„Ciężar, jaki w sobie nosił, jeszcze się powiększył, kiedy Joachim brnął przez zaśnieżone pola do karczmy, gdzie kazał czekać woźnicy, przewidując, że w ten sposób może się to potoczyć. Nie przypuszczał jednak, że aż tak podle będzie się czuł. Mroźny wiatr wyciskał mu łzy z oczu”.

Sagą „Wiek miłości, wiek nienawiści” Wioletta Sawicka bezapelacyjnie zdobyła moje czytelnicze serce. Autorka ma prawdziwy dar opowiadania niezwykłych, zapadających w pamięć historii. Jej książki wzruszają. Nikogo zatem nie powinno dziwić, że niecierpliwie wyczekiwałem nowego cyklu pisarki pod tytułem „Opowieść warmińska”. Kiedy więc nakładem wydawnictwa Prószyński i S-ka ukazał się tom pierwszy, „Klątwa Langerów”, odłożyłem wszystkie inne książki na bok i zatopiłem się w lekturze. Powiem od razu, że po raz kolejny przepadłem. Przepadłem w świecie wykreowanym przez Wiolettę Sawicką. Razem z jej bohaterami śmiałem się i płakałem, chociaż łez w tej powieści jest zdecydowanie więcej. Być może aż za dużo.

Na początku jednak kilka uwag. W „Opowieści warmińskiej” poznajemy losy Joachima Langera, ukochanego Oleńki Ostojańskiej. W ten sposób autorka nawiązuje – chociaż bardzo luźno – do poprzedniej, wspomnianej już przeze mnie sagi. Akcja powieści rozpoczyna się w roku 1919 na Warmii. Tutaj znów ważne zastrzeżenie. Bardzo dobrze, że akcja dzieje się na Warmii. Po pierwsze, Wioletta Sawicka składa niejako literacki hołd swojej małej ojczyźnie. Sama bowiem urodziła się i mieszka na Warmii, która jest bardzo bliska jej sercu. Po drugie, chociaż bardzo interesuję się historią Polski, to jednak w latach 1919–1920 dzieje Warmii „przegrywają” z innymi ważnymi wydarzeniami, które były udziałem Polski. Odrodzone państwo toczyło właśnie wojnę z bolszewikami. Nie była to tylko wojna o granice czy sporne ziemie. Była to w istocie wojna o niepodległość Polski. W razie przegranej II RP przestałaby istnieć – co do tego nie można mieć żadnych wątpliwości. Trudna historia Warmii tamtego czasu ustępuje właśnie tej burzy na Wschodzie. Działo się tak wtedy, dzieje się tak i dziś.

„Klątwa Langerów” ma szansę to zmienić. Langerowie to rodzina polskich Warmiaków, całym sercem przywiązana do polskiej mowy. Jan i Miłka właśnie witają na świecie swoje pierwsze dziecko. Rodzi się córeczka, jednak okoliczności jej przyjścia na świat nie są całkiem zwyczajne. Miejscowa znachorka doświadcza niepokojących wizji, których jeszcze nie potrafi zrozumieć.

Tymczasem Warmia żyje plebiscytem, który ma zdecydować o tym, czy ta święta ziemia będzie należała do Polski, czy do Prus. Autorka bardzo wiernie oddaje historyczne realia. Opisuje okoliczności plebiscytu, właściwie z góry przez Polskę przegranego. Niemcy robili wszystko, aby wygrać. Szykany Polaków były na porządku dziennym. Podobnie jak napaści i pobicia. Oprócz tego propaganda podkreślała, że w Polsce panuje bieda, a tak naprawdę nie wiadomo, czy państwo to nie przestanie istnieć po klęsce z bolszewicką Rosją. Wszystko to trafiało na podatny grunt, wielu bowiem mieszkańców Warmii czuło się Niemcami. Biorąc to wszystko pod uwagę, wynik głosowania mógł być tylko jeden.

Właśnie w takim historycznym kontekście rodzina Langerów przeżywa swoje chwile szczęścia i smutku. Niestety tych drugich jest znacznie więcej. Joachim – za to, co zrobił – zostaje przez swojego ojca przeklęty i wygnany z domu. Uruchamia to lawinę kolejnych zdarzeń, których nikt nie mógł przewidzieć. Jan za manifestowanie polskości trafia do więzienia. W końcu jednak ma wyjść na wolność. Wtedy właśnie – gdy wszyscy przygotowali się do wielkiego świętowania – dochodzi do niewyobrażalnej tragedii.

Recenzowana powieść z całą pewnością przypadnie do gustu wszystkim fanom autorki i tym, którzy szukają po prostu dobrej książki z historią w tle. Wioletta Sawicka po raz kolejny pokazuje swoje wszystkie mocne strony – wierne oddanie realiów historycznych, w które umiejętnie wplata losy swoich bohaterów. Ta książka angażuje czytelnika już od pierwszej strony, by pozostawić go w głębokim szoku i nerwowym oczekiwaniu na ciąg dalszy.

Gdyby ktoś zadał mi pytanie, czy nie znajduję żadnych słabszych stron, to odpowiadam, że tak. Otóż ta powieść mogłaby być po prostu dłuższa. Miałem lekki niedosyt, że to już koniec. Świadczy to ni mniej, ni więcej jak tylko o kunszcie literackim autorki. Cóż więcej powiedzieć – jedna scena oczywiście rozerwała mi serce, takie jednak prawo pisarza.

W pełni zasłużone dziesięć gwiazdek. Sagi Wioletty Sawickiej powinny być dla wszystkich lekturami obowiązkowymi.

Wojciech Sobański