Tabaka na Kaszubach i Kociewiu

Autorami tej fascynującej książki są pasjonaci kultury ludowej Kaszub i Kociewia: Jerzy Zając i Edward Zimmermann. Powstała ona na gruncie prowadzonych od lat ich dociekliwych badań w terenie i licznych rozmów z tabacznikami i rogarzami. Dzięki pracy autorów poznajemy m.in. zapomniany odczyt o chałupniczej wytwórczości tabaki wygłoszony przed ponad stu laty przez wybitnego znawcę kultury ludowej Kaszub i Kociewia Aleksandra Treichela, nie publikowane zapisy badacza kultury ludowej Pomorza Franciszka Tredera oraz znakomitą gawędę „Pożytek z zażywania tabaki” zamieszczoną w 1909 roku na łamach „Pielgrzyma”. Niepowtarzalny nastrój ma ocalona od zapomnienia legenda o tabace, którą na przełomie minionych stuleci opowiadał słynny gawędziarz kociewski Franciszek Nierzwicki, zwany Starym Frankiem.
Mimo ogromnej popularności zażywania tabaki, związana z tym obyczajowość nie doczekała się dotąd opracowania książkowego. „Tabaka na Kaszubach i Kociewiu” jest pierwszym w naszej historiografii tak obszernym opracowaniem poświęconym tym zagadnieniom. Na jej stronach znajdziemy informacje nie tylko związane z wytwarzaniem tabaki, jej przyprawianiem i przechowywaniem. Są tam także wiadomości o sprzętach i naczyniach do tego używanych, opisy rożków, doz, tabakierek rogowych i innych pojemników na tabakę oraz przysłowia i zwyczaje związane z jej zażywaniem. Uroku i wartości dodają książce liczne, unikatowe, dotąd w ogromnej większości nie publikowane ilustracje oraz fotografie aranżowane w otoczeniu przedmiotów etnograficznych pochodzących z różnych okolic regionu Pomorza.
Największym przesłaniem tej książki jest udokumentowanie obyczaju tak ważnego dla kultury i tego regionu, dla integracji społeczności zamieszkującej Kaszuby oraz Kociewie. Mam nadzieję, że omawiana książka przybliży, szczególnie młodszemu pokoleniu, godne uwagi tradycje Kaszub i Kociewia.

Prof. dr hab. Andrzej Groth