Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Maciej A. Brzozowski jest specjalistą w swojej dziedzinie. Italianista, tłumacz (m.in. Andrei Camillerego), popularyzator wiedzy o Włoszech, autor książki „Włosi. Życie to teatr”. Sięgając po „Boskie. Włoszki, które uwiodły świat” mamy więc pewność, że to książka nie tylko pasjonata, ale i fachowca.

Brzozowski przedstawia portrety 10 fascynujących Włoszek. W pierwszej części, „Kobiety i władza”, koncentruje się na tych związanych z polityką. Matylda z Canossy uczestniczyła w strategicznych rozmowach między papiestwem a cesarstwem, Olimpia Maidalchini miała w Rzymie wyższą pozycję od samego papieża, a Sonia Gandhi czuje się bardziej hinduską niż Włoszką i jest jedną z najbardziej wpływowych kobiet w Indiach. W drugiej części, „Życie to gra”, autor kreśli charakterystyki kobiet związanych ze sztuką, nawet, jeśli to tylko sztuka życia. Są wśród nich: Luisa Casati, jedna z najczęściej portretowanych kobiet świata, która swoje ciało traktowała jak dzieło sztuki; Edda Ciano, córka Mussoliniego czy Carla Bruni, modelka, piosenkarka i była pierwsza dama Francji. Co ciekawe, Brzozowski opisuje też „Włoszki z importu”, kobiety, które zrobiły na Półwyspie Apenińskim furorę, choć pochodziły ze Szwecji (Krystyna Wazówna) i Polski (Jadwiga Toeplitz-Mrozowska).

Właśnie ta różnorodność jest największym atutem „Boskich”. Autor przybliża nam kobiety pochodzące z różnych regionów Włoch, znane i nieznane, bogate i biedne, żyjące w średniowieczu, renesansie i współcześnie. Mnogość źródeł, z których korzystał Brzozowski, zasługuje na docenienie. Są to biografie, kroniki, prasa, a nawet osobiste zapiski bohaterek; książki w języku polskim, angielskim, włoskim i francuskim. Do „Boskich” przyciąga już sama okładka, na której znajduje się, obok włoskiej flagi, zmysłowa aktorka Virna Lisi. Ikonografia w ogóle jest mocną stroną książki: znajdziemy tu wiele zdjęć, portretów czy obrazów, są one jednak dobrze wyważone, nie dominują nad tekstem. Co szczególnie mi się spodobało, to fakt, że autor stara się „odczarować” zły wizerunek niektórych bohaterek, np. Katarzyny Medycejskiej. Brzozowski nie ocenia swoich bohaterek, ale widać, że darzy je sympatią.

Książka ma jednak kilka minusów. Rozumiem skrótowość charakterystyk, ale niektóre rozdziały aż proszą się o rozwinięcie, pozostawiają ważne pytania bez odpowiedzi – np. dlaczego Krystyna została świętą, czym tak się zasłużyła, że pochowano ją w Bazylice św. Piotra? Czasami język nie jest dostosowany do opisywanego tematu. Używanie określeń „look”, „trendsetterka” czy „party planner” w odniesieniu do kobiet renesansu razi. Zdarzają się też błędy („toskańskie Gubbio” – Gubbio leży w Umbrii) i uproszczenia („mizoginiczne średniowiecze”).

Te drobne niedociągnięcia nie wpływają jednak na całą ocenę „Boskich”. Książka zmienia stereotypowe postrzeganie Włoszek, jest napisana ze swadą, czyta się ją z przyjemnością,. A komu mało – autor już zapowiedział kolejną pozycję, tym razem poświęconą włoskim mężczyznom.

Maciej A. Brzozowski jest specjalistą w swojej dziedzinie. Italianista, tłumacz (m.in. Andrei Camillerego), popularyzator wiedzy o Włoszech, autor książki „Włosi. Życie to teatr”. Sięgając po „Boskie. Włoszki, które uwiodły świat” mamy więc pewność, że to książka nie tylko pasjonata, ale i fachowca.

Brzozowski przedstawia portrety 10 fascynujących Włoszek. W pierwszej...

