Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Historia Cypru jest burzliwa, zwłaszcza historia najnowsza. W książce Adamczyka to ona jest w centrum uwagi. Historia ta ma wielu bohaterów – poza samym Cyprem: Imperium Osmańskie i jego następczynię Turcję, Grecję, Wielką Brytanię, a w rolach drugoplanowych Stany Zjednoczone, Rosję i ZSRR, ONZ, NATO, EWG. Historia wyspy zamieszkanej w większości przez Greków, jednak z dużą społecznością Turków, w ciągu ostatnich 100-150 lat dotyczy głównie tego, do kogo wyspa powinna należeć. Kulturowo grecka, jednak do Grecji należąca tylko za panowania Aleksandra Macedońskiego, od XVI do XIX w. była częścią Turcji, a potem kolonia brytyjską. Już XIX w. ludność grecka dążyła do przyłączenia wyspy do Grecji i cała dalsza historia Cypru jest determinowana tymi staraniami. Jest tu kilka dramatycznych zwrotów akcji – pomimo, że to książka naukowa, to miejscami czyta się ją jak powieść sensacyjną. Pokazuje ona ile szans na rozwiązanie kwestii Cypru zostało zaprzepaszczonych przez chwilowe i partykularne interesy – tu w pełni sprawdzało się powiedzenie, że niewykorzystane szanse się mszczą. Jest ona też obrazem tego, jak można doprowadzić do ruiny swój kraj uparcie stojąc na nierealistycznym stanowisku, ignorując oczekiwania i obawy innych. W konflikcie grecko-tureckim na Cyprze przeważnie to Turcja przedstawiana jest jako ten „zły” – to w końcu ona, po militarnej operacji, doprowadziła niemal 50 lat temu do podziału wyspy i powstania nielegalnej w świetle prawa międzynarodowego Tureckiej Republiki Cypru Północnego. I w ostatnich latach to ona głównie odpowiadała za blokowanie procesu pokojowego zgłaszając nierealistyczne żądania. Z książki Adamczyka wyłania się jednak obraz daleki od czarno-białego podziału. Okazuje się, że wszyscy są tu winni, a w początkowym okresie to większą winę należałoby przypisać jednak Grekom, których upór by kwestia cypryjska była rozwiązana dokładnie tak, jak oni uważają ostatecznie doprowadził do czegoś zupełnie odwrotnego. Mamy tu też charyzmatyczną postać cypryjskiego arcybiskupa-prezydenta Makariosa, którego pewność, że on ma rację, że on najlepiej wie co Cyprowi potrzeba, doprowadziła do rozpadu dwunarodowego społeczeństwa, które od kilkuset lat wspólnie żyło na tej wyspie, i w efekcie do upadku państwa. Happy endu tu nie ma, Cypr nadal jest podzielony.