Kolejny tom zebranych artykułów, szkiców i studiów, obejmujący moje prace z drugiej połowy lat siedemdziesiątych i z początku następnej dekady, nazwałem tak samo jak poprzedni: „Refleksje i syntezy ze świata sztuki”. Dodałem tylko „Cykl drygi”. Charakter zebranych tu tekstów jest bowiem taki sam jak w cyklu pierwszym, wydanym w 1978 roku. w pierwszej części książki umieściłem artykuły o charakterze teoretycznym, estetycznym i te, w których teoria styka się najbliżej z codzienna praktyką.

W drugiej części znalazły się prace o charakterze historycznym, stanowiące syntetyczne ujęcie pewnych problemów.

W części trzeciej wreszcie umieściłem studia poświęcone zagadnieniom metody badawczej i sposobom uprawiania historii sztuki.

Interpretacja dzieł sztuki, ich grup, procesów i zjawisk artystycznych, formułowania przy wykorzystaniu wyników badawczej analizy przeprowadzonej metodami historycznymi, krytycznymi, socjologicznymi, podobnie zresztą jak interpretacja niejednego zjawiska historycznego, wymaga twórczej inwencji, intensywnej wyobraźni, pomysłowości w użyciu słów i budowie budzących skojarzenia sformułowań. Często pozwala zobaczyć nagle mechanizmy życia kultury, oświetla nieoczekiwanie więzi, ujawnia niedostrzegane, a oczywiste znaczenia symboliczne, których obecność wiąże analizowane dzieła w wielkie ciągi tworzone przez ludzką wyobraźnię.