Drodzy,

nie raz mówiono mi, że przeżywam dobre życie. Pracuję ciężko, piszę dużo i poruszam swym pisaniem serca i rozumy moich rodaków. Cieszyłem się tym, bo to chciałem robić.

Ale przychodzi taki czas w życiu pisarza, gdy budzi się w nim tęsknota. Podporządkowałem wszystko literaturze, i Bóg mi świadkiem, że uczyniłem najlepszy użytek z talentu, jakim mnie obdarzył. Mam jednak wrażenie, że zatraciłem się w swoim powołaniu. Spełniając wolę Boga, zapomniałem o własnej, a przecież wolna wola człowieka to jeden z fundamentów naszej wiary.

Dlatego odchodzę. Odkładam pióro i wyruszam w drogę. Nie ważne gdzie, ważne po co. Wyruszam na poszukiwanie, chcę na powrót odnaleźć siebie. Lwa Tołstoja, który jest czymś więcej, niż nazwiskiem wydrukowanym na tytułowej karcie kolejnej książki. Oby i w tej drodze towarzyszył mi Bóg.

Wasz na zawsze,
i oby swój choć na chwilę,
Lew Tołstoj

Drodzy,

nie raz mówiono mi, że przeżywam dobre życie. Pracuję ciężko, piszę dużo i poruszam swym pisaniem serca i rozumy moich rodaków. Cieszyłem się tym, bo to chciałem robić.

Ale przychodzi taki czas w życiu pisarza, gdy budzi się w nim tęsknota. Podporządkowałem wszystko literaturze, i Bóg mi świadkiem, że uczyniłem najlepszy użytek z talentu, jakim mnie obdarzył. Mam...

Odchodzę z Bogiem w sercu i z Bogiem was zostawiam. Nie płaczcie, nie troskajcie się. Żyjcie wolni.

Lew

Odchodzę z Bogiem w sercu i z Bogiem was zostawiam. Nie płaczcie, nie troskajcie się. Żyjcie wolni.

Lew

Drodzy moi. Lepiej być drobną pchłą gryzącą lwa salonowego, a autentycznie najedzoną i prawdziwie swobodną niż uciśnionym nawet dworskim kotem. Do wolności mej jutrzenki wybywam przez mą wiarę podsyconej nadziei, pędzę co sił w nogach mając, w religii oparcie czując, bo tej obłudy już wytrzymać nie mogę.

Lew Tołstoj

Drodzy moi. Lepiej być drobną pchłą gryzącą lwa salonowego, a autentycznie najedzoną i prawdziwie swobodną niż uciśnionym nawet dworskim kotem. Do wolności mej jutrzenki wybywam przez mą wiarę podsyconej nadziei, pędzę co sił w nogach mając, w religii oparcie czując, bo tej obłudy już wytrzymać nie mogę.

Lew Tołstoj

Kochani, dziś nadszedł najszczęśliwszy dla mnie dzień - dzień pożegnania z Wami. Tak, tak, czytacie, jak napisałem i nie poprzestawiały się Wam literki z wrażenia. Mam dość Waszego nudnego i obmierzłego towarzystwa. Ja potrzebuję poznawać nowych ludzi i oglądać nowe twarze, dla których chcę tworzyć nowe, wielkie dzieła. Łaknę intelektualnej świeżości płynącej z obcowania z nimi i konwersowania na tematy, których z Wami poruszyć nie jest łatwo z uwagi na szarą codzienność pochłaniającą Wasze jestestwo. Czuję, że mam skrzydła, co niosą mnie w świat nieznany i przez swą tajemniczość piękny. Nie szukajcie oszczędności, wziąłem co do kopiejki, zresztą myślę, że z dobroci serca podarowalibyście mi je na drogę. Na pamiątkę zostawiam Wam tę przybłędę, rudego kocura ze skłonościami do łajdaczenia się po okolicy, dbajcie o niego, jak się pojawi. A teraz pomyślcie o mnie ciepło, co złe wyrzućcie wraz z soczystym przekleństwem i zapomnijcie o mnie na zawsze. Już nie Wasz, Lew.

Kochani, dziś nadszedł najszczęśliwszy dla mnie dzień - dzień pożegnania z Wami. Tak, tak, czytacie, jak napisałem i nie poprzestawiały się Wam literki z wrażenia. Mam dość Waszego nudnego i obmierzłego towarzystwa. Ja potrzebuję poznawać nowych ludzi i oglądać nowe twarze, dla których chcę tworzyć nowe, wielkie dzieła. Łaknę intelektualnej świeżości płynącej z obcowania z...

