W opowiadaniach czytelnik dostaje analizę stanu psychicznego bohaterki, która doświadcza poczucia pustki, śmiertelności (matka urodziła mnie wraz ze śmiercią), cierpi (pytania o Allaha i jego miłość do ludzi) i jednocześnie buntuje się wobec form wspólnego przeżywania żałoby przez tych wszystkich członków rodziny i przyjaciół, którzy przychodzą współuczestniczyć w rytuale. Pragnie samotności, odosobnienia, ale i funkcjonuje - w jakimś sensie daleka - wśród żałobników. Z okruchów tej relacji można wydobywać właściwe tureckiej kulturze sposoby towarzyszenia rodzinie w przeżywaniu żałoby. Doświadczenie śmierci bliskiej osoby wiąże się także z nawrotem wspomnień i te także pojawiają się w opowiadaniach. Relacja z ojcem musiała nie być oczywista, ponieważ pojawiają się refleksje typu: ojcowie nie starają się być kochani. Ale jednak, jeśli już go pokochasz, wkrótce umiera. Zapewne przyczyniła się do tego polityka, we wspomnieniach o ojcu, jego słowach i działaniach pojawia się słowo rewolta, a w narracji wspomnieniowej Trocki i Lenin. Niestety, brak mi głębszej wiedzy o historii Turcji, by rozpoznać tę aluzyjną mowę. To stanowi pewną trudność dla czytelności tej opowieści. A może jednak nie jest to bardzo ważne, a liczą się jedynie emocje, nastroje i stany psychiczne? To, co uniwersalne? W opowiadaniach przejawia się także w okruchach świat otaczający bohaterkę, jej ukochany, szef sklepu, w którym pracowała, urzędnicy działu ewidencyjnego miejskiego urzędu.

Birgül Oğuz to bardzo młoda (ur. 1981r.) turecka dziennikarka i tłumaczka, publikowana w najważniejszych tureckich pismach kulturalno-literackich. Za zbiór „Ha!” otrzymała w 2014r. Nagrodę Literacką Unii Europejskiej. Tę samą, którą uhonorowano również Polaków: Jacka Dukaj (2009), Piotra Pazińskiego (2012), Magdalenę Parys (2015). Nagroda ta w swoim zamierzeniu ma m.in. uwydatniać różnorodność europejskiej literatury i ją promować, wprowadzać w obieg kulturowy taką literaturę, która nie funkcjonuje samodzielnie w pierwszym, rynkowym obiegu. Sądzę, że zbiór opowiadań, który mam przed sobą, rzeczywiście nie znajdzie się na księgarskich listach bestsellerów. Jest to proza trudna, wymagająca od czytelnika olbrzymiego napięcia, a i tak na pewno nie odsłaniająca w pełni świata opisanych doświadczeń.

Justyna Radomińska