Publicystyka
84
Popularne wyszukiwania
Polecamy
Patronat LC
Patronat LC
Patronat LC
Patronat LC
- Wszystkie
- Książki
- Czasopisma
1958
1953
1900
Powiązane treści
Carmen Prosper Mérimée 
105/52/2024 (166/2023-2024)
„Carmen” Prospera Merimee, książka w dwóch wersjach językowych: polskiej i francuskiej, na język polski przełożył Tadeusz Boy-Żeleński, tekst na podstawie edycji polskiej z 1923 r. i francuskiej z 1890 r.Wydawnictwo Armoryka 2018, przeczytane w Legimi
1. Dlaczego? Po spektaklu „Carmen” w „Krzemieniu” (Szczecin, Podjuchy, polecam) w interpretacji niemieckiego Stowarzyszenia Uckeroper. Spektakl wrócił ad fontes – do noweli Merimee, z której libretto wysnuli Henri Meihac i Ludovic Halevy.
2. I jak? Nie czytałabym raczej tego tekstu, gdyby nie kontekst „Carmen”. Ale zawsze ostatecznie jestem bardzo zadowolona, kiedy sięgnę po taki zabytek literacki i czytam go nieśpiesznie, nie podążając za chwilową modą literacką. Ware zniknie, Merimee i „Carmen” zostaną.
Co mi się spodobało? Oczywiście Carmen – zuchwała, zła, obdarzona ogromną charyzmą, niebezpieczna, „piękność oryginalna i dzika”, nazywana czarownicą i służebnicą szatana. Sama o sobie mówi: „mam na sobie wełnę, ale nie jestem owieczką”. I: „Chcę być wolna i robić co mi się podoba”. Jej śmiechowi nikt nie potrafi się oprzeć. Carmen wykorzystuje mężczyzn i doprowadza ich do zguby, do śmierci. Sami sobie są winni, jeśli jej ulegają, jeśli – jak uczony narrator – podążają za nią w nieznane, niebezpieczne miejsca. Historię Carmen opowiada nam dwóch narratorów – zainteresowany nią francuski erudyta, historyk (?) i don Jose, Bask, który zniweczył swoje szanse na karierę (jakąś tam, ale jednak) wojskową i podążył do ostatniego kręgu piekła – za Carmen. Don Jose to tak lubiany w epoce romantyzmu typ szlachetnego zbrodniarza: „twarz jego, szlachetna zarazem i dzika”, kochanek Carmen i najgroźniejszy bandyta w całej Andaluzji. O swoim spotkaniu z przepiękną pracownicą fabryki cygar mówi krótko: „Oszalałem (…) Byłem jak pijany i zaczynałem mówić głupstwa, gotów byłem je robić”. I robi głupstwa, o których opowiada przed śmiercią. Kradnie, zajmuje się przemytem, zabija – ale nie skrzywdzi kogoś, kto poczęstował go cygarem… „Rauchst du?” - to słowa otwierające spektakl. Don Jose winą za swoje zbrodnicze życie obarcza Carmen: „dla ciebie zostałem złodziejem i mordercą”. To taki typowy, aż nudny motyw literacki. Adam, Parys i jego towarzystwo z Troi, Epimeteusz i inni. To ona! Ewa, Helena, Pandora i inne. Który z bohaterów literackich potrafi powiedzieć: To była świetna dziewczyna, ale to ja podjąłem decyzję? Don Jose jedną decyzję podejmuje sam. Wprawdzie wciąż twierdzi, że chciałby zmienić swoje życie, namawia też Carmen do poprawy, ale ostatecznie i stwierdza: „za dużo mi zabijać twoich kochanków, ciebie zabiję”. Męska decyzja.
„Carmen” jest to opowieść o miłości, o której dobrze się czyta, ale przed którą ogarnia nas strach. Miłości, za którą tęsknimy być może, ale zbyt niebezpiecznej, by zaryzykować jej przeżycie?
„Carmen” to także tekst rasistowski. „Cyganką” (używam słowa jako cytatu z tekstu Merimee) to czarownica, służebnica szatana, cyganki są brzydkie i niechlujne itd. Jeśli któraś młoda i ładna, chętnie patrzy się na jej taniec, korzysta z jej ciała. Uczony narrator zauroczony Carmen podąża za nią, narażając się na niebezpieczeństwo. Pewnie chciał z nią porozmawiać o ludowych zwyczajach jakichś.
Uwaga na marginesie:
A. Spektakl „Carmen”, który właśnie miałam okazję obejrzeć, został przygotowany przez artystów z Niemiec i dofinansowany ze środków Unii Europejskiej. Stąd takie myśli: 1. Jak świetnie, że bilety są takie tanie, sztuka staje się dostępna dla każdego (przecież wiecie, jakie są drogie bilety do każdej opery). 2. Jak świetnie, że niemieccy artyści przyjechali do nas i w środku wakacji dali nam szansę na uczestniczenie w bardzo udanym wydarzeniu kulturalnym! 3. Jak to świetnie, że dzięki temu jakoś w ramach współpracy między regionami Polacy i Niemcy mogą mieć coś wspólnego – „Carmen” (ani razu nie pomyślałam o reparacjach). 4. Jak to świetnie, że sztuka przychodzi w różne miejsca – mieszkam blisko Szczecina i wciąż jestem wściekła, bo poza nielicznymi spektaklami dla szkół (o 11 rano) i porankami w Filharmonii dla małych dzieci nie ma NIC dla dzieci i młodzieży dostępnego za rozsądne pieniądze i w rozsądnych godzinach. W Szczecinie mamy dwa duże teatry, operę i filharmonię. I NIC? Prawie NIC.
B. Zdyscyplinowani Niemcy – na scenie były wciąż prawdziwe papierosy – niezbędne, to wynikało z treści sztuki. Ale nikt ich nie zapalił. Niedawno w tym samym miejscu podczas koncertu Marcina Świetlickiego mistrz spalił na scenie i pod nią co najmniej paczkę fajek.
3. Dokąd mnie to prowadzi? Do ucieczki ze streakingu i wygrzebania zapomnianej kolekcji płyt cd i dvd z najsłynniejszymi operami.”Pres des remparts de Seville”
Lokis Prosper Mérimée 
Presper Merimee w swojej nowelce Lokis prezentuje opowieść z dreszczykiem osadzoną na dworze władanym przez hrabiego, do którego przybywa bohater będący świadkiem wydarzeń. Dosyć krótka książka jaka zapowiadała się ciekawie i wciągająco od samego początku, bo lubię klasykę grozy i takie historie z dreszczykiem. Dlatego sięgnąłem po nią z nadzieją na udaną opowieść w tych klimatach.
Książka Lokis jest rękopisem profesora Wittembacha, który za sprawą przypadku trafia do dworu rządzącego przez hrabiego, którego burzliwe losy od początku zostają nam ukazane za sprawą retrospekcji z przeszłości i wydarzeń obecnie opisanych. Taka próba opowiedzenia sprawdza się w takim przypadku świetnie. Przedstawienie tajemnic rodzinnych i hrabiego wywołuje atmosferę niepokoju w czasie czytania. Dziejąca się w posiadłości przywodzi na myśl klasyczne opowieści z dreszczykiem z sekretami i nieszczęsliwą miłością po drodze. Autor dobrze sobie poradził ze stworzeniem klimatu jaki panuje w nowelce i nie brakuje w nim mrocznych odcieni w czasie czytania. Zaczynająca się zwyczajnie jak powieść historyczna z przygodami bohatera skręca pomału w rejony grozy za sprawą przedziwnych wydarzeń i niesamowitości jaka wkrada się w opowieść. Dlatego tak spodobała mi się i mimo upływu czasu nadal może podobać się. Subtelne aluzje, pojawienie się przedziwnych zdarzeń i wrażenia czegoś niepokojącego jest na porządku dziennym w czasie czytania. Napisana ładnym językiem, przystępnie, ale z nutką tajemnicy i klimatu budowanego od samego początku przez autora. Uwielbiam takie starsze historie grozy czy nawet opowieści niesamowite lub z dreszczykiem. Mające swój klimat i upiorną atmosferę z niezwykłymi wydarzeniami po drodze. Zakończenie świetne i pasujące do reszty pozostawiające pewne niedopowiedzenie w pewnej kwestii. Spodobało mi się i na pewno finał był udany oraz przemyślany w taki sposób, aby czymś zaskoczyć w końcówce.
Książka Lokis jest krótką historią wydaną w formie książkowej przypominającą starsze opowieści z dreszczykiem. Łączącą w sobie powieść historyczną, przygodę i klimatyczną opowieść grozy w całość. Dobrze czyta się od samego początku i wciągnęła mnie historia związana z bohaterem, tajemnicami i odkryciami sekretów posiadłości hrabiego. Fajnie napisana pełna klimatu opowieść jaką dostałem od autora i polubiłem od razu. Podana w formie relacji bohatera z wydarzeń jakimi był świadkiem sprawdziła się i wciągnęła od razu do samego końca trzymając w napięciu. Mająca swoje już lata, ale nadal potrafi może nie przestraszyć mocno, lecz posiada swój upiorny klimat i przez zakończenie wiele moim zdaniem zyskuje. Stawiająca na budowanie niepokoju i niesamowitości co udało się autorowi świetnie. Sięgając po nią nie spodziewałem się tak dobrej i ciekawej opowieści z dreszczykiem jaką dostałem i chętnie sięgnę po inne utwory autora jak będę miał ku temu okazje. Książka Lokis jest propozycją dla fanów starszej grozy, opowieści z dreszczykiem lub klasyki grozy. Sprawiła mi sporo frajdy i miło spędziłem przy niej miło czas podczas czytania. Dlatego tak świetnie bawiłem się i na pewno finał podbił nieco ocenę, bo pozostawił wiele niewiadomych jeśli chodzi o zakończenie zaskakując mnie takim obrotem sprawy. Przyjemna i szybko czytająca się nowelka z dreszczykiem od autora, któremu na pewno jeszcze dam nieraz szansę.
