Czytanie powieści jest jak podróż do innego świata — chyba trudno o bardziej banalne porównanie, jednak powiedzmy sobie szczerze: literatura rzeczywiście często przenosi nas do miejsc, w których nigdy nie byliśmy, do czasów dawno minionych albo tych, które jeszcze nie nadeszły. Dzięki książkom nasza wyobraźnia może przemierzać olbrzymie odległości, podczas gdy ciało spokojnie odpoczywa w fotelu, okryte kocem i pojone gorącą herbatą — jedyne, co musimy zrobić, to wybrać kierunek. Może Barcelona z początku ubiegłego stulecia? Dla każdego, komu marzy się wyprawa do tego fascynującego miasta, idealnym przewodnikiem będzie Ildefonso Falcones i jego „Malarz dusz”.

W Barcelonie nasilają się społeczne podziały — bogaci pomnażają swoje majątki, a ubodzy z coraz większym trudem wiążą koniec z końcem. Robotnicy obojga płci strajkują przeciw głodowym pensjom, masowym zwolnieniom, złym warunkom pracy, zaciekle walczą z arystokracją i Kościołem. W mieście tworzą się dwa obozy, a młody malarz Dalmau balansuje na rozdzielającej je granicy. Wszystkie ważne dla niego kobiety całym sercem popierają rewolucję, za to jego pracodawca to majętny właściciel fabryki, gorliwy katolik, wpływowy obrońca starego porządku — dzięki niemu Dalmau prowadzi całkiem wygodne życie. W końcu przychodzi czas, by opowiedzieć się po którejś ze stron, by na stałe zamieszkać w jednym z dwóch światów, więc Dalmau dokonuje wyboru — nie wie jednak, jak wysoką cenę przyjdzie mu za niego zapłacić.

Czytanie „Malarza dusz” można porównać do spaceru po galerii sztuki. Znajdziemy tu zarówno bogate w szczegóły pejzaże, jak i starannie wykonane portrety, którym można długo przyglądać się bez śladu znudzenia, wciąż odkrywając coś nowego i podziwiając kunszt autora. Na niektórych płótnach zobaczymy jedwabie, koronki i olśniewające uśmiechy, wymuskane damy i eleganckich dżentelmenów, którzy siedzą przy suto zastawionym stole wśród kosztownych bibelotów. Na innych obrazach uwieczniono z kolei głodne, bose dzieci, chore i przemarznięte, szukające w miarę bezpiecznego zaułka, w którym mogłyby przetrwać noc.

„Malarz dusz” to powieść złożona z kontrastów — tu miłość i nienawiść, bezinteresowność i wyrachowanie, cielesność i duchowość, radość i rozpacz, żądza zemsty i potrzeba przebaczania wciąż się ze sobą ścierają, wspólnie tworzą panoramę zarówno XX-wiecznej Barcelony, jak i świata w ogóle. Falcones nie oszczędza swoich bohaterów, wciąż wystawia na próbę ich odwagę i uczciwość, zmusza do największych poświęceń — ofiarowuje czytelnikom historię pełną nie tylko obrazów, ale i emocji. Czy nie tego szukamy zwykle w naszych lekturach?

Małgorzata Pawlak