Jesteśmy społecznością, która kocha książki

"...Gdzieś tam
Gdzieś tam za tęczą
Pośród gwiazd
Leży kraj
Najwspanialszych snów
Kraj skąd bije blask
Gdzieś tam
Gdzieś tam za tęczą
Błękit lśni
To jest kraj
Gdzie spełniają się
Twe dziecięce sny..."


Okres kwarantanny pozwala odkrywać w człowieku pokłady nowych możliwości i chęci.
Współpraca zdalnych zajęć z moimi podopiecznymi, osoby z niepełnosprawnością intelektualną pozwalają sięgnąć po książki z dzieciństwa, puścić wodze fantazji i odkrywać świat na nowo...
"Czarnoksiężnik z Krainy Oz" wydany w 1900 roku w Chicago, stała się zarazem pierwszą książką fantastyczną w literaturze dziecięcej i obowiązkową pozycją w kanonie literatury światowej.
Dorotka, tornado, trąba powietrzna w Kansas , Manczukinowie, Zła Czarownica, Dobra Czarownica, Winkowie, latające małpki, i wielowymiarowa postać Czarownika Oz, srebrne trzewiki, trójka oddanych przyjaciół : Strach na Wróble, Blaszany Drwal i Bojaźliwy Lew i do tego cudowny piesek Toto.
Szmaragdowa Gród w której trzeba nosić zielone okulary...kres przygód i spełnienie życzeń następuje w krainie Kwadlindów, którymi włada Dobra Czarownica Gladiola.
Niezwykła podróż, która uzmysławia, że każdy z jej uczestników szukając przymiotów umysłu, dobrego serca i odwagi, powrotu do rodziny i domu, odkrywa, że wszystko to było w nich i dostępne na wyciągnięcie ręki.
Ciekawie się odkrywa tę książkę ponownie po dekadach, ponieważ każdy inaczej postrzega, i co innego w niej odkrywa...

Ciekawostka jest też alegoria polityczna.
W 1964 roku na łamach „American Quarterly” ukazał się artykuł historyka Henry’ego M. Littlefielda. Autor stwierdził, że "Czarnoksiężnik z Krainy Oz" jest nie tylko książką dla dzieci, ale i alegorią, opisującą ówczesne problemy polityczno-gospodarcze Stanów Zjednoczonych, a przede wszystkim konflikt wokół kwestii oparcia waluty USA wyłącznie na złocie bądź na złocie i srebrze, będącej głównym tematem dwóch kampanii prezydenckich: w 1896 i 1900 roku, w których o urząd prezydenta walczyli William McKinley i William Bryan. Sam Baum miał być przy tym zwolennikiem popierającego bimetalizm populisty Williama Jenningsa Bryana. Zdaniem Littlefielda na taką interpretację wskazywało wiele obecnych w utworze motywów. Zestaw postaci odzwierciedlają różne grupy społeczne: Zła Czarownica ze Wschodu to wyzyskujący robotników kapitaliści ze Wschodniego Wybrzeża, Strach na Wróble – amerykańscy farmerzy, Blaszany Drwal zaś – robotnicy. Tchórzliwy Lew, w rzeczywistości silny i odważny, miał być samym Bryanem. Szmaragdowy Gród miał symbolizować Waszyngton, a rządzący nim Czarnoksiężnik – poprzedniego prezydenta Grovera Clevelanda. Skrzydlate Małpy, zmuszone do służby na rzecz posiadacza Złotej Czapki, miały być nawiązaniem do Indian, których byt zniszczyło odkrycie na ich terenach złóż złota.

Pogląd o Czarnoksiężniku... jako powieści z kluczem wsparli i rozwinęli inni naukowcy. Według Richarda Jensena Toto miał wziąć imię od słowa teetotaling, oznaczającego zwolennika prohibicji, samo słowo Oz miało zaś nawiązywać do politycznego sloganu Bryana 16:1 (16 uncji srebra za jedną złota). Ekonomista Hugh Rockoff opublikował w 1990 roku w „Journal of Political Economy” artykule przedstawił inną interpretację; wg niego Złą Czarownicą ze Wschodu miał być Cleveland, Złą Czarownicą z Zachodu – McKinley, a Czarnoksiężnikiem Ozem, mamiącym poddanych sztuczkami – Mark Hanna, energiczny menedżer kampanii prezydenckiej McKinleya.

Teza o Czarnoksiężniku... jako alegorii sytuacji gospodarczo-politycznej Stanów Zjednoczonych w końcu XIX wieku stała się w latach 80. XX wieku dominującym w nauce poglądem. Także w polskich publikacjach z zakresu historii ekonomii Czarnoksiężnik... był określany jako powieść z kluczem.

