Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Nie sądź książki po okładce - to jest dobra zasada. Co jednak, kiedy książka sama swoją okładką oszukuje? W przypadku tej książki okładka zdaje się głośno krzyczeć, że jest sensacyjnym reportażem historycznym o gangu prowadzonym przez dwie bardzo znane przed wojną persony (którym dodatkowej reklamy narobił pośrednio Szczepan Twardoch). Jednak ta okładka, tytuł i lead kłamią. No może niezupełnie: to także jest sensacyjny reportaż historyczny. Także i to. Ale mimo wszystko okładka kłamie. Przede wszystkim jest to po prostu całkiem rzetelna książka historyczna o pewnym specyficznym fragmencie działalności warszawskiej PPS a potem PPSdFR. Odnosi się do źródeł, do dokumentów, cytatów, wspomnień. Autor niewątpliwie przeprowadził dużą kwerendę. Jest to także poniekąd książka wspomnieniowa. Co prawda Rawicz był zbyt młody, żeby samemu brać udział w opisywanych zdarzeniach, był jednak w wystarczającym wieku, żeby osobiście poznać prawie wszystkich uczestników zdarzeń. Z wieloma rozmawiał na ten temat, wiele ich wypowiedzi zanotował. Można mu zarzucić - niestety - że jego notatki nie były prowadzone zbyt ściśle, przez co trudno je traktować jako ścisłe źródła, ale nadal są bardzo wartościowe. Jest to wreszcie także i sensacyjny reportaż historyczny, ale wcale nie o tytułowych bohaterach. Oni się tam też pojawiają, ale są zaledwie małym fragmentem o wiele większej historii. To jest - oględnie mówiąc - historia przemocy obecnej w polityce w czasie II RP. Tu akurat widziana od strony PPS ale obecna w działaniu praktycznie wszystkich stronnictw w tym czasie. I to jest bardzo mocne. Trudno zrozumieć historię II RP, jeśli nie zobaczy się tej "podszewki". A warto poznać ją przez książkę Rawicza bo czyta się to lekko, i jeśli tej książce wybaczy, że okładką próbowała oszukać, to potem już cała reszta będzie fantastyczna! Książka była pisana w połowie lat sześćdziesiątych XX wieku, więc trzeba uwzględnić, że musiała niektóre tematy przedstawiać w sposób nieco skrzywiony, ale jest ich na tyle mało, że to nie razi. Na szczęście PPS była jednym z "rodziców PZPR" i nie trzeba było jej historii jakoś ukrywać, z drugiej strony to był ten "gorszy rodzic" więc nie trzeba było historii PPS specjalnie "wygładzać". Naprawdę ważna książka.