Moi Mili,
Nie liczę na to, że mi wybaczycie. Pragnę tylko, byście kiedyś znaleźli się w tym miejscu w którym ja stoję. W miejscu, gdzie serce się dwoi i troi by dobrze wybrać. Część serca została z Wami, część rusza za mną, nowymi drogami. A dusza ma tylko nadzieję, że kiedyś powrócę. Że nadrobię wszystko to, co tracę idąc za głosem tym w sercu i głowie. Wszystko zostawiłem: czułe wspomnienia, myśli, cały mój dobytek, nauki zostały z Wami.. by pocieszać i chronić. Idę z myślą o Was, łudzę się, że gdy wrócę, będziecie ze mnie dumni, że będziecie radować się razem ze mną z tak ważnego dla mnie uzupełnienia egzystencji. To tylko moje marzenia, przyjmę z pokorą każdą reakcją, nic mnie chyba nie zdziwi.
Chciałbym, żebyście wiedzieli że zawsze przy Was jestem, gdy przyjdzie nieszczęście-pomyślcie o mnie. Może los podaruje mi kolejny prezent w postaci wiadomości że czas wracać. Teraz jednak odpowiednia chwila bym się pożegnał, tylko ciałem, nie trujcie sobie życia tęsknotą za mną nigdzie nie odchodzę. Moja miłość zostaje z Wami a ona ma większą potęgę niż ciało.
Kochający, Lew Tołstoj

Moi Mili,
Nie liczę na to, że mi wybaczycie. Pragnę tylko, byście kiedyś znaleźli się w tym miejscu w którym ja stoję. W miejscu, gdzie serce się dwoi i troi by dobrze wybrać. Część serca została z Wami, część rusza za mną, nowymi drogami. A dusza ma tylko nadzieję, że kiedyś powrócę. Że nadrobię wszystko to, co tracę idąc za głosem tym w sercu i głowie. Wszystko...

Moi Drodzy,
Nie mam nadziei że was jeszcze kiedyś zobaczę, dlatego nie mówię wam do widzenia. Mówię żegnajcie. Mój czas powoli się kończy. Wszyscy o tym wiemi i wszyscy przemilczaliśmy to z równą zawziętośćią. Fakty są jednak faktami, a ja nie zmierzam kończyć mojego życia w przewidywalny sposób. Nie chce żebyście mnie szukali, dlatego nie mogę wam powiedzieć dokąd się wybieram w tę ostatnią podróż. Nie martwcie się jednak. Jeśli wasz Bóg jest prawdziwy to się spotkamy, jeśli mój może i nie warto.
Chcę po krótce wam podziękować za wszystkie chwile spędzone razem. Nie umiem nawet powiedzieć jak ważną częścią mojego życia byliście. Chcę żeby wiodło się wam jak najlepiej i żebyście nie zaprzątali sobie głowy moim zniknięciem. Zaufajcie mi. Na pewno jestem bezpieczny i szczęśliwy. Bawcie się jak najlepiej dniami, które wam pozostały i zachowajcie mnie w pamięci nie jako podstarzałego starca, którym ostatanio bywałęm, ale jako tego przystojego, pełnego sił mężczyznę, który tam w środku nigdy się nie zestarzał.
Życzę wam wszystkiego dobrego.
Wasz na zawsze
Lew Tołstoj

Moi Drodzy,
Nie mam nadziei że was jeszcze kiedyś zobaczę, dlatego nie mówię wam do widzenia. Mówię żegnajcie. Mój czas powoli się kończy. Wszyscy o tym wiemi i wszyscy przemilczaliśmy to z równą zawziętośćią. Fakty są jednak faktami, a ja nie zmierzam kończyć mojego życia w przewidywalny sposób. Nie chce żebyście mnie szukali, dlatego nie mogę wam powiedzieć dokąd się...

Jasna Polana, jesień 1910 r.

Zofio, żono moja, Alex, Taniu, Andrieju i Iljo!

Nieznośny stał się byt mój w domu naszym, ciężkie serce i duszę z sobą zabieram.
Wy także, okazało się, jak nasza Matuszka Rassija i Cerkiew Prawosławna nasza, nie rozumiecie mnie, potępienie Wasze z oczu na mnie patrzących wylewa się strumieniami. Skąd niechęć taka? Skąd serca twarde niczym skała, martwe, bez iskierki życia, jak nie z krwi mojej?
A mi tylko o poprawę bytu chłopów naszych chodzi. Majątek nasz potrzebny nam nie jest, a dusza czysta i radosna, pogodzona z sumieniem własnym. W niebyt nasz tylko to z nami odejdzie, to z nami zostanie.
Im koniec dni moich bliższy, tym głębiej wierzę w to, tym bardziej tęsknota jak otchłań wielka ogarnia mnie i pragnienie serce rozrywające,by wolnym żyć, w zgodzie z naturą, z poglądami mymi; poza całym brudem świata tego być.
Nieprzeciwstawiajcie się złu przemocą, to tylko jako testament mój zostawiam Wam
i spadkobiercami oraz wykonawcami woli mej czynię.
Dróżką swoją u schyłku życia mego odchodzę i w pokoju zostawiam Was.

