Zjawiska atmosferyczne i kosmiczne wydarzenia

W tym roku sierpień zgotował fanom astronomii kilka niespodzianek. NASA ogłosiła plan wysłania misji na Księżyc w 2024 roku, a wśród członków załogi ma znaleźć się kobieta (to będzie pierwsza kobieta, która stanie na Srebrnym Globie). Naukowcy prawdopodobnie odkryli przyczynę spadku jasności Betelgezy - gwiazdy, która może wybuchnąć za naszego życia, wskutek czego przez dłuższy czas na naszym niebie będziemy mieli dwa słońca! Ziemię minęła kolejna sporej wielkości asteroida, która mogła narobić sporo szkód, a której nie zauważyliśmy.

Wszechświat jest pełen tajemnic. Nocne niebo zachwyca, przeraża ogromem i inspiruje. Na ostatnie dni sierpnia – tego wyjątkowo astronomicznego miesiąca – przygotowałam dla Was zestawienie 6 książek, które pozwolą zgłębić kosmiczne piękno. Zapraszam!

Książki o kosmosie nie tylko dla początkujących

„Wielki spektakl na niebie. Osiem wizji wszechświata od starożytności do naszych czasów”, Marco Bersanelli (wyd. Copernicus Center Press)

Jesteśmy wyposażeni w rozmaite teleskopy, symulujemy początki Wszechświata, wybuchy supernowych, obliczamy trajektorię asteroid i komet. Ale co zobaczymy, gdy popatrzymy w niebo nieuzbrojonym okiem? To samo (no prawie), co widzieli starożytni.

Marco Bersanelli jest profesorem kosmologii i astrofizyki na uniwersytecie w Mediolanie. W swojej książce przedstawia, jak nasi przodkowie postrzegali kosmos i to, co rozgrywa się na nocnym niebie. Swoją podróż w czasie rozpoczynamy od twórców malowideł z Lascaux i budowniczych Stonehenge. Poznamy koncepcje Keplera, Newtona i Einsteina. Zobaczymy, jak ogrom nocnego nieba i kryjące się w nim tajemnice rozgrzewały wyobraźnię naszych praszczurów.

„Kosmiczne zachwyty”, Neil deGrasse Tyson (wyd. Insignis)

Czy mieliście okazję zobaczyć choć jeden odcinek serialu „Kosmos” z 2007 roku? Statkiem Wyobraźnia wyruszamy w nim w podróż w czasie i przestrzeni – bo Wszechświata nie można poznawać tylko w trzech wymiarach! Narratorem serialu (a właściwie kontynuacji serialu z 1980 roku z Carlem Saganem) jest amerykański astrofizyk, popularyzator nauki i dyrektor nowojorskiego planetarium Neil deGrasse Tyson. Doskonałym uzupełnieniem tego telewizyjnego hitu są niewielkie objętościowo, ale bogate w informacje książki napisane przez Tysona: „Astrofizyka dla zabieganych”, „Kosmiczne zachwyty” i „Kosmiczne rozterki”.

Czy można badać kosmos zwykłym kijem? Jaki kolor ma wszechświat? Czy stojąc na szczycie Mount Everestu, jesteśmy najdalej od środka Ziemi? Dlaczego wydostanie się z wnętrza Słońca zajmuje światłu aż 5000 lat? Czy w pasie asteroid faktycznie tak łatwo zaliczyć pozaziemską stłuczkę? Tyson z pasją odpowiada na każde z powyższych pytań i sprawia, że chcemy zadawać ich więcej i więcej!

„Nieuporządkowane życie planet”, Paul Murdin (wyd. Muza)

„Wkoło Słońca biega sobie
dziewięć planet dużych -
w dzień i w nocy wciąż się kręcą,
stale są w podróży”.

(„Dzieci Pana Astronoma”, Wanda Chotomska)

No cóż, planet w naszym układzie słonecznym pozostało osiem. I to nie w wyniku żadnej kosmicznej katastrofy, a obrad Unii Astronomicznej. Pluton w 2006 roku został zdegradowany i od tej pory stał się planetą karłowatą. A co z pozostałą ósemką? Mają się doskonale, jak w zegarku podróżują po swoich równiutkich orbitach… Chwileczkę! To chyba jednak nie tak!

