Friedrich Prinz

Kompetentnie i spójnie napisany podręcznik o transformacji cywilizacji późnoantycznej w średniowieczną. Autor pokazuje, jak różne ludy i różne procesy doprowadziły ostatecznie do powstania średniowiecznych Niemiec, choć prawdę mówiąc odniosłem wrażenie, że w książce mowa raczej o wschodniej części państwa Franków niż o Niemczech jako takich. Nie jest to historia polityczna ani gospodarcza, ale dość oryginalne ujęcie przekształceń, jakie dokonały się w Europie po upadku Cesarstwa. Widzimy w tej książce, jak powstająca nowa epoka "wybierała" odpowiadające sobie elementy cywilizacji późnoantycznej, rozciągając ją zarazem poza obszar dawnego Imperium Romanum. Ciekawe, że Prinz nie podkreśla roli dawnych tradycji germańskich (jest wobec nich dość sceptyczny),ale raczej wskazuje na kulturotwórczą rolę przekaziciela tradycji starożytnej, jakim był Kościół, zwłaszcza zaś monastycyzm iryjskofrankijski. Narracja jest ciekawie poprowadzona, dotyka także rzadziej omawianych wątków, np. roli relacji germańsko-słowiańskich, nie eksponuje - jak to często robią podręczniki - dynastii kosztem całej reszty ludności. Moim zdaniem "Niemcy - narodziny państwa" to dobra pozycja, która kompetentnie i oryginalnie przybliża czytelnikom problemy wczesnego średniowiecza. Nie zastąpi zapewne podręcznikowej narracji skupionej na dziejach politycznych i gospodarczych, ale na pewno ją rozwinie. Tomasz Babnis