Joshua Ferris

Wstać znowu o ludzkiej porze nie jest powieścią, która trzyma czytelnika w garści, nie jest powieścią, w której liczy się to, kto zawinił. Nie jest powieścią, w której poszukiwania prawdy polegałyby na gnaniu z miejsca na miejsce, na gorączkowym biegu myśli. Choć tych ostatnich jest tu całkiem sporo. Narratorem jest przecież sam Paul O'Rourke, mężczyzna, który zachowuje się tak, jakby przechodził przez kryzys wieku średniego, gdyby nie podejrzenie, że jego uporczywie powracające refleksje dotyczące życia, śmierci, ludzi oraz sensu tego wszystkiego nie są niczym nowym. Ten bohater ma z sobą jakiś problem, ale nie dowiemy się dokładnie, jaki, ponieważ widzimy świat przedstawiony w powieści tylko jego oczami. Wiemy, że coś jest nie tak, gdy on to zauważa. Wiemy, że zapomina się, że robi rzeczy nieodpowiednie i nielogiczne, gdy mówią mu o tym bohaterowie. Nie jestem pewna, czy czuje się z tym źle - on po prostu już taki jest. Czasem zakochuje się zbyt mocno, chorobliwie, opętańczo, przelewając wszystkie trudne uczucia na rodzinę swojej dziewczyny - dostosowując się do nich, dopasowując do ich tradycji oraz zachowań. Pragnie być częścią czegoś, a jednocześnie jest w pełni świadom tego, że nie może pozbyć się swojego "ja". To go w jakiś sposób dręczy, a jednocześnie nie mogę pozbyć się wrażenia, że ze wszystkim w jego życiu jest tak, jak z jego ulubioną drużyną - gdy coś zaczyna się układać, niepokoi go to, męczy, drażni. To człowiek, który musi być wciąż nad przepaścią. Nie można spodziewać się zawartości tej książki. To zestawienie monologów głównego bohatera dotyczących pracy, związków, jego stosunku do współczesności, tradycji, religii - wielki miszmasz przyprawiony humorem, który jest i czarny, i ironiczny, i smutny. To oryginalne, choć nie zawsze w pełni satysfakcjonujące połączenie. Ani zabawy, ani wielkiej refleksji; ani się z tym zgodzić, ani nie. Trochę banałów - o harowaniu w NY, o ludzkich zębach i ich wpływie na życie, o roli dentysty, o kobietach, o tym, dlaczego ludzie wierzą i co z tym robią. Dobre są te banały, bo taki właśnie jest Paul O'Rourke - zwykły gość, który chciałby być trochę bardziej niezwykły; w istocie szalenie niezwykły, choć może lepiej by mu było do twarzy z czymś bardziej powszednim. Traktować to wszystko należy z ogromnym dystansem. A jakby tego brakowało - dołożona jest mistyka, poszukiwania jakiegoś tajemniczego ludu, jakiejś formy religii, która byłaby dość satysfakcjonująca, a jednocześnie nie nazbyt wymagająca. To książka o rytuale, o jego mocy; o tym, co to znaczy wątpienie i czy można wierzyć i być ateistą jednocześnie. To dobra książka, choć nie ukrywam, że wciąż jestem zaskoczona tym podsumowaniem - może właśnie o to w niej chodzi. Pełna opinia: http://pannakac-pisze.blogspot.com/2016/05/wstac-znowu-o-ludzkiej-porze-joshua.html