PIĘTNO (NIE)SPRAWIEDLIWOŚCI

„Sprawiedliwość – jedno z podstawowych pojęć etycznych i prawnych, oznaczające cechę przypisywaną jednostkom (osoba sprawiedliwa), działaniom (sprawiedliwe postępowanie) czy instytucjom społecznym (sprawiedliwe prawa, sprawiedliwy ustrój, sprawiedliwy wyrok), wiązaną najczęściej z odpowiednim rozdziałem dóbr lub bezstronnością. W ujęciu prawnym przyznanie każdej jednostce należnych jej praw wynikających z zasad demokracji.” *

Tej krótkiej definicji znanego każdemu cywilizowanemu człowiekowi słowa nie znały chyba osoby towarzyszące Ronowi Williamsonowi. Krok po kroku niemal wszyscy „prawi” ludzie prowadzili go (często popychając) skrajem przepaści do miejsca, z którego nie ma wyjścia – na krzesło elektryczne.

John Grisham napisał powieść, która na zawsze zostanie mi w pamięci. Zdanie po zdaniu przedstawił on obraz świata, w jakim przyszło nam funkcjonować, bez zbędnych fabularnych otoczek. Wszystkie zdarzenia, osoby i miejsca opisane w książce są prawdziwe. Dlatego tak trudno się z tym pogodzić, bo kwestia wiary w tym wypadku nie ma nic do rzeczy. To się naprawdę wydarzyło i nie ma się co sprzeczać czy powtarzać „nie mogę w to uwierzyć”. W „Niewinnym” społeczeństwo nie jest zainteresowane prawdą. Lokalna społeczność hrabstwa Pontotoc i niewielkiego miasteczka o lapidarnej nazwie Ada pragnie jedynie sprawiedliwości za gwałt i bestialskie morderstwo na niewinnej młodej kobiecie. I nieważne, że owa sprawiedliwość jest ślepą, zastraszoną i niemą dziewczyną upchaną w bagażniku prawa stanu Oklahoma. Dla przeciętnego zjadacza chleba ważne, że jest. Natomiast to, że została wymierzona poprzez liczne sfałszowane dowody, opłaconych świadków, ignorancję sędziów i prokuratury, wyssane z palca przyznania się do winy, łamanie podstawowych praw człowieka i celowe działania policji (pobicia, podstawione dowody wskazujące na winę lub zniszczone te, które mogłyby uniewinnić), która zdesperowana naciskami prasy (w wypadku tych „lepszych” stróżów prawa) za wszelką cenę chce „przyklepać” winnego lub (w wypadku tych „gorszych”), które służyć mają jedynie odreagowaniu, zabawie i spełnieniu własnej – często perwersyjnej – wizji prawości.

Grisham, bez zbędnych upiększeń literackich, przedstawia całe życie Rona Williamsona, jego początki chwały (perspektywa wielkiej kariery w baseballu) i stopniową, acz strasznie wyniszczającą drogę ku upadkowi (kontuzja wykluczająca go z gry, rozwód, narastający alkoholizm, uzależnienie od leków, pogłębiająca się choroba psychiczna, oskarżenie, śmierć bliskich, niesprawiedliwy proces, dosłowną zmowę osób odpowiedzialnych za respektowanie prawa, oskarżenie, osadzenie w celi śmierci, alienację, izolację). Powieść ma konstrukcję sprawozdania, autor żongluje datami, terminami prawniczymi (jednak w małym, nie nużącym czytelnika stopniu) i wydarzeniami splatając wszystko w coraz bardziej przerażającą czytelnika całość. Grisham bez ceregieli punktuje amerykański system prawny, podając również liczne przykłady powiązane z całą historią Williamsona bądź nawiązujące do zupełnie innych spraw.

Książkę czytałem bardzo długo - dobrych kilka miesięcy. Nie wynika to z faktu, że jest źle napisana, ma jakieś luki fabularne czy zwyczajnie dlatego, „że nudzi”. Dawkowałem sobie informacje o życiu Rona Williamsona i jego (użyję dużego eufemizmu) niefortunnego osądzenia, osadzenia i odsiadki. Bo poważnie, w niektórych momentach jest tak gęsto od przekrętów, wymuszeń, partactwa, niekompetencji i generalnego poczucia tragedii, że się człowiekowi smutno robi, że żyje w takim świecie. Świeżo po przeczytaniu uważam „Niewinnego” za najlepszą książkę w dorobku poczytnego twórcy prawniczych thrillerów. Wiem jedno - mimo tego, że książkę uważam za dobrą – nigdy do niej nie wrócę. Pewne rzeczy wystarczy przeżyć tylko raz, a i tak odciskają na nas swoje piętno.

* cytat pochodzi z Wikipedii.

PIĘTNO (NIE)SPRAWIEDLIWOŚCI

„Sprawiedliwość – jedno z podstawowych pojęć etycznych i prawnych, oznaczające cechę przypisywaną jednostkom (osoba sprawiedliwa), działaniom (sprawiedliwe postępowanie) czy instytucjom społecznym (sprawiedliwe prawa, sprawiedliwy ustrój, sprawiedliwy wyrok), wiązaną najczęściej z odpowiednim rozdziałem dóbr lub bezstronnością. W ujęciu prawnym...