Wybrane elementy historii uzdrowisk polskich i niemieckich do 1945 r.

Tom dziewiąty serii Kultura uzdrowiskowa w Europie, zatytułowany Wybrane elementy historii uzdrowisk polskich i niemieckich do 1945 r., został w większości poświęcony uzdrowiskom znajdującym się współcześnie w granicach Polski, jednakże w momencie ich zakładania i w pierwszych wiekach funkcjonowania pozostających pod władzą polityczną innych państw – Prus Hohenzollernów oraz Austrii Habsburgów. Miało to duże znaczenie dla rozwoju infrastruktury tych kurortów, kształtowanej w określonej sytuacji prawnej i ekonomicznej tych państw. Ich oferta była skierowana do określonych kategorii publiczności, głównie stale zamieszkującej w ich granicach. Czynniki polityczne decydowały także w dużej mierze o kształtowaniu się popytu na usługi uzdrowiskowe, który często nie odpowiadał oczekiwaniom założycieli, właścicieli i dzierżawców uzdrowisk i tylko niektórym z kurortów pozwolił dłużej utrzymać się na rynku. [...] Historia uzdrowisk przedstawionych w tym tomie wpisana zostaje, jak widać, w burzliwe dzieje Europy Środkowo-Wschodniej w XIX i XX stuleciu, w których ścierały się na tym obszarze sprzeczne interesy polityczne wielkich europejskich mocarstw. Tworzyły się także możliwości odzyskania niepodległości przez Polskę, które zostały ostatecznie zrealizowane w 1918 r., jednak II RP nie udało się utrzymać stabilnych granic, a jej terytorium państwowe zostało po 1945 r. przesunięte (wraz z ludnością) na zachód. W ten sposób została przejęta przez Polskę stworzona w XVIII i rozbudowana w XIX i pierwszej połowie XX w. infrastruktura uzdrowiskowa, a Dolny Śląsk stał się najbardziej rozbudowaną bazą lecznictwa uzdrowiskowego w Polsce.