Kawał niezwykłej historii przedwojennej sceny muzycznej stolicy opowiedziany przez Annę Mieszkowską, którą wielu może kojarzyć z jedyną polską biografią Ireny Sendlerowej, poraża rozmachem i wiernym oddaniem realiów opisywanych czasów. Fragmenty osobistych listów i zapisków Ordonki mówią oczywiście o niej samej, ale liczne zdjęcia, plakaty i wycinki z gazet są świadectwem chyba najpiękniejszej i najbardziej barwnej epoki polskiej piosenki. Międzywojnie obfitowało w kabaretowe rewie, słynne estradowe dansingi i robiące wrażenie nawet współcześnie czarno-białe filmy, gdzie królowała ona – „czarodziejka sceny”.

Każdy rozdział opowieści o Hance Ordonównie przedstawia inne lata jej życia i po kolei przeżywamy z legendarną artystką każdy etap jej kariery. Od szytych przez nią na występy kostiumów w przedwojniu i duecie z Igo Symem, który niestety później okazał się niemieckim kolaborantem, po zesłanie i powojenny teatr w Tocku. Do dziś wielu zastanawia się, jak to możliwe, że skromna dziewczyna z proletariackiego domu, o niespecjalnej urodzie, miała tyle wdzięku, aby rozkochać w sobie królów, jak Wiktora Emanuela, który uwolnił ją z Pawiaka, maestrów scen operowych od Wiednia po Paryż, jak choćby legendarnego Fryderyka Jarosego, w końcu i swojego męża – arystokratę Michała Tyszkiewicza.

Zawodowo osiągnęła wszystko i nie przeszkodziło jej w tym ani kruche zdrowie, ani wojenna zawierucha czy tułaczka przez ZSRR, Indie, a nawet Liban i sanatoria w Palestynie. A nawet więcej – poza karierą Hanka Ordonówna była niczym Angelina Jolie czy Leonardo DiCaprio współcześnie, bo będąc wrażliwą na losy dzieci, uratowała wiele sierot wojennych, ewakuując ich z terenu Związku Radzieckiego. Gdyby żyła dzisiaj, nie schodziłaby z nagłówków gazet i byłaby ikoną popkultury.

Najbardziej ujęły mnie fragmenty notesów artystki, jej złote myśli i czułości w listach do męża. Potrafiła ona w kilku zdaniach zawrzeć ogromną mądrość, a przy tym być po prostu ludzka. Wszechstronnie utalentowana, pisząca i malująca, miała też swoje przywary. Niektórym jej narzekania na zdrowie czy samotność mogą wydawać się ckliwe, ale pamiętajmy, że to była inna epoka wyrażania swoich myśli i uczuć. „6 lutego notuje: Żyć tylko dla siebie to najokropniejsze ubóstwo z ubóstw. Ach, powiedziała mi róża w starym zapuszczonym ogrodzie, ty nie wiesz jak to trudno jest kwitnąć dla nikogo. Ach, powiedziały mi drzewa w starym omszałym parku, ty nie wiesz jak to smutno zmieniać co roku liście gdy niczyich oczu to nie cieszy. Och, szepnęłam, wy nie wiecie jak to ciężko być z daleka od własnego domu, jakim by on nie był”. To, że dziś przychodzi nam – pokoleniu technologii cyfrowych – z wielkim trudem wyrażać emocje, trzeba postawić w opozycji do listów pisanych ręcznie, wiadomości od ukochanego, na które czekało się tygodniami.

Dawno nie czytałam tak obszernej i pięknie wydanej biografii. Aż szkoda było czytać ze świadomością, że ta wielka artystka kabaretu i mistrzyni piosenki zgaśnie przedwcześnie po walce z gruźlicą i to na obczyźnie. Zarówno autorka, jak i czytelnik zadają sobie pytanie: co przetrwało po Hance Ordonównie? Nuty, autobiograficzna powieść, kilka filmów, bo już nie żyją ostatni, którzy znali gwiazdę rewii, ale żyje nadal legenda tytułowej piosenki – o miłości, która wszystko wybaczy. Słuchają jej nawet nastolatki z pokolenia alfa, zafascynowane życiową prawdą zawartą w słowach Tuwima. A jak było naprawdę, jakie uczucia doświadczała Ordonka poza sceną, czy była kochana i jak kochała – to już jest owiane tajemnicą i mrokami dziejów. Mieszkowska elegancko uchyla rąbka tej tajemnicy. Warto!

Alicja Klebba