Już od pierwszych stron i złowróżbnego słówka rzuconego Rastignacowi przez tajemniczą postać w masce widać, że jest to książka dziwna. Dziwna, bo bodaj najmniej balzakowska ze wszystkich części "Komedii Ludzkiej", jakie do tej pory miałam okazję przeczytać.

Boy w przedmowie do "Blasków i nędzy...", oprócz wynajdywania lapsusów i pomyłek, zarzuca autorowi coś, co w gwarze fanfikowców nazywa się OOC - Out Of Character. Lucuś - ów wartogłowy Lucuś, rzucający się łapczywie w "Straconych Złudzeniach" na wszystko wokół - jest tutaj opanowany i zimny. Collin jako ksiądz Herrera przybiera barwy o wiele bardziej posępne, niż te, w których dał się poznać w "Ojcu Goriot". Czy jednak te zmiany naprawdę są aż tak nieuzasadnione i szokujące? W końcu Lucuś, prowadzony za rączkę, nie musi myśleć, nie musi się martwić, może sobie pozwolić na opanowanie. Mimo to i tak co jakiś czas wyziera z niego dawny Lucuś. Co się tyczy Collina - czy ostatecznie wiadomo w ogóle, jaki jest naprawdę?

Kolejną osobliwością jest fabuła. Owszem, pieniądze - czyli podstawowy wątek balzakowski - są na swoim miejscu. Są machlojki, defraudacje i oszustwa; są wielkie damy rozwiązujące sprawy drogą, delikatnie rzecz ujmując, nielegitymizowaną (rozbrajająca pani de Serisy versus Camusot); są makiaweliczni gracze (którzy, jak Boy zauważył przy okazji "Cierpień wynalazcy", są tak bardzo makiaweliczni, że aż wypada zawołać: "such people don't exist!"). Ale są też przebierający się agenci czy kryminaliści i to prawdziwi kryminaliści z krwi i kości, którzy zamiast doprowadzać do bankructwa, podrzynają po prostu gardła. Czytelnik przyzwyczajony do skąpców, lichwiarzy, malwersantów i "legalnych" oszustów, których pełne są karty "Komedii Ludzkiej", może się poczuć nieco zdumiony. Cała ta galopada uspokaja się pod koniec, przy "Ostatnim wcieleniu Vautrina", gdzie fabuła schodzi "z ulicy" i na powrót zaczyna przypominać partię szachów ("pan straciłeś królowę, ja dwie wieże") i Balzaca, którego najlepiej znamy.

Jest więc inaczej. Ale czy gorzej? Cóż, nie mam zbyt wielu porównań do innej literatury tego typu, jednak wydaje mi się, że rys awanturniczy nie wyszedł autorowi wcale źle. Wciąż widać, że jest to Balzac, Balzac któremu wprawdzie tym razem mocno pogalopowała wyobraźnia, ale jednak Balzac. Wciąż jest to wysoki poziom. Ba! Ci, którzy na podstawie innych powieści mogliby do autora mieć uraz, za zbytnią statyczność i brak fantazji, być odnajdą tutaj złoty środek i ożywcze zbalansowanie pomiędzy analizą społeczną, wnikliwą charakterystyką postaci, analizą detali, a wyjątkowo zawrotną i zagmatwaną akcją oprawioną zapadającymi w pamięć scenami (śmierć z widokiem na "łąkę").

Już od pierwszych stron i złowróżbnego słówka rzuconego Rastignacowi przez tajemniczą postać w masce widać, że jest to książka dziwna. Dziwna, bo bodaj najmniej balzakowska ze wszystkich części "Komedii Ludzkiej", jakie do tej pory miałam okazję przeczytać.

Boy w przedmowie do "Blasków i nędzy...", oprócz wynajdywania lapsusów i pomyłek, zarzuca autorowi coś, co w gwarze...