Bardzo lubię chodzić po zamkach. Nieważne, gdzie pojadę, zawsze muszę odwiedzić jakąś warownię. W zeszłym roku wyrwałem się w maju do Jury Krakowsko-Częstochowskiej, a potem we wrześniu do Czarnogóry. Nie pamiętam, ile dokładnie zamków odwiedziłem. Na pewno przechodziłem obok Pieskowej Skały, ale i zaszedłem do Morska. Podczas jazdy wybrzeżem Morza Śródziemnego zajechałem do Ulcinj, Budvy i Kotoru. A przecież w drodze zobaczyłem również Vajdahunyad w Budapeszcie i Schonbrunn w Wiedniu. A i w wolnej chwili zahaczyłem o Będzin. Sporo jak na jeden rok.

Jednak wszystko to niknie przy naszym Wawelu. Może przesadnie uderzam w patriotyczno-patetyczne tony, ale Zamek Królewski w Krakowie naprawdę ma w sobie to coś, co sprawia, że szybciej bije serce. Prezentuje się znakomicie, związany jest ściśle z naszą tożsamością narodową, a ponadto cały kompleks zawiera w sobie kilka perełek architektoniczno-historycznych. Warto chociaż raz w życiu udać się na Wawel i samemu przekonać się, jak wspaniałe jest to miejsce.

Zwłaszcza że Kamil Janicki zrobił wszystko, aby maksymalnie przybliżyć nam historię tego najważniejszego z polskich zamków. „Wawel. Biografia” to pozycja, która usatysfakcjonuje każdego fana architektury, państwowości, geografii i… grubych książek. Na ponad pięciuset stronach, od legendy o smoku wawelskim po ucieczkę Hansa Franka, autor oprowadza nas po salach i innych zakamarkach Wawelu. Janicki stopniowo pokazuje, jak zmieniał się zamek, kto spędzał na jego terenie najwięcej czasu i dlaczego w końcu stracił na swym pierwotnym znaczeniu. Książkę czyta się jak najlepszy kryminał i naprawdę trudno jest się od niej oderwać nawet na chwilkę.

W związku z tym, że jedyną dostrzegalną przeze mnie wadą jest trochę zbyt skąpy zestaw zdjęć i rycin (chociaż jest ich całkiem sporo), to skupię się na licznych zaletach książki. Przede wszystkim niezwykłe wrażenie robi bibliografia. Pokazuje nam to, z jak wielką skrupulatnością do tematu podszedł autor. Pasja Janickiego jest zaraźliwa i wylewa się z każdej przeczytanej strony. Autor przytacza wypowiedzi ekspertów z różnych epok, nawiązuje do plotek z opisywanego okresu historycznego i tłumaczy wszystkie zawiłości z cierpliwością nauczyciela. Dzięki temu Wawel jest dostępny niczym własne mieszkanie.

Na plus należy również zaliczyć niezwykle przystępny styl Janickiego. Przez zdania się płynie, więc książkę można połknąć w kilka dni. I chociaż nie jestem fanem opisów architektonicznych, to jednak na żadnym etapie czytania „Wawelu” nie czułem znużenia czy zniechęcenia. Wręcz przeciwnie, o wielu tematach nie miałem pojęcia, przez co długie fragmenty czytałem z wypiekami na twarzy. Z każdą kolejną stroną Wawel przestawał być tajemniczym miejscem, gdzie mieszkali królowie i królowe, a stawał się symbolem narodowym, który w końcu mogę w pełni docenić.

Książka Pawła Janickiego to kawał świetnej roboty. Nie chcę nic sugerować, ale z chęcią przeczytałbym coś podobnego o innych polskich twierdzach i pałacach. Szkoda tylko, że historia naszych warowni jest tak mocno skorelowana ze szwedzkim potopem. Rozkradli, co się dało. Z wielu zamków zostały tylko kamienie. Dlatego tym lepiej dla nas, że są tacy entuzjaści jak Janicki, którzy zabierają nas w podróż w czasie i pozwalają zobaczyć czasy świetności Piastów i Jagiellonów.

Michał Wnuk