Artur Gruszecki

Kolejna powieść Artura Gruszeckiego której akcja, do tej pory nie znajdująca odbicia na kartach literatury pięknej, osnuta jest wokół przemysłu cukrowniczego. I wszystko byłoby dobrze gdyby nie to, że autor zamiast skupić się na wyżej wymienionej gałęzi przemysłu, opisać mechanizm zakupu i powstawania białego złota, trudnych warunków pracy ówczesnych robotników, ich zwyczajów oraz doli i niedoli, jak w dwóch innych swoich powieściach - gdzie wyszło to wprost fenomenalnie lub bardzo dobrze, uczynił Cukrownie tylko tłem ziemiańskiego życia. Osią powieści są dole i niedole ziemian z ich zwyczajami, poglądami, pogardą dla ludzi innych stanów i chęć powiększenia zysków choćby przez sprzedaż buraka lub innych produktów rolniczych. Niestety takie podejście obniża walor powieści. O szlachcie pisali inni pisarze o niebo lepiej, a u Gruszeckiego staje się to wtórne i mało odkrywcze. Do tego akcja nie dzieje się, w porównaniu do innych dzieł autora, na ziemiach etnicznie polskich. Miejscem akcji są województwa ukrainne byłej I Rzeczypospolitej na co wskazują nieliczne nazwy miejscowości. Niestety i ten wątek pozostał nierozwinięty. Nie widać w powieści jakiegokolwiek zetknięcia się dwóch etnosów (Ruskiego i Polskiego). Akcja równie dobrze mogłaby się dziać tak w Wielkopolsce jak i na Podolu. I tylko czytelnika żal który liczył na więcej.