Fascynująca, wielowątkowa książka tureckiego noblisty. Łączy w sobie elementy powieści historycznej, kryminału, opowieści o sztuce islamu, ze szczególnym uwzględnieniem malarstwa miniaturowego, ale zawiera też wątek obyczajowy oraz przemyślenia samego autora na temat Turcji i jej związków ze wschodem i zachodem.
Ciekawym zabiegiem jest wielość narratorów (podobno 21), z ofiarą i zabójcą włącznie. Każdy rozdział zatem przedstawia nam kolejne wydarzenia z innego punktu widzenia.
Akcja rozgrywa się w Stambule, pod koniec XVI wieku, w ciągu ledwie kilku dni. Mimo to fabuła kipi od wydarzeń, takich jak zbrodnie, oszustwa, zamieszki, śluby, rozwody i romanse, tortury i samookaleczenia oraz fundamentalizm religijny. Dopiero ostatni rozdział opowiada – ustami głównej żeńskiej bohaterki – o tym co się stało z miniaturzystami i innymi bohaterami powieści.
Dla lepszej orientacji czytelnika spoza muzułmańskiego kręgu kulturowego powieść zaopatrzona jest w słownik pojęć oraz kalendarium wydarzeń związanych z treścią książki.
Sensacyjna oś jest tylko pretekstem do nasycenia fabuły wspomnianymi wieloma wątkami. Autor czyni to przy tym w sposób zgodny z kulturą, z której pochodzi, nieco przefiltrowaną przez próbę budowy nowej Turcji przez Atatürka. Orientalizm przebija nie tylko w opisach Stambułu, iluminowanych manuskryptów, poszczególnych wydarzeń z życia bohaterów. Dominuje w dialogach, zarówno tych „publicznych”, jak i ściśle prywatnych, w ich konstrukcji, sposobie artykulacji i tematyce. No i przede wszystkim we wspomnianych przemyśleniach, wypowiadanych przez wielu spośród narratorów, aczkolwiek z różnych punktów widzenia. Dla nieobeznanego z kulturą islamu czytelnika niezrozumiałe są same zasady iluminowania ksiąg, będące wszak wyjątkiem od koranicznej zasady zakazu przedstawień figuralnych postaci ludzkich.
Ale nawet dla nieco obeznanych z historią kraju nad Bosforem książka niesie mnóstwo niespodzianek. Pierwsza z nich to kulturowa dominacja Persji nad Turcją. Wszak zarówno miniatury, jak i dzieła, które ilustrowały, powstały w kręgu kulturowym obecnego Iranu. Druga to zaskakujący kanon – m.in. przedstawiania postaci kobiecych jako … piękności z zupełnie innej długości geograficznej i cywilizacji. Kolejne to m.in. pogarda dla malowania z wzorca (aczkolwiek ukrycie pożądanego – w przypadku portretów), łatwość zawierania ślubów i rozwodów oraz powszechny homoseksualizm, czy raczej pederastia (pociąg do młodzieńców).
Motyw mieszania się kultur jest zatem znacznie szerszy niż wydaje się europejskiemu czytelnikowi. Te same są tylko wady i przywary ludzkie oraz patologie życia społecznego. A kto zabił? Można się domyślić, uważnie czytając i analizując treść.
Przeczytane w ramach majowego wyzwania LC – gruba książka.

Fascynująca, wielowątkowa książka tureckiego noblisty. Łączy w sobie elementy powieści historycznej, kryminału, opowieści o sztuce islamu, ze szczególnym uwzględnieniem malarstwa miniaturowego, ale zawiera też wątek obyczajowy oraz przemyślenia samego autora na temat Turcji i jej związków ze wschodem i zachodem.
Ciekawym zabiegiem jest wielość narratorów (podobno 21), z...