Frédéric Bastiat

Książka ciekawa, krótka, ale jednocześnie trudna. Mimo, że jestem studentem finansów i rachunkowości i wiem coś o ekonomii, to jednak analiza podanych tam przykładów nie była łatwa, podobnie jak wysnucie konkretnych wniosków. Niemniej jednak zalecam przeczytanie tej pozycji osobom, które są zainteresowane na punkcie gospodarki, bo mimo wszystko można spojrzeć na pewne kwestie od nieco innej strony. Rozbita szyba Autor podaje przykład uszkodzenia szyby. Na pozór wydaje się, że taka sytuacja jest korzystna dla gospodarki, w końcu szklarz będzie miał pracę. Niemniej jednak z praktycznego punktu widzenia nie będzie on mógł wydać pieniędzy na coś innego, np. na nowe buty, na czym straci szewc. Dla przemysłu jest to zdarzenie obojętne. Społeczeństwo traci na tym, gdy jakieś przedmioty są bezmyślnie niszczone. Demobilizacja Przedstawiona jest tutaj konsekwencja demobilizacji 100 tys. żołnierzy, którzy wcześniej służyli kraju, za co otrzymywali pieniądze, na co przeznaczano 1 mln dolarów od kraju. Argumentem przeciwko takiemu ruchowi jest utrata pracy tych osób i zmniejszenie się rynkowych wynagrodzeń. Autor zwraca jednak uwagę, że popyt na dobra wytwarza podaż w postaci wolnych miejsc pracy. Dodatkowo z punktu widzenia państwa rozsądniejsze byłoby płacenie ze strony państwa tym 100 tys osobom- z punktu ekonomicznego ten 1 mln dolarów i tak krąży w gospodarce, a żołnierze nie wypełniają typowo rynku pracy. Podatki Tworzone miejsca pracy z podatków dla urzędników wcale nie są wartością dodaną dla społeczeństwa, z reguły są neutralne, a czasem nawet mają negatywny wpływ. Dla gospodarki nie ma różnicy, czy 100 zł zostanie wydane w sektorze publicznym czy prywatnym. Natomiast dla mnie, jako konsumenta już ma, podobnie jak dla wykonawcy prywatnego. Kiedy ze 100 zł, które płacę komuś za usługę, 23 zł trafia do urzędnika, to traci na tym wykonawca prywatny, który musi zapłacić część pieniędzy do budżetu państwa. Czy państwo powinno dotować sztukę? Autor porusza tutaj ciekawą kwestię związaną z tym, że dotując pewny sektor gospodarki często sztucznie zmieniane jest zapotrzebowanie na dane usługi lub produkty. Po raz kolejny, jeśli 100 000 zł zostanie przekazane aktorom, wówczas zostanie odebrane innym zawodom. Wydatki publiczne są zatem dokonywane zamiast wydatków prywatnych. Roboty publiczne Wiele osób sądzi, że roboty publiczne sprawiają, że część ludzi otrzymuje pracę w tym sektorze. Nie zmienia to jednak faktu, że te same prace mogłaby wykonać firma prywatna- zlecenie trafia zatem z rąk prywatnych do rąk państwowych. Jedni zyskują pracę, żeby inni mogli ją stracić. O ile jakiś projekt jest dla dobra społeczeństwa, to można to jeszcze zrozumieć, bowiem potencjalnie osoby tracące zlecenie mogą skorzystać ze zbudowanej drogi. Ale jeśli jest ona bezużyteczna, budowana w złym miejscu, po której nikt nie będzie się poruszał, tylko w celach sztucznego budowania etatów, wówczas jest to zjawisko negatywne. Pośrednicy W tym rozdziale podany jest przykład problemu związanego z żywnością. Aby móc konsumować jedzenie z innego kraju są 3 możliwości: samodzielne wybranie się do tego kraju (niemożliwe w przypadku dużej liczby osób),korzystanie z firm prywatnych, które w zamian za fatygę i usługę oczekują wynagrodzenia, a także korzystanie z instytucji państwa, np. urzędników. W tym miejscu autor podkreśla, że de facto zarówno w przypadku sektora prywatnego, jak i publicznego ponoszone są dokładnie te same koszty (czasem nawet w przypadku publicznego wyższe). Więc z punktu widzenia ekonomicznego jest to obojętne, kto będzie się tym zajmował. Protekcjonizm Autor przywołuje pewną postać, która zajmowała się sprzedażą żelaza. W pobliskim kraju to żelazo zamiast za 15 zł można było kupić za 10 zł. Bohater zdecydował więc wybrać się do odpowiednich jednostek rządowych, aby państwo odgórnie zakazało zakupu z sąsiedniego kraju. Dzięki temu przedsiębiorca może sprzedawać drożej, zatrudnić więcej osób, a jednocześnie gospodarka otrzymuje więcej pieniędzy, prawda? Otóż nie do końca, bowiem stratny jest na tym konsument. Wcześniej za 15 zł mógł kupić żelazo za 10 zł i np. książkę za 5 zł. W ten sposób zarabiali również pisarze. Kiedy jednak musi wydać całe 15 zł, to nie może pozwolić sobie na dodatkowy zakup. W praktyce do gospodarki trafia ta sama ilość pieniędzy, więc z punktu ekonomicznego jest to obojętne. Po raz kolejny, jedna grupa zyskuje, a inna traci. Maszyny Poruszany jest temat nowoczesnej technologii, która zastępuje robotników i zmusza do zwolnień. Teoretycznie jedna z osób traci pracę. W praktyce jednak tworzy się stanowisko dla drugiego człowieka, bowiem przedsiębiorca będzie rozwijał swój podmiot. Co więcej, nawet zwolniona osoba na tym skorzysta, bo po pewnym czasie cena produktu będzie niższa, ze względu na niższe koszty produkcji. Inne firmy chcąc utrzymać konkurencyjność również będą musiały zmniejszyć ceny i dostosować się do aktualnych warunkach. Algieria W tym rozdziale autor utwierdza nas w przekonaniu, że wydawanie publicznych pieniędzy niesie ze sobą negatywne konsekwencje. Nie jest to żadna korzyść dla gospodarki, a jedynie przesunięcie miejsca pracy z jednego na drugie, z prywatnej firmy w publiczne ręce. Dodatkowo konkluzja z podanego w książce przykładu jest taka, że dochodzi również niejednokrotnie do zmiany naturalnego rozmieszczenia. Wolny rynek sam szuka sektorów, w których są niedobory, a wydatki publiczne często wpływają na przesyt w jakiejś branży. Oszczędność i zbytek Podany jest przykład dwóch osób, które odziedziczyły spadek. Jedna z nich żyje rozrzutnie, wydaje wszystkie pieniądze na regularną wymianę mebli i inne niepotrzebne rzeczy. Druga natomiast częściowo wydaje na życie, częściowo pomaga innym, częściowo pożycza, a częściowo oszczędza. Może się wydawać, ze to ta pierwsza osoba ma większy wpływ na gospodarkę- w końcu zasila budżet pieniędzmi, korzysta z usług osób robiących remonty. Należy jednak pamiętać, że ta druga osoba pomagając biednym sprawia, że to właśnie te osoby (można nazwać je pośrednikami) wydają pieniądze w piekarni, sklepie z ubraniami. Użyczając pieniądze innym sprawia, że pieniądze są w obiegu. Wreszcie oszczędzając również ma wpływ na gospodarkę- kiedy inwestuje pieniądze na giełdzie lub w nieruchomości, są one w obiegu. A przecież oszczędza się po coś- w przyszłości pieniądze te zostaną przeznaczone np. córce, która będzie mogła je wydatkować.