę sobie!
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam
Wszystkiego co dobre Krzysiu🤍 Tylko dobrych i sprawiających radość lektur oraz samych powodów do uśmiechu🤗
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam
@Krzysztof Gromadzki wspaniale jest to, co napisałeś. Po to właśnie jestem na tym portalu. Niech nas łączy dobra literatura, a nie dzieli polityka itp. Wszystkiego dobrego 🌷
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam
Przyłączam się gorąco do życzeń, a zwłaszcza do tego: "aby słowa Waszego języka były piękne i nie krzywdziły nikogo". Niech choć tu znajdę, wszyscy znajdziemy, azyl od jadu "polityki"
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam
Piękne życzenia, oby wróciły do Ciebie i do nas w realnym życiu. Wspaniałych lektur i wielu treściwych dyskusji na LC 💐
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam