Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Kilkanaście lat temu przeczytałem książkę Grzegorza Swobody na temat Powstania Wielkanocnego i od tamtej pory darzę Irlandczyków sympatią. Tematyka irlandzkiej wojny o niepodległość jest w polskojęzycznej historiografii problematyką raczej egzotyczną, dlatego bardzo się cieszę, że na naszym rynku pojawiła się biografia Michaela Collinsa. Ów mężczyzna był bowiem jednym z twórców Wolnego Państwa Irlandzkiego, uczestnikiem Powstania Wielkanocnego, ministrem finansów, przywódcą IRA, sygnatariuszem traktatu angielsko-irlandzkiego z 1921 roku. Nie da się ukryć, że dla autora jest to sprawa dosyć osobista i emocjonalna. Z treści książki można wywnioskować, że rodzina Coogana była związana z obozem Collinsa, jednak nie wpływa to znacząco na odbiór biografii. Praca została napisana w oparciu o liczne dokumenty, listy czy dzienniki Collinsa, ale także na podstawie wielu rozmów z uczestnikami tamtych wydarzeń (biografia była pisana w 1990 roku),co nadaje książce swoistego klimatu. Przede wszystkim ta obszerna książka (prawie 600 stron, nie licząc aneksów, przypisów i bibliografii) koncentruje się na wydarzeniach po 1916 roku, czyli na partyzanckiej wojnie przeciwko wojskom brytyjskim, późniejszym rozmowom pokojowym, a następnie pierwszych miesiącach Państwa Irlandzkiego. Przyznam, że wielkie wrażenie wywarł na mnie rozdział o negocjacjach angielsko-irlandzkich. Coogan znakomicie pokazuje z jakimi problemami zmagali się dyplomaci podczas rozmów, jak zmieniał się sam projekt traktatu, ale też fakt, że czasami własna drużyna sprawia więcej problemów niż rywal. Duże słowa uznania nalezą się też autorowi, za to, że jako biograf rozumie pewną historyczną odpowiedzialność i nie chce zostawiać jakichś niedomówień czy wątpliwości co do postaci Collinsa. Z tego też powodu, mimo, że nie zawsze można mieć stuprocentową pewność, Coogan stara się formułować wiele konkretnych tez czy wniosków, podpierając je materiałami źródłowymi, nie pomijając także tematów niekoniecznie wdzięcznych dla rodziny jak na przykład romanse głównego bohatera. Podsumowując, biografia Michaela Collinsa wypełnia istotną lukę na polskim rynku wydawniczym, a przy okazji jest to kawał znakomitej literatury, która przyznam, że przerosła moje oczekiwania.