O sile i ulotności pamięci, czyli 4 książki o wspomnieniach [KONKURS]

Ewa Cieślik Ewa Cieślik
10.08.2020

Literatura pełna jest historii związanych z przeszłością, do której wciąż możemy sięgnąć dzięki pamięci. I wcale nie chodzi tylko o pamiętniki i opasłe tomy wspomnień, lecz o beletrystykę, która wykorzystuje motyw retrospekcji, przypominania sobie tego, co było, powrotu do przeszłości. Zapraszamy do wzięcia udziału w konkursie z Colorland i wspólnej opowieści o sile wspomnień. 

O sile i ulotności pamięci, czyli 4 książki o wspomnieniach [KONKURS]

Przypominam — wszystkiego przypomnieć nie zdołam:

Trawa… Za trawą — wszechświat… A ja — kogoś wołam.

Podoba mi się własne w powietrzu wołanie, —

I pachnie macierzanka — i słońce śpi — w sianie.

To początek krótkiego wiersza Bronisława Leśmiana „Z lat dziecięcych” – pełnego nostalgii i sentymentu powrotu do młodości. Wypełnione kolorami i wrażeniami wspomnienia licznie znajdziemy też na kartach książek. W końcu to przecież pamięć sprawia, że jesteśmy sobą, definiuje nas, nasze pragnienia i marzenia.

Gdy cena nie gra roli

Literatura wielokrotnie sięga po motyw wspomnień. Niezależnie od gatunku – refleksje na temat roli pamięci w naszym życiu znajdziemy także w powieściach przygodowych czy sensacyjnych. Przykładem może być gorąca nowość ostatnich tygodni – książka Zygmunta Miłoszewskiego, który popularność zdobył kryminałami, lecz obecnie zmienił literacki kurs i skierował się ku powieściom awanturniczym. Taka jest właśnie „Kwestia ceny”, quasi-kontynuacja „Bezcennego”, bo z tymi samymi bohaterami, lecz już poruszająca nieco inną tematykę. Wśród niej – problem pamięci, a raczej jej ulotności. Oto Karol, mąż profesorki Zofii Lorentz, stopniowo gubi wspomnienia. Umykają mu rozmowy i kłótnie, w których brał udział, wydarzenia z przeszłości, a nawet ludzie. Zapomina, a wraz z zapominaniem traci nie tylko siebie, lecz także innych – w tym swoją żonę. Dla Zofii bowiem Karol wygląda, uśmiecha się i gotuje jak jej mąż, ale już nim nie jest.

Miłość to wspólne wspomnienia i plany. Związek polega w dobre dni na przywoływaniu bez końca szczęśliwych chwil, a w złe rozpamiętywaniu traum, „bo ty zawsze” i „bo ty nigdy”. Różne wydarzenia, spojone zaprawą wspólnej pamięci, tworzą związkowe gmaszysko, po którym szwendamy się z pokoju do pokoju i planujemy kolejne etapy rozbudowy. Bez wspomnień i planów nie ma związku. Nie ma miłości.

I choć „Kwestia ceny” to dość lekka, iście wakacyjna lektura, to okrucieństwo utraty wspomnień jest w niej wyraźnie zarysowane. Powieść dobitnie ukazuje, jak bardzo przeszłość wpływa na naszą teraźniejszość, definiuje współczesne relacje z ludźmi, z którymi wiele przeszliśmy.

Fotoksiążka - Colorland

Ocalić od zapomnienia

„Twe oczy, jak piękne świece / a w sercu źródło promienia / Więc ja chciałbym twoje serce / ocalić od zapomnienia” – pisał Konstanty Ildefons Gałczyński, a śpiewał Marek Grechuta. Tych, których kochamy, chcemy już zawsze pamiętać. Pamięć, mocna i silna jak lina okrętowa, związuje nas na zawsze. Nic zatem dziwnego, że motyw retrospekcji i wspomnień często znajdziemy w najpiękniejszych historiach miłosnych. Pamiętacie „Titanic”? W tym kinowym hicie James Cameron sięgnął te ten sprawdzony sposób wzruszania widza, wyjawiając na końcu filmu, że romantyczna opowieść o Jacku i Rose to już tylko wspomnienie staruszki, która powoli żegna się z życiem. Płomienny romans, wybuchy namiętności i obezwładniające uczucie miłości – jeśli ktoś jest takim szczęściarzem, by tego doświadczyć, wspomnienie pełnych uniesień chwil będzie już zawsze przechowywał w pamięci jak najcenniejszy skarb.

Nie odchodźmy więc tak bardzo od świata filmu, lecz Leonardo DiCaprio zamieńmy na Ryana Goslinga i przypomnijmy sobie melodramat „Pamiętnik” w reżyserii Nicka Cassavetesa. Dla przyzwoitości dodajmy także, że w duecie z Goslingiem zagrała również Rachel McAdams (para wygrała zresztą MTV Movie Award za najlepszy filmowy pocałunek).

Film ten był oparty na książkowym pierwowzorze, w którym Nicholas Sparks opowiedział czytelnikom o Noah i Allie, która cierpi na chorobę Alzheimera. Zrozpaczony mąż walczy o żonę i decyduje się każdego dnia czytać jej opowieść o dwojgu zakochanych. Allie jest nią głęboko poruszona, lecz jej pamięć jest tak ulotna, że nie zdaje sobie jednak sprawy, że to ich własna historia…

„Pamiętnik” był oparty na podstawie prawdziwej historii dziadków byłej żony Nicholasa Sparksa, Cathy. Para była razem przez 60 lat. Niestety z powodu choroby nie mogli przybyć na ślub swojej wnuczki. Państwo młodzi postanowili ich zaskoczyć i dzień później zjawili się w ich domu z porcjami tortu weselnego, ubrani w ślubne stroje. To właśnie podzielili się z Państwem Sparks historią swojej miłości, która zainspirowała pisarza. Co ciekawe, w prawdziwym życiu zdarzały się też inne pary, których życie przypominało to Noah i Allie. Jak na przykład Jack i Phyllis Potterowie z angielskiego hrabstwa Kent, którzy również zmagali się z chorobą, a o pamięć walczyli odczytując na głos fragmenty z pamiętnika mężczyzny. Inny przykład to historia Teresy i Isaaka Vatkonów, którzy byli razem 69 lat. Ich miłość była tak wielka, że spełnienie znalazła w obietnicy „póki nas śmierć nie rozłączy” – małżonkowie zmarli tego samego dnia, trzymając się za ręce, zaledwie 40 minut po sobie. Tym samym ich historia zakończyła się w niezwykle podobny sposób, jak w „Pamiętniku”, a literatura pokazała, jak bardzo bliska jest prawdziwemu życiu… oraz śmierci.

Kukbi magiczne od Colorland

Ku młodości i jeszcze dalej

Często wspomnienia prowadzą nas przez czasy młodości i jeszcze dalej, aż do okresu dojrzewania. Gatunek Bildungsroman (czyli „powieści o formowaniu”, przedstawiającej proces formowania się osobowości młodego bohatera) wykorzystuje również Antoni Libera w „Madame”, choć, jak utrzymywał sam autor, jego zamiarem była raczej parodia. Książka ta opowiada o miłości, jaką młody, inteligentny uczeń zaczyna pałać do nauczycielki języka francuskiego. Wyjątkowy jest przede wszystkim język tej książki, a także niezwykła erudycja autora. Liczne nawiązania do innych dzieł kultury sprawiają, że czytelnik może czerpać przyjemność z ich odszukania i odszyfrowania. Nostalgiczna podróż w czasy Polski Ludowej, której siermiężność osładzało pierwsze mocne uczucie, to świadectwo wtajemniczenia – zarówno uczuciowego, jak i literackiego.

Powrót do minionych czasów czasami miewa jednak gorzki smak, o czym przypomina Margaret Atwood. Laureatka Nagrody Bookera z 2019 roku w „Kocim oku” opisuje losy Elaine Risley, która po latach wraca do rodzinnego Toronto. Przez to przypomina się jej relacja z ojcem, związek ze starszym mężczyzną, a w końcu toksyczna przyjaźń. Elaine, skonfrontowana z bolesną przeszłością, musi poradzić sobie z tęsknotą, nienawiścią, poczuciem zdrady…

Lubię powieści, w których postać dorasta, przechodzi przez koleje życia, może sięgnąć do wspomnień. Zawsze za jakimś zachowaniem stoi pewna historia. Trzeba tylko zrobić stop klatkę i ją zobaczyć. I zobaczyć siebie w danym momencie. Wtedy przychodzi zrozumienie – pisze użytkownik MTop.

„Kocie oko”, w którym bohaterka przywołuje obrazy i sceny z dzieciństwa, może być dla czytelnika również katalizatorem wspomnień. Dawni przyjaciele, pokryte kurzem zapomnienia sekrety, czy dziecięce zabawy, do których nawiązuje tytuł powieści – wszystko to możemy sobie sami przypomnieć, towarzysząc Elaine w jej podróży do przeszłości.

KONKURS

Czy w swojej pamięci również przechowujecie wspomnienia, na podstawie których mogłaby powstać piękna książka? Jeśli tak, to mamy dla was konkurs! Opiszcie nam swoje wybrane wspomnienie. Może ono być związane są ważnym momentem waszego życia lub po prostu być historią, którą lubicie się dzielić.

Dziesięciu autorów najciekawszych z nich firma Colorland nagrodzi możliwością stworzenia fotoksiążki, w której zachowacie zdjęcia, na których utrwaliliście szczęśliwe chwile.

Wspomnienia opisujcie w komentarzu do tej aktualności. Macie czas do niedzieli, 16 sierpnia 2020 roku. Wszystkie szczegóły znajdziecie w regulaminie konkursu.

Dodatkowo sponsor nagród, firma Colorland, przygotowała specjalne promocje dla użytkowników lubimyczytać.pl. Zajrzyjcie na tę stronę – znajdziecie na niej kody rabatowe na fotoksiążkę, magnesy i magiczne kubki.


komentarze [59]

Sortuj:
więcej
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
LubimyCzytać  - awatar
LubimyCzytać 24.08.2020 10:36
Administrator

Konkurs został zakończony. Za wszystkie odpowiedzi dziękujemy!
Wybraliśmy zwycięskie prace:

Czytamfotografuje komentuje

Mael

the_bowska

agadyjak301bde

Maria

Dawid Jabłoński


agpona


KailaaMoor


JFR


KochającaSłowa

Serdecznie gratulujemy! Z laureatami skontaktujemy się bezpośrednio.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
the_bowska  - awatar
the_bowska 24.08.2020 23:13
Czytelniczka

Dziękuję!

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Virgo13  - awatar
Virgo13 24.08.2020 23:59
Czytelnik

Dzięki! :)

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
mitomo  - awatar
mitomo 16.08.2020 23:22
Czytelnik

Pierwsze trzy miesiące tego roku były niezwykle pracowite.
Nie zrozumcie mnie źle, to nie tak że w erze pracowania z domu obijałem się. Wręcz przeciwnie, pracowałem nawet dłużej niż zwykle.
Rzecz w tym, że tuż przed całym tym szaleństwem miałem - wraz z małżonką - bardzo pracowite 3 miesiące..
W tym czasie udało nam się zdecydować... i załatwić wszystkie ślubne formalności...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Arecki  - awatar
Arecki 16.08.2020 22:06
Czytelnik

Moje wspomnienie dotyczy idealnego dnia. Oczywiście z perspektywy dziecka. W natłoku obowiązków i spraw do załatwienia. Coraz szybszym trybie życia i ogarniającej rutynie miło jest wrócić do czasów podstawówki. Piękny dzień. W kilkudniowej perspektywie zakończenie roku - lekcje skrócone i luźniejsze. Czas upływa na rozmowie o planach na wakacje i poznawaniu nas lepiej przez...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Ilona_05  - awatar
Ilona_05 16.08.2020 12:51
Czytelniczka

Wiatr rozwiewa mi włosy. Jest schyłek ciepłego lata. Niosę świeże maliny, dopiero co zerwane z własnego ogródka i kładę je na stole,
przy którym siedzi Babcia. Udało mi się wyrwać na chwilę z gwarnego miasta i jestem tu, gdzie najlepiej - na wsi, u Babci. Znowu słyszę,
że jestem za chuda. Śmiejemy się do rozpuku. Opowiadam jej, co się ostatnio wydarzyło. Pyta, co u moich...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Virgo13  - awatar
Virgo13 16.08.2020 09:02
Czytelnik

Wspomnieć chwilę, która odmieniła moje życie? Bardzo proste zadanie.

Narodziny mojego syna.

Pamiętam doskonale chwilę, gdy pierwszy raz go zobaczyłem i co wtedy czułem. To jedyny prawdziwy, poważny rozjazd na torach życia. Moment, w którym to, co było do tej pory, staje się niewiele znaczącą przeszłością i szybko oddala się gdzieś w niebyt. Moment, gdy życie wystartowało...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Alicja  - awatar
Alicja 15.08.2020 23:16
Czytelniczka

Wielokrotnie myślałam o napisaniu powieści fabularnej lub dziennika ze wspomnieniami z moich podróży w basenie Morza Śródziemnego, związanych z pracą jako animator i rezydent turystyczny.
Od tych doświadczeń upłynęło już 6 lat, ale często wracam do nich pamięcią gdyż ukształtowały moją tożsamość, otworzyły umysł na to co nowe, inne, obce oraz rozbudziły apetyt na...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
KailaaMoor  - awatar
KailaaMoor 15.08.2020 23:13
Czytelniczka

Rok mojej 18-nastki, był szalonym czasem pełnym planów, marzeń i zadań, które sama przed sobą postawiłam. Zbyt wiele tego, by opisywać dokładnie, ale... zaczęłam jeździć o stolicach... polskich województw. Sporządziłam listę książek do przeczytania na rok, oraz na życie! Bawiłam się na urodzinowych imprezach znajomych. Tworzyłam dla bliskich własnoręczne prezenty i...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Decerto  - awatar
Decerto 15.08.2020 18:53
Czytelnik

Wspomnienie Pierwszej Randki.

Poznałam Go przez jeden z popularnych portali randkowych, a że z natury jestem ostrożna i nie umawiam się z Nieznajomymi długo zajęło Mu przekonanie mnie, aby się z Nim spotkać. Korespondowaliśmy ze sobą niemal codziennie. O wszystkim. I pomyśleć, że nawet mu się nie przedstawiłam. Przez długi czas nie wiedział nawet jak mam na imię....

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Alas105  - awatar
Alas105 15.08.2020 15:17
Czytelnik

Jednym z moich najlepszych wspomnień jest moja przyjaciółka z podstawówki. Przeprowadziła się z innego miasta i to zmieniło nasze życia. Początkowo ostrożnie, a z czasem stałyśmy się nierozłączne. Obie miałyśmy dość dużo pomysłów. Byłyśmy jak Jo z "Małych kobietek" L.M. Alcott. Biegałyśmy po lesie, wspinałyśmy się po drzewach. W w głowie utknęło najbardziej to, jak...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Karolina_B  - awatar
Karolina_B 15.08.2020 13:49
Czytelnik

Jest tyle chwil uchwyconych we wspomnienia, że ciężko wybrać to jedno. Może więc sięgnąć po te najbardziej odległe, jeszcze z czasów dzieciństwa?
Wakacje powoli dobiegają końca, rodzice myślą już o powrocie dzieci do szkoły, dzieci wolą chyba ten moment odwlekać. Wspomnieniami wracam do mojego pierwszego dnia w szkole. Widzę „naszą panią”, bardzo młodą, właśnie kończy...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej