Urodzony w 1921 roku w Brazylii. Był zaangażowany w edukacyjne ruchy społeczne i "budzenie świadomości" Brazylijczyków. Stworzył swój własny program alfabetyzacji dorosłych, który był skierowany do niepiśmiennych Brazylijczyków (piśmienność była warunkiem brania udziału w wyborach w Brazylii). Sukces jaki osiągnął Freire swoją metodą "wzbudził nadzieję na oświecenie i polityczną emancypację 40 milionowego wówczas narodu". Eksperyment ten został jednak przerwany, Freire zaś początkowo uwięziony, następnie wydalony z kraju w 1964 r. (do którego powrócił 16 lat później).
W 1970 r. w USA ukazuje się najsłynniejsza książka Freire "Pedagogy of the Oppressed" ("Pedagogika uciśnionych" - nie przetłumaczona na język polski). "Jej podstawowym przesłaniem jest ufność wobec edukacji, która potrafi generować zmiany."
Freire krytykuje społeczeństwo, gdzie kilku panujących (uciskających) panuje nad całą rzeszą uciskanych. Uciskani powinni "zbudzić swoją świadomość" i podjąć walkę o swoje wyzwolenie (nie ma jednak na myśli obalenia władzy siłą, a stworzenie zupełnie nowego ładu społecznego, gdzie nie będzie uciskanych i uciskających). Nie można jednak emancypować się za innych, uciśnieni muszą sami zdać sobie sprawę ze swojego ucisku (tu jest potrzebna edukacja) i podjąć własny trud o swoje uwolnienie.
Freire krytykuje również edukację bankową, a więc dobrze znaną większości z nas, w której nauczyciel przelewa z pełnego naczynia do pustego, które jest głową ucznia. Według Freire szkoła powinna być ośrodkiem twórczości, w której ludzie uczą i uczą się z radością i w którym każdy doświadcza szacunku i szanuje innych.

Źródła:
Zielińska – Kostyło H., „Pedagogika emancypacyjna”, w: „Pedagogika. Podręcznik akademicki t. 1” red. n. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa: PWN 2011, s. 401-411

Kostyło H., „Uniwersalność przesłania 'Pedagogii uciśnionych' Paula Freire'go” w: Rocznik andragogiczny 2010, s. 78-79 http://www.ata.edu.pl/dokumenty/RA/RA_2010.pdf

Czerepaniak – Walczak M. „Pedagogika emancypacyjna”, Gdańsk: GWP 2006