János Kis poświęcił swą książkę dylematom moralnym uprawiania polityki w państwie demokracji parlamentarnej; mówiąc ściśle: w państwie młodej demokracji. Dlatego ta książka jest tak bardzo aktualna. Dotyczy ona spraw, które wciąż dzieją się w Polsce i innych krajach Europy Środkowowschodniej.

Autor jest filozofem o biografii bardzo niebanalnej. Przebył ewolucję duchową od zbuntowanego marksisty młodego pokolenia, po status twórcy i przywódcy węgierskiej opozycji demokratycznej o tendencji liberalnej. Jako dysydent bywał represjonowany w epoce kadarowskiej; potem uczestniczył w negocjowanej transformacji. Najpierw analizował system dyktatury kadarowskiej, zaś u progu zmiany demokratycznej opublikował znakomitą pracę o aborcji i kryminalizacji aborcji, przenikliwą analizę filozoficzną tego wciąż trudnego i konfliktującego problemu moralnego oraz społecznego. (…)

Kis dotyka najważniejszych pytań naszego czasu, także pytania o kondycję człowieczą. Zastanawia się nad logiką władzy i logiką moralności w polityce, nad kształtem wyborów politycznych i dylematów moralnych. Pyta: jak troszczyć się o cnotę w życiu publicznym? Jak chronić kruchą demokrację przed pułapkami i pokusami populizmu?

János Kis już wiele lat temu zrezygnował z aktywności politycznej, nie jest politykiem partyjnym. Stał się obserwatorem zaangażowanym; krytykiem obdarzonym głosem suwerennym i przenikliwym. Pisze jasno, świadom złożoności spraw publicznych, z erudycją imponującą, z odwagą bezkompromisową i perfekcjonizmem zegarmistrza w Szwajcarii. Wykład Kisa skonstruowany z żelazną logiką i chirurgiczną precyzją jest nieco suchy, ale przez to trudny do odparcia. Wymusza namysł i skłania do rewizji własnych stereotypów. Chłodnej narracji analityka towarzyszy tu dyskretna pasja moralisty o wielkiej wrażliwości, który - choć świadom swego osamotnienia - chce uczynić świat lepszym. Choćby tylko trochę lepszym i choćby tylko na jakiś czas.



Adam Michnik