Nie, żadna z planet nie zamierza biegać dookoła Słońca po idealnym okręgu. Planety to bardzo kapryśne i nieuporządkowane bestie. Spowijają się chmurami kwasu siarkowego, byśmy nie mogli zajrzeć, co się na nich dzieje. Rozpętują burze trwające setki lat. Wypiętrzają 26-kilometrowe góry. Każda z nich ma niezły charakterek i nic dziwnego, że otrzymały imiona greckich i rzymskich bogów. Jeśli chcecie dokładniej poznać życie planet, koniecznie sięgnijcie po książkę Paula Murdina. Autor jest jednym z odkrywców pierwszej czarnej dziury, a sama pozycja jest napisana językiem lekkim, łatwym i przyjemnym.

Kup książkę	Kup książkę	Kup książkę

„Kosmos. Możliwe światy”, Ann Druyan (wyd. Burda Książki)

Tej książki nie mogło zabraknąć w moim zestawieniu. To właśnie Ann Druyan stoi za sukcesem wymienionego już przeze mnie wyżej serialu „Kosmos” – zarówno oryginalnego z 1980 roku, jak i jego dwóch kontynuacji. Ann była również dyrektorem kreatywnym NASA przy projekcie Voyager Interstellar Message Project (projekt zakładał umieszczenie w sondach Voyager 1 i Voyager 2 dwóch pozłacanych dysków zawierających nagrania dźwięków z Ziemi). Była także żoną wybitnego popularyzatora nauki, Carla Sagana.

Druyan opisuje nasze losy od pojawienia się życia na Ziemi w głębi oceanu około czterech miliardów lat temu, aż do przyszłości, gdy statki kosmiczne będą się zapuszczać w inne części galaktyki, by ich wielopokoleniowe załogi mogły zwiedzać nieznane nam jeszcze światy. To opowieść o ideach, które wpłynęły na rozwój nauki. Jej bohaterami są zarówno tak znani badacze jak Galileusz, jak i zapomniani bohaterowie, tacy jak astronomka Caroline Herschel, botanik Nikołaj Wawiłow czy inżynier Jurij Kondratiuk. Najbardziej porywająca wydaje się wizja możliwego świata, który wciąż możemy stworzyć tutaj, na Ziemi.

„Ale kosmos! Nieznany wszechświat w dziesięciu rozdziałach”, Stuart Clark (wyd. Feeria Science)

Książka „Ale kosmos!” w dziesięciu pasjonujących rozdziałach przedstawia historię badań kosmosu i teorii fizycznych próbujących opisać jego zagadki, a także zdaje relację z najnowszych odkryć, które być może zmuszą nas do napisania podręczników od nowa.

Czy ciemna materia i ciemna energia są złudzeniem? Czy kiedykolwiek dowiemy się, co stało się przed Wielkim Wybuchem? Co znajduje się na dnie czarnej dziury? Czy istnieją wszechświaty przekraczające nasze własne? Czy istnieje czas? Czy niezmienne dotąd prawa fizyki mogą się zmienić?

Stuart Clark jest członkiem Royal Astronomical Society, a jego książki cieszą się ogromną popularnością na Wyspach Brytyjskich i nie tylko. To kolejny popularyzator astrofizyki i astronomii, który niezwykle lekko potrafi przekazać nawet najtrudniejsze fizyczne zagadnienia.

„Niebo nad Polską”, Radosław Kosarzycki (wyd. Buchmann)

Nie zapomnę mojej pierwszej wyprawy do planetarium. Gasną światła, a kopuła nad moją głową rozświetla się milionami gwiazd. Takiego nocnego nieba nie miałam okazji oglądać jeszcze nigdy. Na szczęście są rejony naszego kraju, których niebo nocami przypomina to, które prezentowane jest w planetarium.

Jednak niezależnie od poziomu skażenia świetlnego warto zadzierać głowę do góry i obserwować, co się dzieje na nocnym niebie. Nawet w dużych miastach możecie zobaczyć ciekawe konstelacje czy spadające gwiazdy. Koniecznie zaopatrzcie się wtedy w „Niebo nad Polską” Radosława Kosarzyckiego. Autor zabierze Was w podróż do gwiazd, które możecie obserwować z własnego podwórka.

Radosław Kosarzycki jest twórcą portalu Puls Kosmosu, a jego felietony i artykuły możecie znaleźć również w serwisach astronomicznych i na spidersweb.pl.

Kup książkę	Kup książkę	Kup książkę

A jakie książki Wy zaproponowalibyście miłośnikom kosmosu?