We wszystkich tych poglądach przyjmowano założenie, że Baum był zwolennikiem demokratów i kandydatury Bryana. Oparte było ono m.in. na fakcie wydawania przez pisarza lokalnej gazety „Aberdeen Saturday Pionieer”, propagującej liberalne poglądy społeczne. Jednak Michael Hearn, biograf Bauma i wydawca krytycznego wydania Czarnoksiężnika..., wykazał, że poglądy polityczne Bauma były zupełnie odmienne – Hearn odnalazł np. opublikowany na łamach „Evening Post” wiersz Bauma, będący jednoznacznym poparciem McKinleya i jego programu. Wbrew teorii Littlefielda Baum nie był też orędownikiem praw Indian – przeciwnie, publikował artykuły wyrażające poparcie dla masakry Siuksów nad Wounded Knee. Ustalenia Hearna stały się szeroko znane dopiero w latach 90. XX wieku.

Pierwsze polskie wydanie "Czarnoksiężnik ze Szmaragdowego Grodu" w 1962 roku wydała Nasza Księgarnia, przekładu dokonała Stefania Wortman, a książkę zilustrował Adam Kilian.

Warto wspomnieć o adaptacjach i ekranizacjach.
"Czarnoksiężnik z Krainy Oz" był wielokrotnie ekranizowany i wystawiany na scenie. Pierwsza adaptacja sceniczna miała miejsce już w 1902 roku. Był to wystawiany wpierw w Chicago, a później na Broadwayu musical"The Wizard of Oz", będący dość swobodną adaptacją książki. Pierwszymi ekranizacjami Czarnoksiężnika... były krótkie filmy, których producentem był sam Baum. Pierwszym filmem pełnometrażowym nakręconym na podstawie powieści był niemy film "Czarodziej z Oz" (Wizard of Oz) z 1925 roku. W roli Blaszanego Drwala wystąpił Oliver Hardy.

Najpopularniejszą ekranizacją powieści jest musical "Czarnoksiężnik z Oz" (The Wizard of Oz) w reżyserii Victora Fleminga z 1939 roku, z Judy Garland w roli Doroty. Judy Garland - "Somewhere Over The Rainbow" zaśpiewała najpiękniejszą piosenkę o tęczy....
Jego nieoficjalnym sequelem (nakręconym bez zgody wytwórni MGM) jest disneyowska produkcja Powrót do Krainy Oz z 1985 roku.

Inną długometrażową produkcją jest "Czarnoksiężnik z krainy Oz" (The Wiz) z 1978 roku w reżyserii Sidneya Lumeta, z Dianą Ross w roli Doroty i Michaelem Jacksonem jako Strachem na Wróble.
Do Czarnoksiężnika... nawiązują też m.in. Muppety w krainie Oz (The Muppets' Wizard of Oz, 2005).

W latach 1986-1987 emitowano japońsko-kanadyjski serial animowany pt. "Czarnoksiężnik z Krainy Oz".

W 1990 roku pojawił się trzynastoodcinkowy amerykański serial animowany pt. "Czarnoksiężnik z Oz".

W 1995 roku powstał japoński serial animowany pt. Skarbczyk najpiękniejszych bajek, który zawierał zestaw najpopularniejszych bajek dla dzieci, wśród nich znalazł się także "Czarnoksiężnik z Krainy Oz" (odcinek 21).

Motyw wykorzystano też w drugiej połowie trzeciego sezonu „Dawno, dawno temu”, w 2014 roku, gdzie Zelena, Zła Czarownica z Zachodu została porzucona przez matkę i usiłowała temu zapobiec poprzez magię. Wykorzystano tam też inne postacie z książki: Glindy, Dorotki Gale czy Latające małpy.

Polską ekranizacją Czarnoksiężnika... jest serial animowany W krainie czarnoksiężnika Oza. Polską adaptację sceniczną z muzyką Mateusza Pospieszalskiego przygotował Jerzy Bielunas.

"...Gdzieś tam
Gdzieś tam za tęczą
Pośród gwiazd
Leży kraj
Najwspanialszych snów
Kraj skąd bije blask
Gdzieś tam
Gdzieś tam za tęczą
Błękit lśni
To jest kraj
Gdzie spełniają się
Twe dziecięce sny..."


Okres kwarantanny pozwala odkrywać w człowieku pokłady nowych możliwości i chęci.
Współpraca zdalnych zajęć z moimi podopiecznymi, osoby z niepełnosprawnością intelektualną...