Mąż Wasz i ojciec

Lew

Jasna Polana, jesień 1910 r.

Zofio, żono moja, Alex, Taniu, Andrieju i Iljo!

Nieznośny stał się byt mój w domu naszym, ciężkie serce i duszę z sobą zabieram.
Wy także, okazało się, jak nasza Matuszka Rassija i Cerkiew Prawosławna nasza, nie rozumiecie mnie, potępienie Wasze z oczu na mnie patrzących wylewa się strumieniami. Skąd niechęć taka? Skąd serca twarde niczym...

Kochani!


Do zobaczenia.
... albo i nie.

L.T.

Kochani!


Do zobaczenia.
... albo i nie.

L.T.

Moja droga!

Muszę opuścić cię dziś, choć serce w pół pęka
Muszę opuścić was, choć życie bez was to udręka.
Odejść muszę, na zawsze, a jesteście dla mnie wszystkim,
A ty Ptaszku mój, kimś szczególnie sercu bliskim.
Powstrzymuję złość, gniew i łzy - choć serce z bólu drży.
Nie spotkamy się ani za rok, za dwa ani za trzy.
Stało się tak, jak stać się nigdy nie miało.
Lecz koszmarne plugastwo mnie pokonało.
Odchodzę, lecz zawsze będziecie w pamięci i sercu mym,
Odchodzę, byście nie musieli żyć z piętnem tym.
Proszę, nie załamuj się jak teraz ja,
Bo sercu memu cios kolejny to da.
Nie mówię żegnajcie, trudne to dla mnie słowa,
Mówię trzymajcie się Razem i... do góry głowa.
Lew

Moja droga!

Muszę opuścić cię dziś, choć serce w pół pęka
Muszę opuścić was, choć życie bez was to udręka.
Odejść muszę, na zawsze, a jesteście dla mnie wszystkim,
A ty Ptaszku mój, kimś szczególnie sercu bliskim.
Powstrzymuję złość, gniew i łzy - choć serce z bólu drży.
Nie spotkamy się ani za rok, za dwa ani za trzy.
Stało się tak, jak stać się nigdy nie miało.
Lecz...

Droga Zofio,
Twoja niezachwiana zbędnymi myślami pamięć niewątpliwie rozpoznaje w meandrach wspomnień cytat z jednej z moich książek „Wszystkie szczęśliwe rodziny są do siebie podobne, każda zaś nieszczęśliwa rodzina jest nieszczęśliwa po swojemu”. Ta sentencja doskonale oddaje nasz długi związek i uwierz mi na słowo, napisanie jej przyszło mi z największą łatwością właśnie dzięki mocnej podbudowie empirycznej. Kochamy się na swój sposób, nigdy jednak nie potrafiliśmy się zrozumieć. Doskonale wiem, że wyjazd mój zmartwi Cię. Ubolewam nad tym ogromnie, gdyż w najczarniejszych planach nie pragnąłem odchodzić w aurze złości. Postąpiłem tak, gdyż moja pozycja oraz sytuacja w domu stała się nie do zniesienia. Kwestie majątku, który jak doskonale wiesz należy się przede wszystkim naszym chłopom, sprawiła że ze starego i schorowanego człowieka, stałem się jeszcze starszy, bardziej schorowany, nerwowy i smutny. Nade wszystko trwanie w tym materialnym zbytku napawa mnie odrazą. Zrzekam się tego, mój czas nadszedł, czynię to, co zazwyczaj robią osoby sędziwe. Odchodzę od swojskiego życia, by w ciszy i samotności dostąpić odkupienia duszy. Proszę Cię o wyrozumiałość, może chociaż teraz postąpisz zgodnie z moją wolą. Saszeńka wie o wszystkim i to akceptuje. Opiekuj się rodziną. Nie szukaj mnie.

Droga Zofio,
Twoja niezachwiana zbędnymi myślami pamięć niewątpliwie rozpoznaje w meandrach wspomnień cytat z jednej z moich książek „Wszystkie szczęśliwe rodziny są do siebie podobne, każda zaś nieszczęśliwa rodzina jest nieszczęśliwa po swojemu”. Ta sentencja doskonale oddaje nasz długi związek i uwierz mi na słowo, napisanie jej przyszło mi z największą łatwością właśnie...