Książki Jűrgena Thorwalda „Zaczęło się nad Wisłą” i „Koniec nad Łabą”, prezentowane pod wspólnym tytułem „Wielka ucieczka”, stanowią klasyczne pozycje piśmiennictwa poświęconego końcowej fazie drugiej wojny światowej.
Autor przedstawił w nich jeden z najbardziej dramatycznych rozdziałów historii Niemiec, związany z klęską wojsk hitlerowskich j na wschodzie oraz ucieczką ludności niemieckiej z terenów Prus Wschodnich, Kurlandii, Pomorza i Śląska. Po załamaniu się frontu wschodniego wielotysięczne rzesze opuściły swe domostwa i pod naporem nacierającej Armii Czerwonej podjęły rozpaczliwą próbę ucieczki na zachód.
Wykorzystując fakty historyczne, dokumenty, listy, dzienniki oraz bezpośrednie relacje osób, które były naocznymi świadkami owych tragicznych wydarzeń, Thorwald nakreślił wstrząsający obraz ostatnich miesięcy wojny, a starał się to zrobić obiektywnie i bez zbędnego patosu.