Broszka z zielonych kamieni

Wydaną w 1979 roku „Broszkę z zielonych kamieni” można śmiało uznać za klasykę kryminalnej powieści milicyjnej. W gronie podejrzanych znajdziemy przedstawicieli PRL-owskiego małego biznesu, tym razem fonograficznego. Są to osobnicy cyniczni, działający na pograniczu prawa i łamiący podstawowe zasady moralne. Również postaci kobiece skreślono dość sztampowo: obok ździrowatej piosenkarki popularnej dzięki tanim szlagierom, pojawiają się zazdrosna żona bogatego męża oraz młodziutka kochanka tegoż, uwodząca równolegle dobrego znajomego swego starszego kochanka. Najmniej ciekawy okazuje się prowadzący śledztwo milicjant, pozbawiony polotu i bezbarwny, rozwiązujący finalną zagadkę podwójnego morderstwa niemal przypadkowo. W tle Warszawa późnych lat siedemdziesiątych (opisy Wisłostrady, Ogrodu Saskiego, dworca centralnego, Domów Towarowych Centrum) oraz smaczki typu dżinsy Odra, a także pocztówki muzyczne, w powieści nagrywane zresztą z pominięciem jakichkolwiek praw autorskich. Typowy dla Frey, a przy tym dość staroświecki, jest zabieg osnucia zagadki kryminalnej wokół małego, luksusowego wówczas przedmiotu, w tym wypadku tytułowej broszki „made in Italy”, zdobionej zielonymi, syntetycznymi kamieniami. Ciekawa jest predylekcja autorki do opisów przyrody i zjawisk atmosferycznych – dla przykładu mgle poświęca cały, pokaźny akapit. Cenzura przymknęła oko na subtelną krytykę tamtejszej rzeczywistości, m.in. braków zaopatrzenia w sklepach, czy ponurej aury stołecznych blokowisk, których opis zatrważająco przypomina współczesne osiedla budowane przez rodzimych deweloperów: „dojechał do osiedla bloków tak podobnych do siebie, że trudno było odróżnić jeden od drugiego. Zaparkował w wybetonowanej zatoce przed podłużnym, pięciopiętrowym pudełkiem, łypiącym w noc oświetlonymi oknami i wszedł na trzecie piętro.” Jako wisienka na torcie – klasyczna, prosta okładka typowa dla serii „Klubu srebrnego klucza”.

Wydaną w 1979 roku „Broszkę z zielonych kamieni” można śmiało uznać za klasykę kryminalnej powieści milicyjnej. W gronie podejrzanych znajdziemy przedstawicieli PRL-owskiego małego biznesu, tym razem fonograficznego. Są to osobnicy cyniczni, działający na pograniczu prawa i łamiący podstawowe zasady moralne. Również postaci kobiece skreślono dość sztampowo: obok ździrowatej...