Choć minęło ponad 150 lat od śmierci wybitnego amerykańskiego poety i nowelisty Edgara Allana Poe, jego twórczość nieustannie inspiruje i znajduje rzesze naśladowców nawiązujących w swoich utworach do stylistyki, metaforyki czy tematyki dzieł bostończyka. Urokowi gotyckiej prozy klasyka literatury nie oparł się także autor niniejszego tomu opowiadań, Michał Jagiełło. "Piętno Kaina" to zbiór dwunastu tekstów na różne sposoby nawiązujących do twórczości Poego, z różną siłą oddziałujących na emocje i wyobraźnię czytelnika, a zarazem jednak uświadamiających, że mistrz może być tylko jeden.

Opowiadania Jagiełły kreują niepokojący i niejednoznaczny obraz rzeczywistości - bohaterowie często poruszają się na granicy jawy i snu, przenoszą się w czasie, doświadczają wizji; w "Reaktorze" jest to przyrodnik, który zapuszcza się w okolice nieczynnej elektrowni jądrowej, w "Sierocińcu" - mężczyzna, który dziwnym sposobem trafia na teren opuszczonej placówki, zaś w "Zamku Heiligherschennburg" - błąkający się po zamczysku turysta. To świat zaludniany czy też nawiedzany przez wszelkiej maści istoty nadprzyrodzone: zjawę pojawiającą się w pociągu ("Pasażer"), demony przywodzące ludzi do zguby ("Wieszczy, "Ostatnia strona"), upiory mające do spełnienia misję ("August") czy wilkołaki obarczone brzemieniem winy ("Wilk"); świat, którego jasno określone granice ulegają zatarciu: mroczny, budzący grozę, niezrozumiały. Autor pokusił się także o własną, przewrotną wersję apokalipsy i biblijnej opowieści o Kainie i Ablu, a w jednym ze swoich opowiadań w jednoznaczny sposób nawiązał również do słynnego poematu Poego "Kruk".

"Piętno Kaina" to zbiór utworów inspirowanych nie tylko twórczością amerykańskiego klasyka, ale także w pewnych aspektach bardzo wyraźnie nawiązujących do literatury epoki romantyzmu; dobór tematyki, bohaterów, scenerii, budowanie przesiąkniętej grozą atmosfery i kreowanie obrazu świata, w którym sny i wizje są pełnoprawnymi składnikami rzeczywistości, koncentrowanie się na wewnętrznych przeżyciach i emocjach bohaterów, akcentowanie intensywności uczuć, poddanie ich drobiazgowej analizie, ukazanie mrocznych stron ludzkiej natury - trzeba przyznać, że Jagiełło wykorzystał cały arsenał literackich środków i motywów charakterystycznych dla wspomnianego nurtu. Jednak chociaż w swoich opowiadaniach czerpie zeń pełnymi garściami, potrafił wykorzystać je w świeży, niebanalny sposób, naznaczyć je własną indywidualnością, nadać im oryginalny rys. Jednym z zabiegów, które w tym celu posłużyły autorowi, jest z całą pewnością stylizacja językowa (mocno sugerująca wzorowanie się autora na prozie Poego, zwłaszcza w opowiadaniu "Liliana"); kwiecisty, zawiły, bogaty w metafory język nie ułatwia co prawda odbioru lektury i wczytania się w treść, jednak nie jest on pozbawiony swoistego uroku i trudno mu odmówić znaczącego wkładu w budowanie klimatu. Trzeba jednak zaznaczyć, że znacznie lepiej sprawdza się on w tekstach z fabułą osadzoną lub sugerującą odległe czasy ("Piętno Kaina" czy "Liliana") niż nawiązującą do współczesnych realiów ("Reaktor", "Pasażer"), gdzie brzmi on po prostu dziwacznie i niewiarygodnie.

Opowiadania to niezwykle wymagająca forma literacka - bardzo niewielu twórcom udaje się przekuć nawet potencjalnie intrygujący pomysł w literacką perełkę zdolną na kilkunastu stronicach zachwycić czytelnika skondensowaną, treściwą fabułą i zaskoczyć mocną, wyrazistą puentą. Jeszcze większym wyzwaniem jest stworzyć zbiór opowiadań prezentujących równy, wysoki poziom. Michałowi Jagielle z pewnością nie brakuje wyobraźni, a jego twórczości na dobre wychodzi wzorowanie się na klasykach gatunku; jedyne, czego można sobie życzyć, to intensywna praca nad warsztatem pisarskim, głównie nad warstwą językową. Teksty zawarte w "Piętnie Kaina" mają tendencje do przerostu formy nad treścią i nazbyt często ocierają się o grafomaństwo. Przykro patrzeć, jak potencjalnie intrygujące i niebanalne pomysły nikną pod nawałą przesadnie kwiecistych słów, które niczego do fabuły nie wnoszą, a niejednokrotnie zaciemniają jej obraz. Niektóre pomysły, wątki i motywy aż proszą się o dopracowanie, generalnie jednak proza Jagiełły ma w sobie spory potencjał, który szkoda byłoby zaprzepaścić.

Choć minęło ponad 150 lat od śmierci wybitnego amerykańskiego poety i nowelisty Edgara Allana Poe, jego twórczość nieustannie inspiruje i znajduje rzesze naśladowców nawiązujących w swoich utworach do stylistyki, metaforyki czy tematyki dzieł bostończyka. Urokowi gotyckiej prozy klasyka literatury nie oparł się także autor niniejszego tomu opowiadań, Michał Jagiełło....