W tym roku Elżbieta II będzie świętowała swoje 90. urodziny (formalnie w kwietniu, oficjalnie w czerwcu). Na pewno będzie o niej głośno, warto więc dowiedzieć się czegoś więcej o „ostatniej królowej” – świetną ku temu okazją jest lektura książki Marka Rybarczyka „Elżbieta II. O czym nie mówi królowa?”.
Marek Rybarczyk był dziennikarzem BBC i przez wiele lat korespondentem „Gazety Wyborczej” w Londynie. Dzięki temu mamy pewność, że dostajemy relację osoby, która wie, o czym pisze, a jednocześnie charakteryzuje Elżbietę II z dystansem i obiektywizmem, którego może brakować Brytyjczykom.
Konstrukcja książki jest bardzo przejrzysta: 12 rozdziałów chronologicznie opisujących życie Elżbiety, od dzieciństwa do dzisiaj. Tytuł publikacji jest jednak trochę mylący, bo królowej dotyczy może nieco ponad połowa książki, reszta koncentruje się na szeroko rozumianej rodzinie Windsorów (głównie Karolu i Dianie). Poza tekstem głównym możemy przeczytać także umieszczone w ramkach ciekawostki, które uatrakcyjniają lekturę. Dużą zaletą książki są zdjęcia: zarówno te oficjalnie, jak i bardziej prywatne. Autorowi należy się szacunek za liczbę źródeł, z których korzystał podczas pisania. Są to nie tylko biografie wydane w Polsce, ale i te anglojęzyczne, artykuły prasowe i audycje radiowe.
Negatywną stroną książki jest jednak jej język. Rozumiem, że to publikacja popularna, ale słowo „royalsi” razi, podobnie jak kolokwializmy „stara malutka”, „szarogęsi się” czy „żółtodziób”. Wątpliwe jest też nadmierne psychologizowanie autora, odwoływanie się do Freuda i superego Elżbiety, pisanie o „uczuciowym autyzmie”. Czasem ostrze krytyki Rybarczyka jest chyba zbyt ostre (sugerowanie, że królowa „nie potrafi powiedzieć bez kartki jednego poważnego zdania”).
Na plus przemawia jednak fakt, że możemy zajrzeć za kulisy sprawowania władzy, zobaczyć, jak wygląda zwyczajny dzień niezwyczajnej osoby (choć niektóre szczegóły są zbędne, np. że królowa lubi równo pokrojone warzywa...). Choć o Elżbiecie mówi się dużo, dzięki książce możemy poznać kilka mniej znanych faktów (np. że korzysta ze smartfona i laptopa albo o jej religijności). „Elżbieta II...” to nie tylko charakterystyka królowej, ale i Brytyjczyków; autor kreśli portret społeczeństwa, opisując np. reakcje na krytyczne artykuły w prasie czy kolejne skandale w rodzinie Windsorów. Dla polskich czytelników na pewno ciekawa będzie szeroko opisana historia księżnej Diany – autor był w Londynie w dniach jej największej popularności, śmierci i żałoby po niej; przytacza teorie spiskowe na temat jej śmierci. Wspomina także o temacie dla Brytyjczyków niewygodnym: związkach Windsorów z III Rzeszą.
Portret Elżbiety II kreślony przez Marka Rybarczyka jest niejednoznaczny. Z jednej strony akcentuje jej chłód i dystans, z drugiej ¬– podkreśla miłość do zwierząt, pokazuje, że ma poczucie humoru (o swoich kapeluszach królowa mówi: „wyglądam w nich jak owca”). Należy zaznaczyć, że nie jest to książka historyczna, nie ma ambicji, by być naukową biografią – to publikacja popularna, którą czyta się lekko, łatwo i przyjemnie, dowiadując się jednocześnie kilku ważnych rzeczy z życia brytyjskiego dworu.

W tym roku Elżbieta II będzie świętowała swoje 90. urodziny (formalnie w kwietniu, oficjalnie w czerwcu). Na pewno będzie o niej głośno, warto więc dowiedzieć się czegoś więcej o „ostatniej królowej” – świetną ku temu okazją jest lektura książki Marka Rybarczyka „Elżbieta II. O czym nie mówi królowa?”.
Marek Rybarczyk był dziennikarzem BBC i przez wiele lat korespondentem...